این
که به‌درستی بدانیم ارزش شاهنامه در چیست؟ پرسشی است که پاسخِ آن به فهم درست‌تر و شناخت سنجیده‌تر ارزش‌های والای شاهنامه می‌انجامد؛ و نیز ما را از بر زبان‌آوردن سخنان ناروا و بی‌پایه پرهیز می‌دهد. «امرداد» این پرسش را با چند تَن از استادان شاهنامه‌شناس در میان گذاشته است. آنچه پیش رو دارید، پاسخ آنان به همان پرسش است؛ با این یادآوری که عنوان نوشته‌ها از ما و برگرفته از درون‌مایه‌ی یادداشت‌هاست.
پاسخ دکتر میرجلال‌الدین کزازی
فردوسی با رشته‌هایی ناگسستنی ایران را به‌هم پیوسته است
اگر من بخواهم در کوتاه‌ترین سخنی به پرسش شما پاسخ بدهم، می‌توانم گفت که شاهنامه تنها دیوانی در کنار دیگر دیوان‌های دری نیست؛ تنها شاهکاری ادبی در کنار دیگر شاهکارها، نه. شاهنامه پایگاه و پایندان چیستی ایران و ایرانی است. اگر شاهنامه در یکی از باریک‌ترین و دشوارترین روزگاران در تاریخ ایران سروده نمی‌شد ما امروز، به‌گمان بسیار، خود را ایرانی نمی‌دانستیم. سرزمینی هم در جغرافیای جهان به نام ایران جایی نداشت …
پاسخ دکتر قدمعلی سرامی
شاهنامه ما را به باور از خویشتن می‌رساند
پرسش دشواری است و نمی‌شود کتابی را که دستِ کم هزار اندیشه‌ی گونه‌گون را در درون خود دارد به این سادگی گفت که ارزش‌اش در چیست؟ اما می‌توانم بگویم که شاهنامه ما ایرانی‌ها را به باور از خویشتن می‌رساند؛ ما را کمک می‌کند تا خود را بپذیریم؛ دارای هویت و بودنِ فرهنگی‌ای مستقل بدانیم و باور کنیم که «پارسی‌بودن» برابر با «پارسابودن» است. پارسا، واژه‌ای در زبان ماست. داریوش بزرگ در سرآغاز سنگ‌نبشته‌ی بیستون، هنگامی که خود را می‌شناساند، می‌گوید: «منم داریوش‌شاه، شاه بزرگ، شاه پارسا (پارس)، شاه شاهان، پسر گشتاسپ، نوه‌ی ارشام هخامنشی». آن‌جایی که می‌گوید: «شاه پارسا»، بیش‌تر کتیبه‌خوانان معنی آن را «شاه پارس» دانسته‌اند. به سخن دیگر، پارس را تنها سرزمین ایران گرفته‌اند؛ اما واژه‌ی درست، پارسا است؛ یعنی مکتبی که ویژه‌ی ما ایرانی‌هاست …
پاسخ دکتر سجاد آیدنلو
شاهنامه بازنمای هویت ملی ایرانیان است
درباره‌ی جنبه‌های اهمیت و ارزش‌های شاهنامه می‌توان از دیدگاه‌های گوناگون و به تفصیل بحث کرد. در این مجال اندک بنده به چند نکته‌ی مهم‌تر اشاره می‌کنم. یکی این‌که شاهنامه گنجینه‌ی سرشاری از واژه‌ها و ترکیبات فارسی است و طبق یک بررسی آماری پانصدوپنجاه هزار و ششصد لغت در آن به‌کار رفته که هفده هزار و صد لغت آن غیرتکراری است. برخی ترکیبات نیز نخستین بار از راه شاهنامه وارد زبان و متون فارسی شده است …
پاسخ دکتر گیتی فلاح‌رستگار
ارزش شاهنامه به زنده‌کردن نام‌ونشان ایرانیان است
ارزش شاهنامه را پیش از این پرسش از سوی شما، فردوسی پاسخ گفته است: بسی رنج بردم در این سال سی/ عجم زنده کردم بدین پارسی. ارزش شاهنامه به زنده‌کردن نام‌ونشان «آزادگان» است؛ بیش از این چه می‌خواهیم؟ آزادگان که هستند؟ آنان ایرانیان هستند که در شاهنامه پیوسته با این نام خوانده شده‌اند.
شاهنامه، دو گنج بی‌مانند برای ایرانیان فراهم آورده است: نخست «گنجِ زبان فارسی» که دست‌به‌دست به گنجورها سپرده شد تا به‌دست ما رسید. دیگر «گنجِ فرهنگ». هر برگی از سروده‌های شاهنامه بستر و زیستگاهِ بخشی از فرهنگ ماست و ثمره‌ی آن، درخت کهن و گوهرآیین تمدن ایرانی است …
آنچه در بالا آمده است بخشی از گزارشی‌ست با عنوان «ارزش شاهنامه در چیست؟» که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است. در این گزارش از سوی گروه شاهنامه امرداد فراهم شده است چهار چهره‌ی شاهنامه‌شناس کشور دیدگاه خود درباره‌ی این پرسش بیان کرده‌اند.
متن کامل این گزارش را در رویه‌ی چهارم (شاهنامه) شماره 453 بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 453 از دوشنبه، 29 فروردین‌ماه 1401 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
