امروز اشتاد ایزد از ماه آذر سال 3757 زرتشتی، چهارشنبه 20 آذرماه 1398خورشیدی، 11 دسامبر 2019 میلادی
شانزده سال پیش در چنین روزی؛ همایش بزرگداشت سه‌هزار سال فرهنگ زرتشتی گشایش یافت.
در یكصدوشصت‌ویكمین اجلاس سازمان فرهنگی یونسكو (وابسته به سازمان ملل) مقرر شد كه برای چهل و هفت بزرگمرد و سودرسان جهان بشریت، بزرگداشت برگزار شود. سرآغاز همه آن نام‌آوران، نام ”اشو زرتشت” نخستین پیام‌آور یكتایی ایران و جهان است. مقرر شد كه سال‌های 2002 و 2003 سال‌های گرامیداشت این پیامبر و سه هزارمین سال فرهنگ زرتشتی در جهان اعلام شود. در كشورهای تاجیكستان، هندوستان، پاكستان، استرالیا و چند شهر آمریكایی و اروپایی با حضور استادان و صاحبان نظر، این گرامیداشت انجام شده بود؛ به همین مناسبت در روزهای 20 و 21 آذرماه 1382 از سوی جامعه‌ی زرتشتیان ایران و به میزبانی انجمن زرتشتیان تهران، آیینی روز بیستم آذرماه در تالار فردوسی دانشكده‌ی ادبیات دانشگاه تهران و روز 21 آذر در تالار خسروی برگزار شد.
مهدی كروبی، رییس مجلس وقت ، دكتر دبستانی، نماینده زرتشتیان در مجلس سال 82، موبد جهانگیر اشیدری، فرنشین انجمن موبدان، موبد هومی گاندی، رییس انجمن زرتشتیان نیویورک، موبد كرسی آنتیا ـ بنیانگذار سازمان جهانی زرتشتیان انگلستان، موبد مهربان فیروزگری، دكتر بوذرجمهرمهر، فرنشین كمیته‌ی علمی بزرگداشت، دكتر محمدعلی اسلامی ندوشن با موضوع تداوم تاریخ ایران، دكتر ابراهیم باستانی پاریزی با نگاهی به مناسبت‌های میان زرتشتیان و مسلمانان كرمان در عصر قاجار، دکتر میرجلال‌الدین كزازی با موضوع چهره زرتشت در خارج از مرزهای ایران، ژاله آموزگار نیز با موضوع خرد و خردمندی اصل فرهنگ زرتشتی سخنرانان همایش بودند. دكتر كتایون مزداپور در این همایش با ارایه‌ی گزارشی از چاپ دست‌نویس‌های فرهنگی از تشكیل انجمن دست‌نوشته‌های كهن خبر داد.
توران شهریاری، چکامه‌سرای زرتشتی، چکامه‌ی فرهنگ زرتشتی را خواند. در بخش دیگری از همایش، از چهره‌های هنرمند زرتشتیان ازجمله فردوس كاویانی، هنرمند بازیگر زرتشتی، سپاسداری شد كه دكتر قریب، اوستا پژوه و سانسكریت و متخصص در زبانهای فارسی میانه‌ی شرقی، جوایز را پیش‌کش كرد. در این همایش همچنین پیام‌هایی از هارون یشایایی از انجمن كلیمیان تهران، فدراسیون بین‌المللی ورزش زنان كشورهای اسلامی، كانون وكلا و از انجمن‌های زرتشتیان دیگر كشورها و سفارتخانه‌ها، سفارتخانه‌هایی چون سفیر كبیر ژاپن و هند در ایران، انجمن زرتشتیان بریتیش كلمبیا، انجمن موبدان پارسی آمریكای شمالی، انجمن زرتشتیان هنگ كنگ، سوئد خوانده شد. از باشندگان در همایش نیز می‌توان به فرانسوا نیكولو، سفیر فرانسه در تهران، غلامعلی حداد عادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرامرز تمنا از سفارت افغانستان در تهران، حسین دهلوی و هوشنگ ظریف دو موسیقی‌دان و نوازنده برجسته، بهمن كشاورز و محمود كاشانی ـ از كانون وكلای ایران اشاره كرد.
دومین روز همایش بزرگداشت سه‌هزار سال فرهنگ زرتشتی، 21 آذرماه 1382 در تالار خسروی برگزار شد. معاون پارلمانی رییس جمهور، موبد اردشیر خورشیدیان درباره فرهنگ زرتشت از سخنرانان بودند. نمایشگاه عكسی از آثار تاریخی و زیارتگاه‌های زرتشتیان برپا شد. همچنین بازدید از آتشکده، نمایشگاه لباس‌های سنتی زرتشتیان، اجرای برنامه حركات موزون و نمایش فیلم و اسلاید از آثار تاریخی، جزو دیگر برنامه‌ها بود.
اشتاد روز و تازه ز گل بوستان
ای دوست می ستان ز کف دوستان
اشتاد یا ایزدبانو اشتاد، در اساطیر ایران نام یک ایزدبانو است که ایزد پایدار روز بیستوششم هر ماه در کاهشمار زرتشتی نامیده می‌شود.
واژه‌ی اشتاد از بنیان و نهان ارشتاد یا ارشتات بوده که در گذر زمان به اشتاد تبدیل شده است. ارشتات به معنای راستی و درستی است و در یسنا ۱۶و همچنین در دو سی روزه‌ی کوچک و بزرگ، در ردیف سی فرشته در پیوند با روزهای ماه به شمار آمده است.
در آیین مزدیسنا بر این باور است که خداوند، زمین را در اشتاد روز آفرید. بنا به این روایت برخی اشتاد روز را، روزی خجسته دانسته‌اند.
اشتاد همچنین رهنمای مینویان و جهانیان شمرده شده و با دو ایزد دیگر، یعنی زامیاد (ایزد زمین) و رشن در پیوند ویژه و نزدیک دارد و ایزد اشتاد همکار و یاور امشاسپند «امرداد» بوده و در اوستا به چم «کار و دادخواهی» هم آمده است.
چهار روز در نزد زرتشتیان ارج بسیار ویژه‌ای دارد: مهر، آذر، ورهرام و اشتاد و برای هر یک از آن ها زیارتگاهی ساخته شده است. یکی از نیایشگاه‌های زرتشتیان کرمان، «شاه اشتاد ایزد» نام دارد. این زیارتگاه که در محله گَبر آباد در شمال شرقی شهر کرمان جای دارد، به این ایزد ویژه شده است.
در بندهش پیرامون این ایزدان آمده است:
آن سه فره بر چینوت برایستند. آنجا که رشن، روان را آمار کند و اشتاد و زامیاد، روان را بر ترازو بگذارند.
در شاهنامه آمده است:
«همه ساله ز اشتاد و از آسمان / تن و جانت با شادی و کامتان».
مسعود سعد سلمان گوید:
«اشتاد روز و تازه ز گل بوستان / ای دوست می ستان ز کف دوستان».
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه می‌نویسد: «در این روز خداوند زمین را بیافرید». سفر کردن و خون گرفتن در این روز نیکوست.
