در سالنمای رسمی کشور، بیست‌وپنجم اردیبهشت‌ماه، «روز بزرگداشت فردوسی و پاسداشت زبان فارسی شناخته شده است. در آن روز فرخنده و روزهای پس از آن، آیین‌ها و نشست‌ها و سخنرانی‌هایی در بزرگداشت فردوسی و شناخت حماسه‌ی جاودان او –شاهنامه- در سرتاسر ایران برگزار شد.
امسال (اردیبهشت‌ماه 1404 خورشیدی) نیز چنین بود و در جای‌جای میهن‌مان آیین‌هایی به همین بهانه برگزار شد. آنچه پس از این می‌آید، چکیده‌ای از برخی از رویدادهای بزرگداشت فردوسی و شاهنامه در ماه گذشته (اردیبهشت‌ماه) است.
– آیین‌های روز 23 اردیبهشت‌ماه
دو روز مانده به روز بزرگداشت فردوسی، آیین‌هایی برگزار شد. برخی از آن‌ها چنین بود:
همایش بازشناسی شاهنامه
آیین گشایش همایش بین‌المللی فردوسی با عنوان «بازشناسی نقش شاهنامه‌ی فردوسی در جهان معاصر» به‌کوشش انجمن آثارومفاخر فرهنگی و با همکاری اداره‌ی کل فرهنگ‌و‌ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی، دانشگاه فردوسی مشهد، خردسرای فردوسی، استانداری و شهرداری استان و سازمان میراث فرهنگی‌وگردشگری، در تالار فردوسی هتل پردیسان مشهد برگزار شد.
محمود شالویی، فرنشین انجمن آثارومفاخر فرهنگی و سید حسن حسینی، فرماندار مشهد، سخنرانان این نشست بودند. درپایان نیز فرزاد قایمی، دبیر علمی همایش، به ارایه گزارشی از روند کوشش‌های علمی و پژوهشی این همایش ملی از سال گذشته تا امروز، پرداخت.
اجرای آیین‌های هنری، موسیقی و نقالی، رونمایی از مجموعه مقالات همایش و رونمایی از تمبر یادبود همایش از دیگر بخش های این آیین افتتاحیه بود.
– آیین‌های روز 24 اردیبهشت‌ماه
آیین‌ها و نشست‌های علمی در روز 24 اردیبهشت‌ماه، یاد و نام فردوسی و شاهنامه را پُررنگ‌تر می‌ساخت. شماری از آن بزرگداشت‌ها چنین بودند:
همایش شاهنامه و مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی
همایش «شاهنامه و مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی» به‌کوشش انجمن علمی مطالعات صلح ایران و با همکاری خردسرای فردوسی مشهد، کارگاه شاهنامه خوانی تبریز، خانه اندیشمندان علوم انسانی و دانشگاه علامه طباطبایی، برگزار شد.
محمدجعفر یاحقی، مدیر خردسرای فردوسی مشهد، غلامرضا ذکیانی، رییس دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی، مقصود فراستخواه، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه بهشتی، نعمت‌الله فاضلی رییس انجمن مطالعات صلح ایران، ماندانا تیشه‌یار استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی، یامان حکمت تقی‌آبادی، روان‌شناس و شاهنامه‌پژوه، مهدی فدایی مهربانی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و جواد رنجبر درخشیلر، بنیان‌گذار کارگاه شاهنامه خوانی تبریز، سخنرانان این همایش بودند.
آیین پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت فردوسی در کتابخانه ملی
آیین پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت فردوسی در تالار قلم کتابخانه‌ی ملی برگزار شد. سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، غلامرضا امیرخانی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، غلامعلی حداد عادل، رییس فرهنگستان زبان‌و‌ادب فارسی، گلرخسار صفی‌آوا، شاعر سرشناس تاجیکستان، نعمت ایلدیریم، استاد زبان فارسی و مترجم شاهنامه به زبان ترکی استانبولی، سخنرانان این نشست بودند.
رونمایی از نخستین شاهنامه‌های چاپ سنگی نگاره‌ای در دنیا
از نخستین شاهنامه‌های چاپ سنگی نگاره‌ای در دنیا موجود در گنجینه رضوی، در کتابخانه‌ی مرکزی آستان قدس، رونمایی شد.
اکنون ۵۵ هزار نسخه چاپ سنگی به زبان‌های فارسی، عربی و ترکی در کتابخانه‌ی مرکزی آستان قدس وجود دارد. در این آیین، از دومین و سومین شاهنامه‌های چاپ سنگی مصور دنیا و موجود در گنجینه رضوی که در سال‌های ۱۲۶۶ و ۱۲۶۷ مهی به چاپ رسیده است، رونمایی شد. مصطفی لعل‌شاطری، استاد دانشگاه نیشابور، سخنران این نشست بود.
– آیین‌های روز 25 اردیبهشت‌ماه
سرانجام روز 25 اردیبهشت‌ماه، روز بزرگداشت فردوسی و شاهنامه، فرارسید و در هر جای ایران نام حماسه‌سرای بزرگ میهن‌مان طنین افکند:
آیین پاسداشت فردوسی در شهر توس
آیین پاسداشت جایگاه حکیم فردوسی به‌کوشش انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، با باشندگی علاقه‌مندان به زبان و ادب فارسی و با خواندن پیام رییس جمهور در کنار آرامگاه فردوسی، در شهر توس برگزار شد.
محمود شالویی رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی پیام رییس جمهور را برای باشندگان خواند. محسن اسماعیلی، معاون راهبردی و امور مجلس رییس‌جمهور، و غلامحسین مظفری استاندار خراسان رضوی، سخنرانان این آیین بودند. اجرای برنامه موسیقی با هنرمندی محمد معتمدی، نقالی و شاهنامه‌خوانی و نوای زورخانه‌ای، دیگر بخش‌های این رویداد بود.
انجمن زرتشتیان کرمان و بزرگداشت فردوسی
آیین بزرگداشت فردوسی، برای چندمین سال پیاپی، به میزبانی انجمن زرتشتیان کرمان و با یاری کمیسیون جوانان زرتشتی، در جشن‌گاه رشید نیک‌بخش برگزار شد. سیروس نیک‌بخش، فرنشین انجمن زرتشتیان کرمان، از سخنرانان این آیین بود. سپس کمند کاویانی، پیام بهشید برخوردار نماینده زرتشتیان ایران در مجلس را خواند. گروه شاهنامه‌خوانی به سرپرستی میترا خسروی، به اجرای گروهی و هماهنگ داستان شاهنامه (گذر سیاوش از آتش) پرداخت. دکتر سلاجقه سخنران دیگر این آیین باشکوه بود.
نمایشگاه نگاره‌های محمدعلی سجادی
نمایشگاه نقاشی در روز بزرگداشت فردوسی و در باره‌ی شاهنامه برپا شد. گرداننده‌ی این نمایشگاه، سعید باباوند و طراح دیوارکوب آن، ماهور سجادی بودند. زمان برپایی نمایشگاه نقاشی‌های محمدعلی سجادی با عنوان «جم»، از پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت تا آدینه ۲ خرداد ۱۴۰۴ در گالری بهار خانه هنرمندان ایران بود.
نمایشگاه «نقش زرین»
نمایشگاه «نقش زرین» با موضوع هنرهای ایرانی و شاهنامه‌ای، به نمایشگاه‌گردانی نرگس صافی، هنرمند و استاد هنر دانشگاه در روز بزرگداشت فردوسی بزرگ و پاسداشت زبان فارسی، در نگارخانه شماره ۳ فرهنگسرای ارسباران، برگزار شد. اجرای زنده کنده‌کاری روی چوب سردیس فردوسی، توسط استاد حسین عالی‌بخشی از برنامه‌ی نمایشگاه نقش زرین بود.
– آیین‌های روز 28 اردیبهشت‌ماه
با آنکه روز بزرگداشت فردوسی پشت سر نهاده شده بود، اما هنوز در گوشه‌گوشه‌ی ایران نشست‌هایی به این بهانه برگزار می‌شد:
گرامی‌داشت فردوسی و خیام در دانشکده‌ی علوم دانشگاه شیراز
آیین گرامی‌داشت حکیم فردوسی و حکیم خیام با سخنرانی دکتر سعید حسام‌پور و دکتر محمود رضایی دشت‌ارژنه، هموندان هیات علمی دانشگاه شیراز، در این دانشکده برگزار شد. بخشی از این نشست ویژه‌ی نقالی، خیام‌خوانی و اجرای موسیقی بود.
گشایش خردسرای فردوسی تهران
خردسرای فردوسی تهران با باشندگی محمدجعفر یاحقی، مدیر خردسرای فردوسی و با میزبانی غلامرضا زکیانی، رییس دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی و با باشندگی شماری از استادان ادبیات، از سوی دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی گشایش یافت و ریاست آن به جواد رنجبر درخشیلر واگذار شد.
خردسراهای فردوسی که نخستین آن در مشهد به خواست دکتر یاحقی در سال ۱۳۸۴ بنیان گذاشته شد، گسترش شاهنامه و آموزش و پژوهش درباره ی آن را در دستور کار دارند.
آیین‌های روز 31 اردیبهشت‌ماه
دیگر نشست‌های ماه اردیبهشت در پاسداشت شاهنامه، چنین بود:
نشست از شاهنامه تا شکوهمندی آرامگاه
نشست علمی «از شاهنامه تا شکوهمندی آرامگاه» با آرمان بررسی جلوه‌های هویت ملی در ادبیات حماسی و معماری آرامگاهی ایران برگزار شد. این نشست به عنوان نخستین برنامه از سلسله‌نشست‌های «روزهای ایران‌شناسی»، با سخنرانی عباس صفایی‌مهر و سام گیوراد برگزار شد و به بازخوانی جایگاه شاهنامه فردوسی در تاریخ و فرهنگ ایران و همچنین شکوه آرامگاه فردوسی به عنوان نمادی از احترام ملی به میراث فرهنگی و ادبی پرداخت.
– آیین‌های روز 1 خرداد
روزهای نخست ماه خرداد نیز از یاد فردوسی و شاهنامه به‌دور نبود:
موسسه پالیز کاشان و بزرگداشت فردوسی
بیستمین آیین بزرگداشت فردوسی از سوی موسسه‌ی پالیز فرهنگ و فرزانگی، یکم و دوم خردادماه در دانشگاه کاشان و آران‌وبیدگل برگزار شد. دکتر علیرضا قیامتی، مهندس بابک سلامتی و فرهمند فرزانگان، سخنرانان روز نخست و دکتر حسین شیرمحمدی و دکتر علیرضا قیامتی سخنرانان روز دوم این آیین بزرگداشت بودند. در نشست روز نخست در دانشگاه کاشان، نرگس حمزه ای، مجری و دبیر بزرگداشت آغازگر برنامه بود و مسعود فرزانگان مدیر موسسه پالیز فرهنگ و فرزانگی با خوش آمدگویی به باشندگان از حضور استادان سپاسگزاری کرد.
– آیین‌های روز 3 خرداد
در روز سوم خردادماه امسال نیز هنوز یاد فردوسی و گردهمایی دوستداران شاهنامه، ادامه داشت:
بررسی پیوندهای فرهنگ ایرانی و ارمنی با تمرکز بر شاهنامه
با سخنرانی آندرانیک سیمونی، هموند هیات علمی و مدیر گروه زبان و ادبیات ارمنی دانشگاه آزاد اسلامی، نشست «فردوسی و شاهنامه در فرهنگ و ادبیات ارمنی» برگزار شد. همچنین در این نشست برخی ادیبان و اندیشه‌وران ارمنی که در سده‌های گذشته به فردوسی و شاهنامه پرداخته و در آثار خود از شکوه حماسه این شاعر بزرگ سخن گفته‌اند، شناسانده شد. در پایان نیز به برگردان‌های گوناگون شاهنامه به زبان ارمنی پرداخته شد. این نشست در تالار اجتماعات مرکز نشر دانشگاهی برگزار شد.
بدین‌گونه (و با برگزاری آیین‌های بسیار دیگری که در این گزارش نامی از آن‌ها نیامده است) روز پاسداشت فردوسی و شاهنامه برگزار شد و ایرانیان در ماه دل‌انگیز اردیبهشت شادمان از برپا داشتن نشست‌ها، همایش‌ها، سخنرانی‌ها، نمایشگاه‌ها و رونمایی‌هایی بودند که به همین بهانه برپا شدند.
*گزارش‌ها برگرفته از تارنماهای: امرداد، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ایبنا، نشر میراث مکتوب، است.
یک پاسخ
درود ب شما و همه دوستداران ایران و فرهنگ ایران