لوگو امرداد
امروز زامیاد ایزد بیست‌وهشتمن روز گاهشمار زرتشتی؛ 22 دی‌ماه خورشیدی

زادروز دکتر محسن هشترودی؛ اندیشمند و ریاضی‌دان برجسته

ihoosh hashtroodi 01امروز پیروز و فرخ روز زامیاد ایزد و دی‌ماه ۳۷۵۹ گاهشمار زرتشتی، چهارشنبه 22 دی‌ماه ۱۴۰۰ خورشیدی، 12 ژانویه 2022 میلادی

محسن هشترودی زاده 22 دی‌ماه ۱۲۸۶، اندیشمند، شاعر و ریاضی‌دان تخصص وی در زمینه هندسه دیفرانسیل، نگارنده‌ی مهمترین اثر علمی به نام «التصاق هشترودی» شناخته می‌شود.

او از هواداران سرسخت علوم پایه و علاقه‌مند به‌شعر و موسیقی و فلسفه بود و توانایی بیان مطالب علمی به‌زبان ساده داشت. وی به‌عنوان یک متفکر منتقد پیشرو و ریاضیدان نامدار ایرانی، دارای شخصیتی اثرگذار در جامعه علمی معاصر ایران بود. محسن هشترودی، ریاضیدان نامی ایران در 22 دی‌ماه 1286 خورشیدی در شهر تبریز چشم به جهان گشود. پدرش شیخ اسماعیل مجتهد، نماینده تبریز در مجلس اول و دوم مشروطه و از یاران ستارخان و شیخ محمد خیابانی بود. خانواده هشترودی چند روز پس از تولد وی به تهران آمدند و در آنجا ساکن شدند. محسن، تحصیلات ابتدایی را در مدرسه‌های سیروس و اقدسیه گذراند و برای ادامه تحصیل به دارالفنون رفت. هشترودی در سال 1304 دوره دبیرستان دارالفنون را به پایان رساند و به قصد تحصیل در پزشکی وارد مدرسه طب شد. اما طب را رها کرده و با نخستین گروه دانشجویان اعزامی برای تحصیل در رشته مهندسی مکانیک به فرانسه رفت. ولی این رشته نیز با روح او سازگار نبود و به ایران برگشت و در دارالمعلمین عالی به تحصیل در رشته ریاضی پرداخت. پس از کسب مدرک لیسانس بار دیگر به فرانسه بازگشت و در دانشکده علوم پاریس، آنالیز و سپس در دانشگاه سوربن، هندسه دیفرانسیل خواند و رساله دکترای خود را در همین رشته زیر نظر استادش «الی کارتان» ارایه داد که امروزه با نام «التصاق هشترودی» معروف است. دکتر هشترودی با اخذ مدرک دکتری به ایران بازگشت و در دانشگاه تهران به تدریس ریاضی مشغول شد. 5 سال بعد در دانشسرای عالی به درجه استادی ریاضیات رسید. ریاست دانشگاه تبریز و دانشکده علوم دانشگاه تهران از مسوولیت‌های وی بوده است. تربیت صدها شاگرد ممتاز و تالیف آثاری مانند «جهان اندیشه و هنر»، «دانش و هنر»، «نظریه اعداد»، «سایه‌ها (مجموعه شعر)» و «سیر اندیشه بشر» از جمله خدمات ارزنده وی در زندگانی 69 ساله‌اش بودند. دکتر محسن هشترودی سرانجام در 13 شهریور 1355 در پی سکته قلبی در منزل درگذشت و در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد. به پاس خدمات ارزنده پروفسور هشترودی، استاد ممتاز دانشگاه تهران و چهره برجسته کشور، شورای اجرایی انجمن ریاضی ایران در جلسه 11 شهریور 1383 «جایزه محسن هشترودی» را تصویب کرد.  این جایزه دو سالانه به برترین مقاله چاپ شده متخصصان ایرانی در مجلات معتبر داخلی و خارجی در موضوع هندسه و توپولوژی اعطا می‌شود. هشترودی در طول زندگی حرفه‌ای‌اش ارتباط با مجامع علمی بین‌المللی را حفظ کرد و در سال ۱۳۲۹ به‌عنوان نماینده دانشگاه تهران در کنگره بین‌المللی ریاضی‌دانان هاروارد شرکت کرد و در موسسه مطالعات پیشرفته دانشگاه پرینستون و به درخواست ریاست موسسه، پروفسور اوپنهایمر به عضویت پذیرفته شد و یک ترم پاییزی را نیز به تدریس در دانشگاه هاروارد پرداخت. سرپرستی هیات تحریریه نشریه فرهنگی، علمی، هنری «کتاب هفته» کیهان و بسیار موضوعات دیگر از کوشش‌های بی‌پایان وی در دوره زندگی درخشان وی بوده‌است.

هشترودی مطرح کننده یوفوها (شی ناشناس پرنده) و فردی که به شوروی سابق کمک کرد تا زمانی که سفینه یوری گاگارین داشت، از مسیر منحرف می‌شد با محاسبات او به مسیر خود بازگردد. این دانشمند بزرگ بیش از ۱۰۰ مدال جهانی در پرونده خود دارد. (ایرنا)

zروز «زامیاد» بیست و هشتمین روز ماه در سالنمای زرتشتی به این ایزد منسوب است. زامیاد به چم زمین است. ایزد زامیاد از ایزدان همکار امرداد است. زمین سرچشمه‌ی همه داده‌ها برای زندگی بهتر آفریده‌هایی است که روی آن زندگی می‌کنند. ایزد زامیاد (زمین) با ایزد آسمان یکجا یا جداگانه مقدس شمرده شده‌اند. زمین نماد مادر است برای انسان و دیگر موجودات زنده‌ی روی آن، بنابراین ستودنی و سپندینه بوده و در آموزش‌های دین زرتشتی به نگهداری پاک و نیکو از آن بسیار سفارش شده است. گویند در این  روز درخت  نشاندن  و تخم  کاشتن  و آبادانی کردن بسیار خوب است.

 

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

چون روز زامیاد نیاری ز می ‌تو یاد / زیرا كه خوش‌تر آید می ‌روز زامیاد

 

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

دارو مخور

 

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

گرت خوردن دارو افتد به سر / به (زامیاد) روز، ایچ دارو مخور

 

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-09-12
1403-09-12
این پست به روز می‌شود