تعرض مسافران، این بار به نقش رستم

دست‌اندازی‌های مسافران و بازدیدکنندگان به یادمان‌های تاریخی فرهنگی در نبود توجه نگهبانان سازمان میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به این یادمان‌های ملی و ارزشمند، همچنان دنباله دارد و مایه‌ی دل‌نگرانی بیش از پیش کنشگران میراث فرهنگی شده است.

محوطه‌ی تاریخی فرهنگی نقش رستم که کارشناسان و پژوهشگران پس از پارسه و پاسارگاد از آن با نام ارزشمندترین و مهم‌ترین یادمان باستانی کشور نام می برند، دستخوش بی مهری‌های سرپرستان و کارکنان پایگاه میراث‌فرهنگی نقش رستم شده است. در تازه‌ترین بازدید میدانی نگارنده که در اَردیبهشت ماه و هنگام پیک سفر گردشگران و مسافران به شهرستان شیراز و استان پارس (:فارس) انجام گرفته و مجموعه‌های تاریخی و فرهنگی استان نیز پر رفت و آمد بوده، شوربختانه بیننده‌ی دست‌اندازی‌های (:تعرضات) برخی از مسافران و بازدیدکنندگان به یادمان‌های تاریخی فرهنگی و ملی که نشانه‌های هویتی و تمدنی مردمانی با فرهنگ به شمار می‌آید، هستیم که بیانگر نبود آگاهی و شناخت کارکنان و سرپرستان سازمان میراث‌فرهنگی به ویژه پایگاه میراث فرهنگی نقش رستم از پیشینه، هویت و گذشتگان پاک نهاد خود و مهم‌تر از همه، درک و برداشت نادرست آن‌ها از یادمان‌های تاریخی است. کارشناسان میراث‌فرهنگی و کنشگران مدنی، این گونه برخورد با یادمان‌های تاریخی را نشانه ی نبود انگیزه‌ی کاری و شناخت یادگارهای تاریخی در میان کارکنان و نگهبانان و سرپرستان میراث‌فرهنگی می دانند.

سخن درخور نگرش و شگفت‌انگیز آن است که محوطه‌ی تاریخی ارزشمند و مهمی همچون نقش رستم که کنترل شده است و دارای چندین نگهبان و اتاق کنترل و دوربین های مدار بسته بوده، چگونه افراد و مسافران بدون دردسر و خونسردی به آثار تاریخی این مجموعه نزدیک شده و دست‌اندازی کرده و هیچ گوشزدی هم دریافت نمی‌کنند!؟ نگارنده بیش از 20 دقیقه بیننده‌ی صحنه‌ی دست‌اندازی چند خردسال به سنگ نگاره‌های ساسانی در نقش رستم بوده و دریغ از یک گوشزد یا واکنشی از سوی نگهبانان و کارکنان این مجموعه‌ی تاریخی فرهنگی. به‌راستی تا به کی باید بیننده‌ی نابودی و آسیب‌رسانی به یادمان‌های ملی و تاریخی خود باشیم. کنشگران میراث فرهنگی با گلایه و انتقاد می‌گویند : بیشتر یادمان‌های تاریخی کشور دور از مرکز شهرها بوده و بدون نگهبان و تنها به امان خدا سپرده شده‌اند و همین اندک یادمان‌های تاریخی هم که نزدیک مرکز شهرها بوده و دارای نگهبان هستند، چرا باید بدین روش پاسداری و حفاظت شوند. تا به کی و چه زمانی باید تاوان ندانم کاری‌ها و کم‌کاری‌های کارکنان سازمان میراث فرهنگی و سرپرستان ناشایست و ناکارآمد آن را، مردم پرداخت کنند. آیا کارکنان و سرپرستان مجموعه‌های تاریخی فرهنگی کشور نمی‌دانند که یادمان‌های تاریخی که دستاورد دسترنج گذشتگان پاک‌سرشت آن‌ها بوده، هویت و شناسنامه‌ی بالنده‌ی همه‌ی مردم کشور و تکرار ناپذیر هستند؟ باید دانست یادمان‌های تاریخی ارزشمندی همچون سنگ‌نگار‌ه‌های ساسانی در درون محوطه‌ی نقش رستم، سده‌های دور و دراز و فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سرگذاشته تا سلامت به دست ما رسیده و بر ما بایسته (:واجب) است که با چنگ و دندان از یادمان‌های گذشتگان‌مان پاسداری کنیم و آن‌ها را به آیندگان که دارندگان (:صاحبان) اصلی این سرزمین هستند، واگذار کنیم.

 سخن دیگری که باید از آن نام برده شود، این است که هنگامی که راهنمایان گردشگری و کنشگران میراث فرهنگی که شناخته شده هم هستند برای گرفتن نگاره‌ای از زاویه‌ی بهتر به سنگ نگاره‌های تاریخی نقش رستم کمی نزدیک می‌شوند، نگهبانان و کارکنان این مجموعه با آنان برخورد کرده و از کار آن‌ها پیشگیری می‌کنند. حال چگونه است که به دست‌اندازی‌هایی که مایه‌ی آسیب رسانی به سنگ نگاره‌ها می‌شود و چهره‌ی زشت و ناخوشایندی را هم به نمایش می‌گذارد بدون نگرش و توجه بوده و به سادگی از کنار آن می‌گذرند. این برخوردهای دوگانه و ندانم‌کاری‌ها را باید چگونه توجیه کرد؟ پرسش‌هایی از این دست بسیار است که در این جا نمی‌گنجد و از آن می‌گذریم. در پایان باید گفت که یادمان‌های تاریخی فرهنگی سند کیستی و چیستی و هویتی مردمان به شمار می‌آید و بر همه‌ی نهادها، ارگان‌ها و مردم است که به درستی از آن‌ها پاسداری و نگاهبانی کرده و نگذارند خدشه‌ای به آن‌ها وارد آید. زیرا روزی تاریخ ما را داوری خواهد کرد.

به گزارش اَمرداد، محوطه‌ی تاریخی فرهنگی نقش‌رستم یکی از ارزشمندترین یادمان‌های باستانی کشور به است که برای باستان‌شناسان و پژوهشگران جایگاه ویژه‌ای دارد و در شش کیلومتری میراث جهانی پارسه (تخت جمشید) و در شهر مَرودشت جای گرفته و بنا است به زودی پرونده‌ی آن به پرونده‌ی میراث جهانی پارسه افزوده شود و به ثبت جهانی در سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی یونسکو برسد. همچنین این محوطه‌ی باستانی، آثاری از سه دوره‌ی ارزشمند تاریخی همانند ایلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده است. از همین روی، کارشناسان نگرش ویژه‌ای به آن داشته و این مجموعه را یکی از بی‌همتاترین یادمان‌های تاریخی کشور می‌دانند. نقش رستم برای نخستین بار در سال 1302 خورشیدی برابر با 1923 میلادی به وسیله‌ی «اِرنست هِرتسفلد» بررسی و کاوش شد.

محوطه‌ی باستانی نقش رستم به شماره‌ی 21 در 24 شهریور 1310 خورشیدی به ثبت ملی رسیده است.

نگاره‌های زیر را که به تازگی گرفته شده است، ببینید:

این خردسالان از این سوی اثر تاریخی با خیال آسوده و پس از چندین دقیقه به آن سوی آن رفته‌اند، بدون کوچکترین واکنشی از سوی کارکنان میراث فرهنگی

 دست زدن به آثار تاریخی سنگی، باعث پوسیدگی آن‌ها به مرور زمان خواهد شد

زمانی که از خردسالی به فرزندان مان رفتار درست برخورد با یادمان‌های تاریخی را آموزش نمی‌دهیم چه انتظاری داریم که در آینده یادگارهای ملی به درستی حفاظت شوند 

فرتور از سیاوش آریا است.

0114