ثبت جهانی پرونده‌ی «جشن مهرگان» به‌راستی داستانی دلهره‌آور و بی‌سرانجام شده است! هر سال به خود نوید می‌دهیم که این جشن ایرانی در فهرست جهانی یونسکو ثبت خواهد شد و هربار ناامید و دل‌سرد چشم‌به‌راه می‌مانیم که شاید سال دیگر جشنی که خاستگاه ایرانی دارد مُهر ثبت یونسکو بخورد.
بهانه‌ها این بود که جشن مهرگان در کشور تاجیکستان بیشتر از ایران رواج دارد و زنده‌تر است، پس باید این جشن به نام تاجیکستان ثبت شود! این سخن، آشکارا بی‌پایه بود و مهرگان با آنکه دیرگاهی‌‌ست که در ایران به شیوه‌ی کهن و گذشته جشنی همگانی نیست، سده‌هاست که در نزد ایرانیان زرتشتی با شُکوه فراوان برگزار می‌شود و با اندک دگرگونی‌هایی در دیگر جاهای ایران (به‌ویژه در مازندران، گیلان، گلستان، البرز، خوزستان و بسیاری از استان‌های ایران) جریان دارد.
نوشته بودند: مهرگان جشنی روستایی است!!
امرداد گزارشی کوتاه از آنچه در پرونده‌ی ثبت جهانی جشن مهرگان هست را از آزاده پشوتنی‌زاده، دانشیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و برگزیده‌ی بورسیه پسادکتری توسط افق اروپا، جویا شد. پشوتنی‌زاده درباره‌ی روند شکل‌گیری پرونده‌ی ثبت جهانی مهرگان گفت: شوربختانه پرونده‌ی ثبت جهانی مهرگان در آغاز به شوند ناآشنایی گردآورندگان بازگشت داده شد. برای نمونه، مهرگان جشنی روستایی در شمال کشور (گیلان) معرفی شده بود که سپس‌تر تبدیل به جشنی همگانی شده است! در حالی که جشن مهرگان ویژه‌ی گستره یا تیره‌ی ویژه‌ای در ایران نیست و جشنی ملی است. پس از آن برای زدودن کاستی‌ها ویرایش پرونده بر دوش من گذاشته شد . ..
جشن مهرگان امسال برای ثبت جهانی به یونسکو می‌رود
در ادامه از دکتر اسفندیار اختیاری درباره‌ی ثبت جهانی جشن مهرگان پرسیده شد. او با سپا‌سداری از همه‌ی کسانی که تاکنون برای ثبت این جشن کوشیده‌اند، گفت: نگاه غیرفرهنگی و غیرتخصصی مسوولان پرونده، باعث شده است که ثبت جهانی این جشن پرمعنا، تاکنون به درازا بکشد. وی با بیان اینکه هر کشور برای ثبت میراث غیر ملموس خود در یونسکو، سهمیه مشخص دارد و بیش از آن نمی‌توان پرونده‌ای را ارایه کرد، ادامه داد، آن زمان، این سهمیه، ۳ پرونده بود که با کوشش بسیار، یکی از این سهمیه‌ها در سال 1399 به پرونده جشن مهرگان اختصاص پیدا کرد. با اینکه این جشن، جشنی ملی است و در گستره ایران فرهنگی برگزار می‌شود و همه‌ی ویژگی‌های بایسته برای ثبت جهانی را دارد، ولی افرادی که در وزارت میراث فرهنگی و گردشگری مسوول ثبت میراث غیرملموس بودند، ساده‌انگاری کردند و نتوانستند که این پرونده را به‌درستی ارایه دهند …
آنچه در بالا آمده است بخشی از گزارشی‌ست با عنوان «ثبت جهانی مهرگان؛ شاید این‌بار»، که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد آمده است.
متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی دوم (رویداد) شماره 491 امرداد بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 491 از شنبه، 14 مهرماه 1403 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفت.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پی‌دی‌اف شماره‌ی 491 هفته‌نامه امرداد
فروش اینترنتی نسخه‌ی چاپی شماره‌ی 491 هفته‌نامه‌ی امرداد
اشتراک ایمیلی هفته‌نامه‌ی امرداد
یک پاسخ
نیکتر آن است که جشن مهرگان به نام جشن بهدینان و مردم زرتشتی در میراث جهانی ثبت شود. چرا که پاسداران و نگاهبانان این سنت همانا بهدینان و مزداییان بوده اند. آنچه که به نام زرتشتیان ثبت شود، بیشک میراث ایرانیان نیز هست.