در امرداد 464 بخوانید:

گوش بسپار به پیر شالیار!

خبرنگار امرداد: سپینود جم
1401-10-28
11:13

بانگ کوبش دف، سوار بر موج صدایی که دَم‌به‌دَم اوجی فزاینده می‌گیرد، در نهان‌خانه‌ی دل آن‌هایی می‌نشیند که رو به‌سوی «پیرِ شالیار» دارند. گویی آرزوهای دیرینه‌شان را در آوای‌ پیر اورامان جست‌وجو می‌کنند: «گوشت جه‌واته پیر شالیار…» گوش بسپار به سخن پیرِ شالیار!… کوه‌ها، در چشم‌اندازی که پایانی ندارد، سر به آسمان سوده‌اند و تن‌پوشی از برف پیکر ستبرشان را پوشانده‌ است. راه پُرپیچ‌وخم است و گذر از آن سخت و توان‌سوز، اما دل‌باختگان پیر شالیار چابکانه گام برمی‌دارند و هُرم نفَس‌های‌شان بر کشش شورانگیز و دلبرانه‌شان می‌افزاید‌؛ آن‌ها راه نمی‌روند، پرواز می‌کنند!…
پیر شالیار کیست که هر سال، در نیمه‌های بهمن‌ماه زمستانی، در ریزش نرم‌نرم برف، اورامانی‌ها به دیدار آرامگاه‌اش می‌روند و آیینی برپا می‌کنند که ریشه‌هایش تا آن‌سوی هزاره‌های کهن می‌رسد؟ می‌گویند پیر شالیار موبدی زرتشتی بود، فرزند جاماسب که در هه‌ورامان (اورامانت) می‌زیست. دل‌آگاه و بسیاردان بود و چهره‌اش آرام‌دل و سخن‌اش شادی‌افزا. پیر شالیار پیش‌آگاه و چاره‌جو بود و کارهایی از او برمی‌آمد که دیگران توان انجامش را نداشتند.
باز گفته‌اند که در هزاره‌ای دور، روزی «شاه‌بهارخاتون»، دختر بیمار و نالان شاه بُخارا، به آهنگ بازیابی تندرستی از دست‌رفته‌اش سر از اورامان درآورد. گروهی از بلندپایگان دربار پدرش همراه او بودند. شاه‌بهار آوازه‌ی پیر شالیار را شنیده بود و می‌دانست درمان درد ستوه‌آورَش به دست اوست. پُرس‌پُرسان تا به نزدیک خانه‌ی پیر اورامان رسید و پیش از آن که دیگران لب به سخن بگشایند و از درد رنج‌آور شاه‌بهار بگویند، زبان بندآمده‌اش گشوده شد و تندرستی از دست‌رفته‌اش را بازیافت.
پیر شالیار از آن دست شگفتی‌ها بسیار دارد! او زداینده‌ی تاریکی‌ها و درمان‌گر دردها بود. پس در دل‌های پیر و جوان راه یافت و یادبودهایش تا به امروز ماند. شاید به چنان یادبودهایی پیرایه‌ها بسته باشند، اما هرچه هست اورامانی‌ها چنان داستانی را نسل‌به‌نسل به یاد سپرده‌اند و بدان از دل‌وجان باور دارند. از پیر شالیار گزیده‌سخن‌هایی آهنگین به‌جا مانده است. آن سخن‌ها، اندرزگونه و پندآموز است و گاه‌وبی‌گاه بر زبان مردمان اورامان‌نشین، به نشانه‌ی ره‌توشه‌ای از خِردورزی، بازگفته می‌شود.