تئاتر به عنوان دینامیک‌ترین هنر جهان همیشه برای رعایت انسان و حرمت اندیشه و خرد در تکاپو بوده است. تئاتر بلندپروازانه‌ترین و عجیب‌ترین خصایل انساني را برای رسیدن به جامعه‌ای شاد، عاری از ستم، با رعایت مساوات، عدالت و آزادی دنبال کرده است.
از آنجایی که بن‌مایه و خمیره‌ی تئاتر با فلسفیدن و اندیشه‌ورزی گره خورده است، تئاتر برای رسیدن به انسان آرمانی و جامعه‌ی آرمانی همه‌ی تلاش خود را به کار بسته است اما در طول تاریخ هنرمندان شریف و زحمتکش تئاتر همواره مورد بیمهری صاحبان قدرت و بی‌لطفی و تنگدستی تنگ‌نظران ایدیولوزیک واقع شده‌اند!
به‌راستی چرا قدرتمندان این همه از تئاتر اندیشمند هراس دارند و سعی می‌کنند این هنر ارزشمند را از دورن تهی کنند؟ پاسخ این پرسش خیلی ساده است زیرا تئاتر نفس به نفس تماشاگر دارد و زنده و تپنده به جان و روان تماشاگر چنگ می‌اندازد و دریچه‌ای از عمق وجود تماشاگر به رویش می‌گشاید تا خود را باز و عریان ببیند و با خود اندیشه کند که کجاست؟ چه می‌کند؟ و چگونه باید باشد!
به همین دلیل است که قدرتمندان و اقتدارگرایان در تلاش‌اند تئاتر را از این ماهیت به‌غایت انسانی‌اش دور سازند و آن را به هنری مبتذل، ساده‌اندیش و خام‌دستانه و بی‌خاصیت تبدیل کنند!
به این خائنین به بشریت باید گفت: زهی خیال باطل! تئاتر در طول قرن‌ها همیشه توانسته خود را از میان ویرانه‌هایی که بنا کرده‌اید و ابتذالی که به آن دچارید نجات بخشد و شاداب و سبکبال و پویا در راه اعتلای انسان گام بردارد!
تئاتر با این که یک بعدش فرهنگ بومی و جغرافیاست اما جغرافیا نمی‌شناسد و سعی کرده در تمام دوران‌ها و دوره‌ها رودرروی ستمگران و مخالفان آزادی بایستد. بنابراین تئاتر ما روزهای سختی را تجربه می‌کند.
از یک‌سو بخش نوکیسه‌های به میدان آمده، با داعیه تئاتر خصوصی و در واقع با دایرکردن بنگاه‌های غارت هنر، دسترنج هنرمندان را به یغما می‌برند و سعی می‌کنند همه‌ی تلاش خود را برای نابودی هنر ناب تئاتر به کار ببندند و با تحمیل قراردادهای عجیب و غریب از هنرمندان تئاتر به عنوان طعمه‌های خوش آب‌و‌رنگ برای درآمد بیشتر و اعتبار حرفه‌ای استفاده کنند.
از دیگر سو دولت با تاسیس نهادهای پوششی و صرف هزینه‌های گزاف سعی می‌کند چرخه‌ی اقتصاد ضعیف و ناتوان تئاتر را دچار اخلال کند!
ما در حالی به استقبال روز جهانی تئاتر می‌رویم که وضعیت معیشت مردم و اهالی تئاتر بسیار سخت شده و جامعه مخاطب تئاتر درگیر تهیه قوت لایموت، پوشاک، کرایه خانه، دارو و ابتدایی‌ترین نیازهای زندگیش شده و در این شرایط بسیار دشوار دولت خودش را کلا کنار کشیده است و حتی با گرفتن درصد از فروش یا اجاره سالن با رقم‌های گزاف دست در جیب هنرمندان می‌کند!
در این شرایط پیچیده و ناملایم دولت نقش نظارتی سانسوری خود را قوی کرده و هر گونه حمایت مسوولانه از فرهنگ و هنر واقعی را نادیده گرفته است!
معاون هنری‌اش به جای گفت‌وگوی سازنده با همه هنرمندان این صنف شریف به دیدار مردگان در گذشته و مدفون در بهشت زهرا می‌رود و شاخه گلی نثار آنانی می‌کند که در دیار خروشان هستند و از زندگان دست می‌شوید و با مردگان هنر تئاتر عهد می‌بندد! عهد می‌بندد که دیگر زندگان را هر چه زودتر به خیل مردگان جامعه هنری اضافه کند! و چنین با شکوه دولتمندان و متولیان هنری دست از زندگان کشیده‌اند و با مردگان بیعت می‌کنند!
ما در حالی به استقبال روز جهانی تئاتر می‌رویم که اکثر هنرمندان تئاتر به دلیل سیاست‌های غلط منزوی شده‌اند و اگر تلاشی برای روی صحنه بردن یک اثر می‌کنند با مشت آهنین و دم‌سردی متولیان امر مواجه می‌شوند!
اکثر صحنه‌های تراز اول ما جولانگاهِ رانت‌خواران، بی‌تجربه‌ها و کسانی شده است که با پول‌هایی پر از شک و شبهه در پی کسب اعتبار و با شعار رونق‌بخشی گیشه به میدان آمده‌اند و ما به‌راستی می‌دانیم در بهترین شکل آن‌ها می‌توانند رونق‌بخش گیشه و درآمد باشند، نه اندیشه!
ما در شرایطی به استقبال روز جهانی تئاتر می‌رویم که تئاتر را به کالایی لوکس یا بی‌محتوا تبدیل کرده‌اند! آنانی که چنین شرایطی را رقم زده‌اند غافلند روزی تئاتر ما ققنوس‌وار از میان این ویرانه‌ها و منجلابی که ساخته‌اند پر می‌گشاید و باز به روزهای شکوه خود بر خواهد گشت!
ما در شرایطی به استقبال روز جهانی تئاتر می‌رویم که در سخت‌ترین روزهای تئاتر به سر می‌بریم و متولیان امر گوش خود را برای شنیدن حرف حق اهالی تئاتر بسته‌اند و فقط به میز حقیر خود می‌اندیشند!
ما کوشندگان صحنه‌های تئاتر از زمانی که در خاطر دارم با مدیران نالایق درگیر بوده‌ایم یا در سطوح کلان یا سطوح میانی اما اعتراف می‌کنم چنین دورانی را هرگز تجربه نکرده‌ایم…
دولت و نمایندگان او در وزارت ارشاد به صراحت اعلام کرده‌اند خواهان تئاتر نیستند. راه‌های گفت‌وگو با اهالی تئاتر را بسته‌اند، بودجه تئاتر در انسداد کامل است و تیغ بُرنده‌ی سانسور بیش از پیش بیداد می‌کند… هیچ مخالفت یا انتقاد یا نقدی را بر عملکرد خود بر نمی‌تابند!
استفاده ابزاری از هنرمندان برای آنان به یک شیوه ریاکارانه تبدیل شده است.
ما کوشندگان و اهالی شریف تئاتر از پای نمی‌نشینیم باور داریم آینده از آن حقیقت است و برای دفاع از حقیقت، آزادی و دموکراسی از پای نخواهیم نشست.
ما موظفیم که منتقل‌کننده نگاه، زیست و کنش دوران خود باشیم ما دغدغه فرهنگ، هویت، فضایل انسانی را داریم. بزرگان این عرصه با پایمردی و استقامت، کار و کار و کار نشان داده‌اند در شرایط سخت باید انرژی دو چندان داشت و بیش از پیش برای استواری و استحکام تئاتر کوشید!
روز جهانی تئاتر بر تمام تئاتری‌ها مبارک‌باد.
بخشی از یادداشت شکرخدا گودرزی* به بهانه‌ی روز جهانی تیاتر (27 مارس).
*شکرِخدا گودرزی، نویسنده، کارگردان بازیگر و مدرس تیاتر
