مدرسهی جمشیدی در روستای جعفرآباد شهرستان اشکذر با نیکاندیشی گوهر نمیرانیان به نامگانهی خواهر تازهدرگذشتهاش روانشاد منیژه نمیرانیان در حال بازسازی است تا به این میراث ملی فرهنگی، یادگار نیاکان و پیشینیان، جان و توان بخشد.
زرتشتیان از دیرباز به پیروی از آموزشهای دینی خود پیوسته در اندیشهی آبادانی شهر و دیار خود بودند و با همهی تنگناهایی که پیش رو داشتند، با دستی گشاده و پرمهر بــه ســاختن مدارس برای بهرهمندی همهی ایرانیان کوشیدهاند. یکی از این بازماندگان تاریخی سرزمینمان مدرسهی جمشیدی در روستای جعفرآباد در نزدیکی مجومرد در شهرستان اشکذر، نبش کوچه مهرایزد کنار سرو بزرگ و کهنسال این روستا است. به دستیاری جمشید بهرام جمشیدی به مساحتی نزدیک به 900 متر ساخته شد. یکم مهرماه 1320 گشایش یافت. دبستان مختلط جمشیدی نامگذاری شد و تا سال 1343 به مدت 23 سال پابرجا بود. مدیر و آموزگار مدرسه یکنفر به نام اوستا کیخسرو پورشیرمردی بوده، مدرسه شاگردان زرتشتی و مسلمان داشته است. بنابر گفتههای شاگردان، مدرسه دارای یک کلاس به ابعاد بزرگ برای تابستان و دو کلاس به ابعاد کوچک برای زمستان و یک اتاق بین دو کلاس، اتاق مدیر و آموزگار مدرسه بود، از پایهی اول تا چهارم دبستان همه دانشآموزان در یک کلاس درس میخواندند. در این مکان دانشاندوزی کودکان، از نوشتافزار تحصیل گرفته تا شیرخشک برای تغذیه دانشآموزان فراهم بود. این سرگذشت مدرسه را گوهر نمیرانیان، نیکاندیشی که دست بهکار شده تا با بازسازی مدرسه این میراث فرهنگی را زنده گرداند در گفتوگو با امرداد بیان داشت. آنچه آشکار است اهالی روستا با کمبود بارندگی به شهرها کوچیدند و روستا خالی از سکنه شد. در سال 1343 دانشآموزی در جعفرآباد نبوده مدرسه هم تعطیل شد. با گذشت زمان مدرسه به ویرانی رفت. در و پنجره و آجرفرش آن را به سرقت رفت و این یادمان تاریخی ویران شد.
نمیرانیان با اشاره به اینکه مدرسهی دخترانه و پسرانه (مختلط) جمشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، در ادامه افزود: نزدیک به چهارسال پیش سازمان میراث فرهنگی اقدام به بازسازی کرد سقف تالار که خراب شده بود را از نو ساخت و دیگر کاری از پیش نبرد، تا خوردادماه 1401 که خواهرم منیژه نمیرانیان از کانادا به جعفرآباد آمد و سه روز میهمان بود و 10 خوردادماه 1401 سکته کرد و درگذشت. آیین سوم روانشاد در مدرسه جمشیدی که خرابه بود با کمک بستگان برگزار شد همان زمان اعلام کردم که به یادبود خواهرم اینجا را بازسازی و دوباره رونق داده تا برای همه همکیشان گرامی باشد چون آتشکده جعفرآباد کوچک است و برای آیینها و جشنها بهتر است از مدرسه جمشیدی استفاده شود.
وی با سپاسگزاری از کورش آذرگشسبی، جانشین فرنشین انجمن زرتشتیان تهران و ساسان نیکنام فرنشین کمیسیون موقوفات انجمن زرتشتیان تهران که هفته گذشته از روند بازسازی دبستان جمشیدی بازدید کردهاند، در ادامه به کارهای انجام شده اشاره کرد و از کارهای باقیمانده گفت: بهطور تقریبی آجرفرش حیاط و دورتادور ساختمان، لولهکشی آب، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام (فقط ساختمان آن ساخته شده)، سیمکشی انجام شده ولی کارهای دیگرش مانده مانند: روکش گچکاری و کاهکل انجام نشده و تاسیسات ناتمام است. وی گفت بودجهای را که برای بازسازی در نظر گرفته بوده تمام شده با این حال در این راه کوشیده و امیدوار است با کمک همکیشان نیکاندیش و دهشمند بازسازی مدرسه به سرانجام برسد.
در آستانهی فرارسیدن نوروز این گفتوگو با بازگویی خاطرات نوروزی از شاگردان دهههای بیست و سی به پایان رسید که روز اول سال نو بچههای مدرسه یک سکه یک ریالی یا دو ریالی یا پنج ریالی به انار فرومیزدند و بهعنوان عیدی برای آموزگار مدرسه، اوستا کیخسرو میبردند و او هم پس از پذیرایی به بچهها مداد و دفتر که روی آن جدول ضرب داشت میداد و خانم اوستاکیخسرو هم به همه یک بسته آجیل میداد.
بیگمان چنین میراث فرهنگی نیاز به رسیدگی و صرف هزینه برای ماندگاری دارد. همانگونه که گذشتگان ما در انجامِ نیکوکاری تنها به پویندگی و بالندگی جامعه میاندیشیدند ما نیز با گام برداشتن در این راه به این اندیشهی نیک ارج بگذاریم. یادمان باشد که اینگونه مکانها از آنِ همهی ما و آیندگان ماست.
نیکوست یاد کنیم از فرهنگی نامآور میرزاسروش لهراسب که در بنیادنهادن، مدیریت و نگهداری مجموعه مارکار یزد، مدرسه جمشیدی و بسیاری دیگر از آموزشگاههای زرتشتی، کوشش و تلاش بسیاری کرده است.
چهار عکس پایانی، تصاویری از آتشکده جعفرآباد است که به تازگی به کوشش انجمن زرتشتیان یزد و یاری دهشمندان بازسازیشده و آتش آتشکده با همازوری آتشبندی که از یزد به روستا میآید همچنان فروزان است.
نام اصلی روستا بهرامآباد بوده و ساکنان آن بیشتر زرتشتی بودهاند. این روستای کویری از ۴۰ سال پیش در پی خشکشدن قنات از سکنه خالی شدهاست. امروزه تنها یک خانوار ساکن دارد و آتشکده آن، که گفته میشود ۲۰۰۰ سال پیشینه دارد، همچنان روشن است. از دور سروهای بلند آتشکده روستا نمایان است. بیشتر خانههای این روستا در زیر شن فرورفته است. مدرسه جمشیدی ۷۰ سال پیش ساخته شده و تا ۴۰ سال گذشته دایر بوده و همچنان استوار است و در برابر هجوم شنها ایستادگی کرده است.
فرتورها رسیده است.
4090