باستان‌شناسان در دامنه‌ی رشته‌کوه زاگرس در منطقه‌ی آبدانان ایلام، سه معدن را شناسایی کرده‌اند که گمان می‌رود معادن گمشده‌ی هخامنشی باشد. گمانه (:فرضیه) آنها بر این است که این معادن، منبع اصلی تامین سنگ‌های کاخ داریوش بزرگ هخامنشی در شهر باستانی شوش بوده است.
به‌گفته‌ی فرنشین (:رییس) پژوهشگاه میراث فرهنگی بیش از دو هزار سال بود که منبع اصلی سنگ‌های کاخ داریوش بزرگ در شهر باستانی شوش روشن نبود و اکنون این معدن‌های گمشده‌ی هخامنشی از سوی باستان‌شناسان ایرانی شناسایی شده است.
باستان‌شناسان احتمال می‌دهند سه معدن سنگ گمشده هخامنشی را در دامنه‌های کبیرکوه در آبدانان استان ایلام کشف کرده‌اند.
به گزارش ایسنا، محمدابراهیم زارعی، فرنشینپژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری که خبر کشف این معادن را آدینه ۲۲ فروردین‌ماه ۱۴۰۴ اعلام کرد، در تازه‌ترین سخنان خود گفت که آزمایش‌های دقیق‌تری برای بررسی نوع سنگ‌های یافته شده، با آرمان سنجش با نمونه‌های موجود در ستون‌های کاخ شوش، در حال انجام است. این پژوهش‌های تخصصی از دو هفته‌ی آینده وارد گام تازه‌ای خواهد شد و در صورت اثباتِ هم‌خاستگاه بودن سنگ‌ها، پرونده‌ی ثبت جهانی شوش می‌تواند با آگاهی‌های تازه‌ای به‌روزرسانی شود و گامی راهبردی باشد که فرصت بازنگری و ارتقا موقعیت جهانی این محوطه‌ی باستانی و همین‌گونه منطقه‌ی کشف معدن را فراهم می‌آورد.
در هنگام بررسی، شواهدی از فعالیت معدن‌کاری عصر هخامنشی در این منطقه شناسایی شده است.
مقادیر معناداری سنگ‌آهن نیز کشف شده است، که احتمالا برای تولید بست‌های فلزی در معماری سنگی هخامنشی به‌کار می‌رفته است.
به گفته‌ی فرنشین پژوهشگاه میراث فرهنگی، در نخستین بررسی‌ِ این معادن، نشانه‌هایی از ابزارهای باستانی برش سنگ، بقایای استخراج و مقادیر معناداری از سنگ‌آهن نیز کشف شده است؛ سنگ آهنی که به احتمال قوی برای تولید بست‌های فلزی در معماری سنگی هخامنشی به‌کار می‌رفته است. این کشفیات، در کنار ویژگی‌های زمین‌شناختی منطقه، احتمال قدمت هخامنشی معادن را به شکل معناداری تقویت می‌کند.
لقمان احمدزاده شوهانی، باستان‌شناس سرپرست پروژه معادن آبدانان که به پیشنهاد «محمد حیدری»، معلم آبدانانی به شناسایی آن موفق شدند، درباره‌ی جزییات این کشف که باستان‌شناسان را شگفت‌زده کرده است، توضیح داد: ۱۰ مهرماه، به‌طور کاملا اتفاقی ویدیویی از یک کوهنورد به نام محمد حیدری در اکسپلور اینستاگرام دیدم. او در حال معرفی معادنی در کبیرکوه بود و تصور می‌کرد این سنگ‌ها برای ساخت آسیاب استفاده می‌شدند. اما چیزی که دیدم، با چیزی که او تصور می‌کرد، تفاوت اساسی داشت. شیوه‌ی استخراج این سنگ‌ها همانندی چشمگیری به روش‌های دوره‌ی هخامنشی داشت و بلافاصله فهمیدم که این موضوع باید بررسی و پیگیری شود.
در کتیبه کاخ آپادانا از محلی به نام «ابیرادوش» نام برده شده که مکان آن تا کنون در هاله‌ای از ابهام بود.
باستان‌شناسان احتمال می‌دهند این معادن در ارتباط با همان ابیرادوش باشد. آزمایش‌ها در این باره درحال انجام است.
این باستان‌شناس ادامه داد: بدون همراهی و ریزبینی (:دقت‌نظر) محمد حیدری، این کشف ممکن نبود. او سه معدن را شناسایی کرده بود که شواهد زیادی از بهره‌برداری مهندسی‌شده در دوران باستان داشتند. این معادن، نه‌تنها از نظر مکان‌یابی، بلکه از نظر الگوهای برداشت سنگ، با معادن دوره هخامنشی هماهنگ بودند.
به گفته‌ی احمدزاده، این یافته سرنخی تازه از جای استخراج سنگ‌های کاخ داریوش بزرگ به‌دست می‌دهد. داریوش بزرگ، شاهنشاه هخامنشی، در سنگ‌نوشته‌ی یادبود بنیاد کاخ آپادانا در شوش، یکی از باشکوه‌ترین بناهای سلطنتی ایران باستان، به محل تامین سنگ استفاده شده در این کاخ با نام «ابیرادوش» اشاره می‌کند اما محل دقیق این معدن تاکنون ناشناخته مانده بود. کشف این معادن در آبدانان، در دامنه‌های کبیر کوه می‌تواند معمای تاریخی دو هزار سالهای را حل کند. یافته‌های تازه می‌تواند نشان دهد که به گمان بسیار زیاد معدن‌های کشف‌شده در آبدانان همان نقطه گم شده هستند.
به گفته باستان‌شناسان این معادن به احتمال زیاد منبع اصلی تامین سنگ‌های ستون‌های کاخ داریوش بزرگ در شوش باشد.
سرپرست پروژهش معادن هخامنشی آبدانان ادامه داد: در گام دوم پروژه، با بهره‌گیری از فناوری‌های سنجش از دور، مدل‌سازی سه‌بعدی و تحلیل‌های پتروگرافی، در تلاش هستیم تا مسیرهای انتقال سنگ از آبدانان به شوش را بازسازی کنیم. این پژوهش می‌تواند نشان دهد که چگونه سنگ‌های عظیم و سنگین از کوه‌های زاگرس به شوش منتقل می‌شدند.
این باستان‌شناس یادآور شد: این کشف نه تنها به ما کمک می‌کند تا به گمشده‌های تاریخ پی ببریم، بلکه یک روایت فراموش‌شده از دانش مهندسی، معماری و مدیریت منابع در دوران هخامنشی را بازخوانی کنیم. این معادن، اگر همان ابیرادوش باشند، بخشی از تمدنی بوده‌اند که هنوز هم شگفتی‌ساز است.
احمدزاده گفت: این کشف، اگر با آزمایش‌های دقیق‌تری تایید شود، می‌تواند چشم‌اندازهای تازه‌ای را برای ثبت‌جهانی این معادن در یونسکو، توسعه گردشگری فرهنگی در منطقه و پژوهش‌های علمی در مورد فناوری‌های ساخت در دوران هخامنشی فراهم آورد.
کاخ آپادانا که به گفته‌ی باستان‌شناسان سنگ‌های آن برابر با سنگ‌نوشته‌ی همین کاخ، از منطقه‌ای به نام «ابیرادوش» تهیه شده است و گمان می‌رود در ارتباط با معاون نویافته در آبدانان باشد، در شهر باستانی شوش به دستور داریوش بزرگ نزدیک‌به سالهای ۵۱۵ ـ ۵۲۱ پیش از میلاد روی آثار و بقایای تمدن ایلامی ساخته شد. کاخ در حفاری‌های میان سالهای ۱۳۱۱ تا ۱۳۱۴ خورشیدی از زیر خاک بیرون آورده شد و ۱۰ مهر ۱۳۸۰ در آثار ملی ایران به شماره‌ی ۳۹۸۱ در فهرست میراث ملی به ثبت رسید و در سال ۲۰۱۵ به همراه شوش در فهرست میراث جهانی یونسکو، ثبت شد.
گفته شده است دیوارهای این کاخ از خشت با نمای آجری و ستون‌های آن از سنگ بود. دیوارهای داخلی آن با آجر لعاب‌دار پوشیده شده بود و دارای نقش‌های سربازان گارد جاویدان، شیر بالدار و گل نیلوفر آبی بود. بخش‌های مهمی از این کاخ در زمان اردشیر یکم، شاهنشاه هخامنشی دچار آتش‌سوزی شد و در زمان اردشیر دوم بازسازی شد و در نهایت در زمان یورش اسکندر، نابود شد. برجای‌مانده‌ی این کاخ همچنان در شوش دیده می‌شود.
یک پاسخ
سلام کاش دولتمردان ایرانی.وسازمانهای مسعول میراث فرهنگی وبقبه عناصری که درایم مسیر قدم برمی‌دارند همزمان با کشفیات جدیدازاثاری که الان درحال استفاده هستند حداقل به روش استانداردهای جهانی درحفظ ونگهداری آنها همت نمایند .اگرخون ایرانی دارید وشناسنامه های ایران باستان ونشانه های اقتدار تمدن ایرانی را دوست دارید حداقل برای تک تک آثار سقفهای مناسب تهیه تااز بلایای طبیعی محفوظ گردند.ای وطن…