باآنکه مردم چین از راه اروپا با این شاعر و اثرش آشنا شدند، امروز در چین در میان نشستهای ادبی، فردوسی و شاهنامهاش نهتنها مقام والایی دارد، بلکه در سطح بسیار گسترده مورد پژوهش و بررسی است. ما میخواهیم رقمی را در اختیار دوستان گرامی بگذاریم: اکنون در چین در بیش از 100 مدرسهی عالی دربارهی شاهنامهی فردوسی توضیح داده میشود. این مدارس عالی، بخشی بهعنوان بخش ادبیات خارجی (یا شرقی) دارند و شاهنامهی فردوسی یکی از آثاری است که در این بخش مورد توجه قرار میگیرد.
56 سال پیش هنگامیکه در سراسر جهان، بنا به دعوت دولت وقت ایران، هزارهی فردوسی برقرار میشد، در چین نیز انعکاس یافت. در یکی از مجلههای وزین آنوقت چین به نام “ادبیات” (شمارهی پنجم، سال سوم) نویسندهای به نام “اووشی” نوشتاری چاپ کرد و در آن، شاهنامه و فردوسی را بسیار گسترده، معرفی کرد و در پی آن، داستان “جمشید و ضحاک” را آورد. این داستان را، “اووشی” از زبان انگلیسی به چینی ترجمه کرده بود. “اووشی” در نوشتار خود نوشت: “پیش از هر چیز ما باید جایگاه بلند شاعر و ارزش بزرگی اثرش را در ادبیات جهانی بشناسیم؛ فردوسی شاعر یک ملت نیست، بلکه وی یکی از چند نمایندهی شاعران جهانی است.”
در همان زمان، یکی از استادان مشهور چینی به نام “جین جیددو” در کتاب خود با نام “تاریخ ادبیات جهانی”، 27 شاعر ایرانی را به مردم چین معرفی کرد؛ و فردوسی و اثرش در سرلوحهی آن بخش بود. این دانشمند دربارهی فردوسی نوشت: “فردوسی از شهرت بسیار بالایی برخوردار است و شاید وی نخستین کسی از شاعران ایرانی است که برای خوانندگان اروپایی آشنا باشد. جایگاه این شاعر در نظر فرنگیها مانند شاعر بزرگ یونان، هومر، است.”در سال 1946 یک دانشمند چینی به نام “پان چین لی” داستان “رستم و سهراب” شاهنامه ی فردوسی را از زبان روسی به زبان چینی ترجمه کرد.
ما با خوشحالی تمام میخواهیم به دوستان گرامی مژدهای بدهیم و آن این است که اکنون در چین بخشی از شاهنامهی فردوسی شامل چهار تراژدی ایرج، سهراب، سیاوش و اسفندیار بهوسیلهی استاد “جان هون نین” از زبان فارسی به زبان چینی ترجمه شده و انتشار یافته است.
ما همچنین در هنگام آموزش در دانشگاه پکن، دربارهی شاهنامه سمینار تشکیل میدادیم و تجربه نشان داده است که این شکل برای شناسایی این اثر نفیس و درخشان بسیار مفید واقع شده است. دانشجویان پیش از تشکیل سمینار، با دقت اثر را میخواندند و طرحهای بیانیهی خود را مینوشتند و در نشست با شور و شوق دیدگاههای خود را بیان میکردند و حتا دربارهی مواردی مربوط به متن به گرمی بحث میکردند. پس از این سمینارها که دانشجویان درک و آشنایی آنها با این اثر بزرگ بیشتر شد، آنها به این نتیجه رسیدند که شاهنامهی فردوسی یکی از آثار گرانبها در ادبیات جهانی است و چه از نظر ژرفای اندیشه و میهنپرستی آن و چه از نظر شیوهی بیان و هنرمندی شاعر در آن، در میان آثار ادبیات جهانی بیمانند است.