بازنشر فیلمی کوتاه در یکی از خبرگزاریها که در آن شهروندی از پیدا شدن قطعهی از سرستونهای تخت جمشید در میان انبوهی از زباله آگاهیرسانی میکرد، گفتوگوهایی برانگیخت و ما را بر آن داشت که از یابندهی سنگ چگونگی این رویداد را جویا شویم. آن سنگ در پیرامون تخت جمشید پیدا شده بود و یابنده، آن را به مدیریت مجموعه جهانی تخت جمشید بازگشت داده بود.
برای پیگیری این خبر، از پژمان ابراهیمی، یابندهی سنگ که خود هنرمند سنگتراش است و با تخت جمشید و گسترهی آن آشنایی ریزبینانه دارد، چگونگی پیدا شدن قطعه سنگ تاریخی را پرسیدیم. او به امرداد گفت: «روز سیزدهبدر خانه ماندم و جایی نرفتم، تا پسین همان روز که یکی از دوستانم آمد و از من خواست همراه او تا جادهی تخت جمشید بروم و با دوستان دیگری که آنجا هستند، ساعتی را سپری کنیم. هنگام بازگشت زبالههایی را که جمع شده بود درون کیسهی نایلونیای که داشتم ریختم و گوشهای گذاشتم که زمان رفتن داخل سطل آشغال بریزم. سرگرم این کار بودم که نگاهم افتاد به چند گام آنسوتر و تودهی زبالهای که آنجا ریخته بود. برای جمعآوری و پاکسازی آن زبالهها اقدام کردم و همان زمان قطعه سنگی را از دور دیدم که میان آشغالها افتاده بود. کنجکاو شدم. از ذهنم گذشت که نکند سنگی از سنگهای تاریخی پارسه باشد».
ابراهیمی در ادامه گفت: «نزدیک رفتم و سنگ را بررسی کردم. دیدم سنگی تراشخورده و قلمکاری شده است. درون فرورفتگیهای سنگ آب ریختم و خاکها را شستم. با این کار فرورفتگیها آشکارتر شد. حتا جای قلمِ شانهای را روی سنگ دیدم . قلم شانهای یکی از قلمهایی بوده که سنگتراشان هخامنشی از آن استفاده میکردند. از جنس سنگ هم مطمئن شدم که سنگی تاریخی از مجموعهی پارسه است. همان زمان با یگان حفاظت تماس گرفتم و سنگ را به آنها سپردم. این سنگ را در فاصلهی صدمتری از میدان جلوی مجموعهی پارسه (تخت جمشید) پیدا کردم».
ابراهیمی فردای آن شب باز همانجا میرود که اگر اثر دیگری آنجا بوده و در تاریکی دیده نشده، بیابد و اینبار هم یک تکه سنگ سیاه پیدا میکند که جنس همان سنگ تراشخورده، اما بینقش بوده است. او گفت که سه سال پیش هم تکه سنگی همانند آن پیدا کرده و تحویل حفاظت مجموعه داده است.
از ابراهیمی پرسیدیم که به گمان او چرا سنگ پارسه آنجا افتاده بوده است؟ او گفت: «از گذشتهها (دورهی قاجار) آنجا جاده و راه بوده است. تکه سنگهای از این دست که در زمان هموار کردن جاده، زیر خاک رفتهاند با خاکبرداری و هموار (:مسطح) کردن جاده و جابهجا شدن خاک، در سطح دیده میشوند. من چون سنگتراشی میکنم و با ذرهذرهی زمین تخت جمشید آشنا هستم، توانستم بفهمم که این سنگ از همان مجموعه است ولی رهگذران متوجه اهمیت و ارزش این سنگ نشده بودند».
بهگفتهی ابراهیمی این قطعه سنگ ممکم است بخشی از سرستون دروازهی سرزمینها (دروازه ملل) تخت جمشید باشد که در گذر زمان شکسته و میان گستره پخش و زیر خاک مدفون شدهاند و گاه در پی رخدادی (جابهجایی سطح خاک) سربیرون میآورند.
هیچ سنگی از تخت جمشید جدا نشده!
گفتنی است که خبرگزاری فارس فیلمی را که پیشتر از آن یاد کردیم، نشر داده و در پی آن از ثابتاقلیدی، مدیر کل میراث فرهنگی استان فارس، دربارهی سنگ یافته شده پرسوجو کرده است. اقلیدی در پاسخ گفته است: «قطعه سنگ مشاهده شده در فیلم، در واقع متعلق به مجموعه جهانی تخت جمشید است که ۱۳ فروردین ماه ۱۴۰۴ در محدوده پیرامونی این مجموعه باستانی توسط فردی که در کلیپ مشاهده میشود پیدا شده و به یگان حفاظت میراث فرهنگی مستقر در مجموعهی جهانی تخت جمشید تحویل داده است».
این مسوول در ادامه افزوده است: «هیچ سنگ یا قطعهای از تخت جمشید جدا نشده و یا سقوط نکرده است، بلکه محوطهی میان تخت جمشید و نقش رستم، محدوده شهر پارسه قدیم است و آثار سطحی و زیرسطحی باستانی بسیاری در آن وجود دارد. این تکه سنگ یکی از همین آثار باستانی است که بخشی از آن به مرور زمان بیرون آمده و توسط فرد یابنده، مشاهده و بیرون کشیده شده است و به این شکل نیست که تکه سنگی از مجموعه تخت جمشید جدا شده باشد» (خبرگزاری فارس- 15 فروردین 1404).