فرهاد رویین‌تن: دکتر کورش نیکنام، زاده‌ی دانش، بینش، فروتنی و مهر به ایران، از چهره‌های اثرگذار جماعت زرتشتی در روزگار ما بود. او در پهنه‌ی زندگی پربارش، چه در جایگاه موبدی، چه به‌عنوان نماینده‌ی زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی ایران، و چه در جایگاه پژوهشگر فرهنگ ایران کهن، منشأ کوشش‌هایی ماندگار و سازنده شد. در نخستین سالگرد درگذشت ایشان، کنکاشی دارم بر زندگی، کوشش‌ها و یادگارهای ماندگار این بزرگ‌مرد فرهنگ و دین.
۱. زادروز، آموزش و آغاز راه
کورش نیکنام در بیستم تیرماه ۱۳۳۳ در شهر یزد دیده به جهان گشود.پدرش روانشاد خدارحم اسفندیار و مادرش روانشاد سیمین مهربان، دکتر نیکنام آموزش‌های پایه و دبیرستان را در زادگاه خود به پایان رساند و تحصیلات پایانی را هندوستان گذراند. در دانشگاه پونا، در رشته‌ی فلسفه دین زرتشت دانش‌آموخته‌ی دوره‌ی دکتری شد؛ دانشی که از نوجوانی در جان او ریشه داشت.
۲. بازگشت به ایران و آغاز کارهای دینی
پس از بازگشت به میهن، ایشان کارهای دینی و فرهنگی خود را در جامعه زرتشتیان دنبال کرد. در جایگاه آموزگار، سخنران، و برگزارکننده‌ی آیین‌های نیاکانی، تلاش فراوانی برای زنده نگه‌داشتن آیین‌ها و شناساندن فرهنگ ایران کهن انجام داد.
۳. برگزیده‌شدن به نمایندگی مجلس شورای اسلامی ایران
در سال ۱۳۸۳، دکتر نیکنام از سوی زرتشتیان برای نمایندگی در مجلس ایران (دوره‌ی ششم) برگزیده شد. این تنها دوره‌ی نمایندگی او بود، اما کارهایی که در این دوره انجام داد، نام او را در یاد و اندیشه‌ی مردم ماندگار ساخت.
۴. تذکرها و هشدارهای او در مجلس
موبد نیکنام در زمان نمایندگی، بارها با روشنگری و بی‌باکی از جایگاه آیین‌داران ایرانی پشتیبانی کرد. برخی از تذکرها و اعتراض های برجسته‌ی او چنین‌اند:
یادآوری درباره‌ی نابرابری آموزشی برای پیروان آیین‌های کهن
پشتیبانی از حقوق شهروندی زرتشتیان در زمینه‌ی به‌کارگیری
یادآوری درباره‌ی ناراستی‌های تاریخی در کتاب‌های درسی
هشدار نسبت به بی‌مهری به یادمان‌های نیاکانی
درخواست برای رسمی‌شدن جشن‌ها و آیین‌های زرتشتی در گاه‌شمار کشور
یادآوری درباره‌ی سخت‌گیری در چاپ کتاب‌های زرتشتی
نگرانی از کاهش پشتیبانی مالی از انجمن‌های زرتشتی در شهرهای گوناگون
۵. شیوه‌ی زیست و منش فردی
خوش‌رویی، فروتنی، راستی، ساده‌زیستی و مهرورزی از شناسه‌های رفتاری دکتر نیکنام بود. چه در دیدار با مردم، چه در نشست‌های رسمی، همواره با چهره‌ای آرام و سخنی سنجیده، اما استوار، سخن می‌گفت. اندیشه‌ورزی و میانه‌روی در نگاه‌های اجتماعی و فرهنگی، از دیگر ویژگی‌های برجسته‌ی ایشان بود.
۶. پژوهش و آموزش
ایشان در کنار کارهای دینی، همواره به نگارش و پژوهش در زمینه‌ی دین زرتشتی و فرهنگ ایران کهن پرداخت و سال‌ها در مراکز دینی و فرهنگی به آموزش و گفت‌وگو با جوانان و دانش‌پژوهان سرگرم بود.
۷. نوشتارها و یادگارهای ماندگار:
از نوروز تا نوروز
ایین اختیار
اندرزنامه زرتشت
زرتشت و مزدیسنان
یادگار دیرین
کنکاشی در زندگی و اندیشه های زرتشت
خوانش گات ها با تنبور
گات ها نغمه های ایران باستان
گلبانو
۸. همکاری‌های جهانی
موبد نیکنام در همایش‌های جهانی زرتشتیان، از جمله در بمبئی و تورنتو، سخنرانی‌هایی پربار ارائه کرد. سخنرانی او با نام «پرورش فروزه‌های بینش زرتشت در کردار جوانان» در بمبئی با بازتاب گسترده روبه‌رو شد.
۹. کارهای فرهنگی پس از نمایندگی
پس از پایان دوره‌ی نمایندگی، ایشان بیشتر زمان خود را به آموزش، نگارش، پاسخ‌گویی به پرسش‌های دینی و گفت‌وگوی فرهنگی در تارنمای رسمی‌اش گذراند. بخش «پرسش و پاسخ» آن تارنما، به یکی از منابع ارزشمند برای جویندگان دین و فرهنگ ایران کهن تبدیل شد.
۱٠. خلاصه فعالیت‌های کوروش نیکنام در خارج از ایران
الف. شرکت در کنگره‌های جهانی زرتشتیان
– حضور در ششمین کنگره جهانی زرتشتیان در تهران (۱۳۷۵)
– شرکت در هشتمین کنگره جهانی زرتشتیان در لندن (۱۳۸۴)، همراه با ارائه پیام ریاست جمهوری (خاتمی) و ریاست مجلس (حداد عادل)
– شرکت در آخرین کنگره جهانی زرتشتیان در استرالیا
– حضور و سخنرانی در کنگره‌های متعدد به نمایندگی از جامعه زرتشتیان ایران
ب.. فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی در اروپا
– همکاری با انجمن زرتشتیان فرانسه و راه‌اندازی فعالیت‌های دینی و فرهنگی در پاریس
– برگزاری کلاس‌های آموزش دینی، گهنبار، شب چله و جشن‌های سنتی ایرانی در مرکز زرتشتیان پاریس
– برگزاری نخستین دوره آموزش هیربدی در پاریس و تدریس گاتها به دانشجویان با دین‌دبیره
– نگارش و ایراد سخنرانی‌های دینی و فلسفی در نشست‌های زرتشتیان اروپا
– معرفی فلسفه و بینش زرتشت در دانشگاه گوته آلمان
۱۱. میراث اندیشه و کردار
نام کورش نیکنام با راستی، دانایی، ایران‌دوستی و آزادگی گره خورده است. او نمونه‌ای درخشان از پیوند دانش و باور، دین و میهن، و مهر و درایت بود. در نخستین سالگرد درگذشت او، به یاد می‌آوریم که فروغ اندیشه‌اش در جان ایران‌دوستان و فرهنگ‌وران خواهد ماند.
یاد میکنم از بانویی فرهیخته و بزرگوار که همواره در کنار موبد بود، پریمرزخانم روانیان همسر روانشاد نیکنام که با مهر و وفاداری یار و یاور کوروش نیکنام بود.
فرهاد رویین‌تن، مسوول دفتر کوروش نیکنام
3 پاسخ
روان دکتر کوروش نیکنام شاد و در آرامش جاودان. از کارهای بسیار ارج‌داری که او در سال‌های پایانی زندگی پُرثمرش انجام داد یکی هم نوشتن کتاب «گلبانو» بود؛ کتابی که کاش هر ایرانی آن را بخواند و درباره‌ی آنچه در آن کتاب نوشته شده است بیاندیشد. حقایقی در آن کتاب هست که کمتر به زبان آمده و دکتر نیکنام به روشی نوآورانه بازگو کرده است. نوشتن چنان کتابی از تعهد و مسوولیت اجتماعی نیکنام برمی‌خاست که همواره بدان پای‌بند بوده است. «گلبانو» فراتر از یک کتاب است، سند و اثری است که خوب و بد جامعه‌ی ایرانی (همه‌ی ایرانیان) در آن آمده است. آینه‌ی کردار و رفتار ماست- رفتارهای نیک و رفتارهای نکوهیده.
دریغ بزرگی است نبودِ آن مردِ آگاه و دانایی‌بخش!
مهمتر از همه هشدار ایشان نسبت به بی مهری به «شیر و خورشید» ایرانی فراموش شد.
خیلی خوب بود