توران شهریاری، چکامه‌سرای میهنی درگذشت

بانوی فرهیخته توران شهریاری (بهرامی)، چکامه‌سرای میهنی، بنیادگذار اتحادیه زنان حقوقدان ایرانی دیده فروبست.

توران شهریاری در ۱۳ آبانِ ۱۳۱۰ در کرمان چشم به جهان گشود و پسین 30 خوردادماه 1403 خورشیدی به روز وهمن از ماه تیر گاهشماری زرتشتی در تهران زندگانی را بدرود گفت.

توران شهریاری برای چکامه‌های ملی‌گرایانه‌اش پرآوازه است. سروده‌های ملی و میهنی درباره ایران و فرهنگ دیرینه این سرزمین از وی به یادگار مانده است. سروده‌هایی که نشان از دلبستگی او به ایران و فرهنگ پربار آن دارد. وی از بنیادگذاران اتحادیه زنان حقوقدان ایرانی و نخستین بانوی غیرمسلمان است که به عضویت در هیات‌مدیره‌ی کانون وکلای دادگستری ایران رسید.

توران شهریاری در یک خانواده زرتشتی در شهر کرمان زاده شد. پدربزرگش میرزابهرام از نام‌آوران زرتشتیان آن زمان کرمان بود. نام مادرش، گوهر و پدرش، شهریارمیرزا، از بازرگانان نامدار کرمان بود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌اش را در کرمان سپری کرد و تحصیلات دانشگاهی‌اش را در سال ۱۳۳۴ در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به پایان رساند.

در سال ۱۳۴۲ نیز پروانه وکالت خود را از کانون وکلای دادگستری ایران دریافت کرد. در آن زمان، ششمین زن ایرانی بود که موفق به دریافت پروانه وکالت می‌شد. در همان وقت به تحصیلات عالی خویش نیز ادامه داد و از دانشکده حقوق «دانشگاه ملی» (دانشگاه شهیدبهشتی امروزی) درجه علمی فوق‌لیسانس را دریافت کرد. در سال 1382 از سوی کانون وکلای دادگستری مرکز به عضویت کمیسیون حقوق بشر برگزیده شد. سپس در ۱۸ اسفند ۱۳۸۴ از سوی گروه محقق به‌ عنوان نخستین اقلیت دینی پس از گذشت 53 سال به عضویت هیات مدیره کانون وکلای دادگستری تهران درآمد. توران شهریاری تنها زن اقلیت دینی است که از سوی دفتر مشارکت امور زنان وابسته به نهاد ریاست جمهوری در شمار ۶۰ نفر زن نام‌آور سراسر ایران قرار گرفته ‌است. او چندین دوره در هیات‌مدیره انجمن زرتشتیان تهران و در هیات مدیره سازمان زنان زرتشتی تهران عضو بوده است.

سرودن را از 12 سالگی آغاز کرد. هنر سخنوری خود را با سخت‌کوشی و دلبستگی افزون‌تری ادامه داد و سروده‌هایش از سال ۱۳۳۲ در گاهنامه‌های (مجلات) ایران و بعدها در آمریکا، لندن، آلمان، فرانسه و تاجیکستان نیز چاپ شد. «گوهر»، نخستین سروده‌ی او است که در سال ۱۳۴۵ چاپ و منتشر شد و در آمریکا نیز بازنشر شد. «نگار زن»، دیگر اثر او در سال ۱۳۵۲ از سوی «سازمان بین‌المللی زنان» چاپ و منتشر شد. در این کتاب، تصویر ۴۸ زن ایرانی در دوره‌های مختلف تاریخ پنج هزار ساله ایران انتخاب شده و ۴۸ رباعی برای این تصاویر سروده شده‌ است.

دیوان توران شهریاری در سال ۱۳۷۹ چاپ و منتشر شد و در گنجایشی بیش از ۵۰۰ صفحه، با درون‌مایه‌ی قصاید، قطعات، مثنوی‌ها، غزلیات، دوبیتی‌های پیوسته، آفرین‌بادها، سوگ‌نامه‌ها و چکامه‌های وی است. کتاب «مهر ایران» نیز که دربردارنده‌ی سروده‌هایش است، در سال ۱۳۹۱ با همکاری انتشارات فروهر منتشر شد.

چکامه‌هایش با درون‌مایه‌ی اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و ملی، ساده و به فارسی روان هستند. دکتر باستانی پاریزی درباره اشعار او می‌گوید: «شعر خانم شهریاری در عین استحکام و کمال بسیار روان و درخور فهم همه طبقات سروده شده و علاوه بر جنبه‌های ادبی، حاوی مسایل روز و سرگذشت‌های اجتماعی نیز هست. مثنوی‌های کوتاه و داستان‌های کوچک ذکر شده در دیوان او حاوی نکاتی آموزشی است که در ضمن تاثیر ادبیات گذشته ایران را نشان می‌دهد… و سرانجام اینکه خانم توران شهریاری یکی از شعرای سخن‌سنج و آگاه و توانای معاصر است که سبک خود را دارد و اشعارش پیام موزون دارد و بر دل می‌نشیند.»

در سال ۲۰۰۰ میلادی، یکی از شعرهای توران شهریاری به نام «سروش حماسه‌ها»، درباره «فردوسی»، همراه شعرهایی از «ملک‌الشعرای بهار» و «پروین اعتصامی»، برنده «جایزه اینترموندیا» ایتالیا شد. این جایزه از سال ۱۹۸۲ میلادی در ایتالیا و هر سال به چند کشور و چند شاعر از کشورهای برگزیده داده می‌شود.

همسر ایشان روانشاد بهرام بهرامی بود و فرزندانشان هما، میترا و ویدا هستند.

امرداد درگذشت بانوی فرهیخته بهشتی‌روان توران شهریاری (بهرامی) را به خانواده آن روانشاد و هازمان زرتشتی آرامش‌باد می‌گوید، شکیبایی و دیرزیوی بازماندگان را از اهورای هروسپ‌توان خواستار است.