پیش‌آمد بلاهای طبیعی را می‌توان از مهمترین دغدغه‌ها و نگرانی‌های زندگی بشر به‌ویژه در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه دانست. بر پایه‌ی آمارهای منتشر شده ایران از دید ریسک رخدادهای ناگهانی در جایگاه یازدهم جهان جای دارد و رخدادی همچون زمین‌لرزه در ایران در صدر این آمار است. در برخی آمارها البته از ایران در جایگاه چهارم بلاهای طبیعی یا در فهرست ده کشور نخست بلاخیز یاد شده است. به گفته‌ای از رخدادهای طبیعی و پیش‌بینی نشده بیش از ۳۰ مورد آن در ایران رخ می‌دهد که از دید آماری شش درصد مرگ‌و‌میر جهان را در بر می‌گیرد.
برهم خوردن تعادل اجتماعی، ناهنجاری و نابسامانی از پیامدهای اجتماعی رخدادهای بزرگی همچون زمین‌لرزه است، چراکه به هم خوردن الگوهای مرسوم و متعارف زندگی اجتماعی و فروپاشی نظم موجود باعث دگرگونی ساختارها و نهادهای اجتماعی می‌شود و همخوان نشدن با شرایط و پاسخ به چشم‌داشت‌ها و نیازهای به وجود آمده را در پی خواهد داشت.
شوربختانه سیاست‌گذاری‌های کلان دولتی و بین‌المللی در برخورد با زمین‌لرزه بیشتر به پیامدهای جسمانی و مالی این رخداد محدود می‌شود و پیامدهای اجتماعی آن کمتر مورد نگرش بوده است.
پس از زمین‌لرزه‌ی ۲۱ آبان‌ماه 1396 خورشیدی، در کرمانشاه سیل چشمگیری از کمک‌های مردمی به منطقه سرازیر شد. کمک‌های اولیه چون خوراک، پوشاک، دارو و محل اسکان گذرا (:موقت) در ماه‌های نخست رخداد زمین‌لرزه بایستگی (:ضرورت) بسیاری داشت و به‌راستی در نبود یک نهاد، سازمان و یا ارگان دولتی و سازمان یافته مردم و نهادهای مردم‌نهاد به‌گونه‌ی خودجوش به میدان آمدند و از بروز فاجعه‌ای انسانی جلوگیری کردند.
کمک‌رسانی، امداد و نجات تنها گامه‌ای از گامه‌های چرخه‌ی مصایب گروهی است. پس از روی‌دادن بحران، یکی از بنیادی‌ترین گام‌ها در امر یاری‌رسانی، گامه‌ی بازسازی و توانبخشی است که در پایان امدادرسانی زمان‌های بحرانی بایسته است.
بی‌گمان برای رویارویی بابحران‌های اجتماعی، روحی و روانی این‌گونه رخدادها گامه‌ی بازسازی و توانبخشی را نمی‌توان نادیده گرفت. ورود به گامه‌ی بازسازی و توانبخشی با اقدام‌های اجتماعی و فرهنگی برای کم کردن آسیب‌های اجتماعی پس از بحران، با رعایت اصولی امکان‌پذیر است.
برابری و ارج‌گذاری به کرامت انسانی در منطقه‌ی بحرانی و باور به اینکه همگی شایسته‌ی احترام و تامین نیاز برای برون‌رفت از شرایط بحرانی هستند، همازوری (:مشارکت) اجتماع بومی و باور به اینکه دیگرگونی‌های پایدار جز با همکاری افراد همان جامعه شدنی نیست. بهره‌گیری از توان و گنجایش (:ظرفیت) گروه‌های هدف و باور به اینکه گروه‌های درمعرض خطر قربانیان دست‌و‌پا بسته نیستند و اگرچه به پشتیبانی نیاز دارند اما توانمندی‌هایی دارند که می‌توانند با بهره‌گیری از آن افزون‌بر از میان بردن مشکلات خود برای اجتماع بومی نیز سودمند باشند. پشتیبانی برای انجام کارهای موثر و سودمند در حل بحران، بایستگی‌های همکاری‌های گسترده میان سازمان‌ها، گروه‌ها و نهادهای گوناگون و باور به اینکه از هیچ فرد، گروه و یا سازمانی انتظار نمی‌رود بتواند به تنهایی همه‌ی کارهای بایسته در موقعیت بحرانی را انجام دهد از آن جمله‌اند.
گروهی از کنشگران فرهنگی با نام «کمپین یاران شریف» و «نشمین و کودکان روستا» از روزهای نخست رخداد زمین‌لرزه‌ی سرپل ذهاب به یاری هم‌میهنان آسیب‌دیده رفتند و فعالیت‌های فرهنگ و اجتماعی آنان در این منطقه همچنان ادامه دارد.
به گفته‌ی مسعود چراغی، از هموندان (:اعضای) این گروه از میان رفتن فضاهای ورزشی ، تفریحی و آموزشی در پی زمین‌لرزه و تصرف پارک‌ها و شهربازی‌ها برای اسکان موقت مردم زلزلهزده از یک سو و زندگی در چادر و کانکس و در محیط به اصطلاح کمپ‌ها از سوی دیگر، تاثیرات ویران‌گری بر روح و روان مردم زلزلهزده و به‌ویژه کودکان و زنان گذاشته است. از همین‌روی بایستگی رویارویی با هجمه‌ی افسردگی، خشم و پریشانی برآمده از وضعیت پیش‌آمده، بایستگی ایجاد فضاها و مراکز فرهنگی و آموزشی به‌ویژه برای زنان و کودکان که از آسیب‌پذیرترین بخش‌های هر جامعه در زمان بحران هستند نمایان می‌شود.
این موضوع افزون‌بر کم کردن خطر آسیب‌های اجتماعی می‌تواند در فرهنگ‌سازی و شکوفایی فرهنگی خود را نشان دهد.
باتوجه به آنچه یادآوری شد، گروه «کمپین یاران شریف» و «نشمین و کودکان روستا» با یاری دیگر کنشگران بر آن شد تا با به‌کارگیری بیشترین توانمندی خود و نیز برای جهت‌دهی به کمک‌های مهرورزان و امدادگران دیگر در این کار ارزشمند سودبخش بوده و با راه‌اندازی مراکز فرهنگی و آموزشی در محله‌ها و روستاهای منطقه‌های زلزلهزده و نیز همیاری وجهت‌دهی به دیگر مرکزهای موجود،گامی درست در زمینه بازسازی و توانبخشی شهروندان مناطق زلزلهزده بردارند.
فراهم‌آوردن کارآفرینی‌های خرد مانند کیف‌دوزی، جعبه‌سازی، زیورآلات، خیاطی و …) در مرکزهای آموزشی ویژه‌ی بانوان در منطقه‌های گوناگون برای تقویت روحیه و بازگشت دوباره‌ی میل به زندگی آنان که بسیار موثر و سودمند است از فعالیت‌های این گروه است.
این‌گونه کارآفرینی‌ها توانمندی و تحکیم روحیه زنان، رشد خودباوری و بازگشت دوباره‌ی اعتماد به نفس از دست‌رفته‌ی آنان را در پی دارد. بازتوانی و توانمند شدن زنان آسیب دیده‌ی سرپل ذهاب که بیشترین نقش را در بنیاد خانواده دارند، بی‌گمان در دوباره برخاستن سرپل ذهاب و میل به ادامه‌ی زندگی بسیار تاثیر گذار خواهد بود.
در این کلاس‌های آموزشی افزون‌بر آموزش این‌گونه دست ساخته‌ها، در ادامه‌ی فعالیت‌ها کوشش بر این است نشست‌های مشاوره‌ی گروهی و فردی و کلاس‌های آموزشی گوناگون برگزار شود. همچنین در بخشی از این برنامه‌ی مردمی زنان محله به خواندن کتاب و همکاری در امر آموزش کارهایشان تشویق می‌شوند.
این گروه برای ماه‌های پیش‌رو نیز برنامه‌هایی دارد تا افزون‌بر ادامه داشتن این کلاس‌ها که اثرات مثبت خود را تاکنون نمایان کرده‌اند، از افراد بومی در انجام کارها و برنامه‌های مراکز فرهنگی مانند آموزش، مدیریت و بردوش گرفتن بسیاری از مسوولیت‌های دیگر بهره گرفته شود.
هموند گروه کمپین یاران شریف درباره‌ی فعالیت‌های آموزشی برای کودکان گفت: کوشش شده است محیط آموزشی بهینه‌ای برای کودکان ساخته شود و وارونِ (:برخلاف) مدرسه‌ها و مهدکودک‌ها که محیطی کسل‌کننده و یکنواخت برای کودکان است جایی تازه فراهم شود تا افزون‌بر برنامه‌های تدارک دیده شده، از ایده‌ها، دیدگاه‌ها و خواسته‌های خود کودکان نیز برای پیشبرد برنامه‌ها بهره گرفته شود، چرا که بی‌گمان ساختن جهانی شایسته‌ی کودکان به دستان کوچک آنان امکان‌پذیر است.
در این کلاس‌ها افزون‌بر آموزش نقاشی، کتابخوانی، کاردستی، بازی و سرگرمی، کوشش براین است کودکان از همین راه با مفهوم و تاثیر مهر دوستی، مسوولیت‌پذیری،عشق، انسانیت و … آشنا شوند.
وی در دنباله افزود: در کوی میان فولادی و مسکن مهر که بیشترین ویرانی از زمین‌لرزه را داشت کتابخانه و مرکز فرهنگی «یاران شریف» ساخته شد که دارای فعالیت‌های گوناگونی در زمینه‌ی زنان و کودکان است. در این مرکز کارهایی برای کارآفرینی و آموزش زنان در حال اجرا است که بخش‌های آموزشی و آرمان‌های آن در دنباله یادآوری می‌شود:
آموزش‌ها:
1. آموزش ساخت صنایع‌دستی گوناگون (کیف دوزی، جعبه سازی، خیاطی، ساخت زیورآلات تزیینی، تاج‌سازی و…. )
2. آموزش خودباوری، خودسازی و کوشش برای برگشت دوباره‌ی زنان به روال زندگی با آموزش‌های حرفه‌ای مشاوران
۳. برپایی کارگاه‌های بهداشت و روان
۴. تشویق زنان به مطالعه و مشارکت هر چه بیشتر آنان در گروه‌های کتابخوانی
آرمان‌ها:
1. برگشت دوباره‌ی اعتماد به نفس از دست رفته‌ی زنان
۲. تشویق و سوق آنان به سوی کارآفرینی و بهره‌مندی بهینه از توانمندی‌هایشان و شکوفایی این توانمندی‌ها
۳. شناخت مسایل مربوط به بهداشت روانی و اجتماعی و بازگشت روحیه از دست رفته‌ی آنان
۴. آشنایی زنان این محله به فرهنگ کتابخوانی، اهمیت مطالعه و تاثیر آن در زندگی‌شان
از سویی برنامه‌های متنوع و مفیدی را برای کودکان در فعالیت‌های این گروه‌های مردمی گنجانده شده که فضایی شاد و آموزنده را برای کودکان این محله به وجود آورده است و از آنجا که کودکان از آسیب‌پذیرترین قشرها پس از هر بحرانی هستند، آموزش و فعالیت‌ها بیشتر بر روی کودکان متمرکز شده است. این فعالیت‌ها هدف‌مند آرمان‌های گوناگونی را که در پی از آن یاد می‌شود، دنبال می‌کند:
۱. بازگرداندن روحیه کودکان از راه بازی‌درمانی
۲. تشویق کودکان به مشارکت و همکاری گروهی
3. ساخت محیطی سراسر کودکانه و فضایی تفریحی برای آنان
۴. ساخت انواع کاردستی برای شکوفایی مهارت‌های آنان
۵. آموزش و تمرین مهارت‌های کتابخوانی، انشا نویسی کنفرانس و بالا بردن توانایی گفتمان آنان
و …
گروه «کمپین یاران شریف» و «نشمین و کودکان روستا»، به دنبال پر رنگ‌تر کردن فعالیت‌های فرهنگی خود در منطقه‌ی آسیب‌دیده از زمین‌لرزه‌ی سرپل ذهاب و ادامه دار بودن آن است.
برپایی کلاس‌های آموزشی برای کودکان آسیب‌دیده سرپل ذهاب
کارگاه آموزش خیاطی برای زنان آسیب‌دیده‌ی زمین‌لرزه‌ی کرمانشاه
سرپل ذهاب فراموش نشده است
فرتور رسیده است.
6744
