نقش‌درنقش‌هایی آمیخته از هنر دست و رنگ‌آمیزی‌هایی خیره‌کننده، سردرود را سال‌هاست که پایتخت و سرزمین تابلوفرش ایران ساخته است. هشتادسال است که هنرورزان آن دیار سرگرم بافتن فرش‌هایی از همه‌رنگ، با طرح‌ها و نقشینه‌هایی شگفت‌آور هستند و چنان در این کار چیره‌دست و ذوق‌آفرین شده‌اند که آوازه‌اش به گوش جهان نیز رسیده است؛ گویی هنر تابلوفرش با نام سردرود گره خورده و تاروپود این دو به‌هم بافته شده است؛ هنری که در فهرست میراث فرهنگی ایران نیز به‌نام سردرود مُهر خورده است.
در گذشته‌ها، سردرود در جنوب باختری شهر تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی، رَخت افکنده بود و سایه‌سار خوشش گذرگاه مردمانی بود که برای دَمی آسودن و شادی‌بردن از زیست‌بومی زیبا و باغ‌هایی آکنده از درختان پُربار میوه، بدان‌سو می‌رفتند و از مهمان‌نوازی و روی خوش سردرودی‌ها بهره‌ور می‌شدند. اما سازوکار شهر چنان شد که اکنون با شهر تبریز کم‌وبیش دیواربه‌دیوار است. از سردرود دامنه‌های جنوب باختری رشته‌کوه سهند پیداست و خودِ شهر نیز در دره‌ای که بی‌مانند به جلگه‌ای آبرفتی نیست، آرمیده است.
از پیشینه‌ی دورودراز سردرود یاد خواهیم کرد. پیش از آن بگوییم که نام شهر با تاریخی کهن پیوند دارد. برخی از واژه‌شناسان، نام سردرود را برگرفته از بنیادگذار این شهر، ساردور، شاه اورارتور در هزاره‌ی نخست پیش از میلاد، می‌دانند اما در گذر زمان دگرگونی آوایی روی داده و «سردرود» شده است. شاید هم نام سردرود واژه‌ای ریشه‌گرفته از زبان مادی است. به هر روی، بومی‌ها شهر خود را «سَردَری» می‌خوانند.
از دیرپایی سردرود گذرا یاد کردیم. این دومین شهر پُرباشنده‌ی تبریز، سه‌هزارسال تاریخ پشت سر خود نهفته و آشکار کرده است. آثاری که از دوران کهن تاریخی سردرود به دست آمده است همگی نشان از ردپایی بسیار دور دارد و رویدادهای گوناگونی که بر این کهن‌دیار گذشته است.
از تاریخ و نشانه‌های آشکارش که بگذریم، باید از زیست‌بوم سردرود، از آب‌های خروشان و زیرزمینی‌اش، از چشمه‌ها و کاریزهایش و از باغ‌هایی که آسمان را سقفی از شاخ‌وبرگ می‌زنند، یاد کرد.
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاری‌است با عنوان «سَردرود؛ نقشینه‌ای از زیست‌بوم و هنر»، به قلم نگار جمشیدنژاد، که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی هشتم (هشتی) امرداد شماره‌ی 469 بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 469 با عنوان «پس از سی سال هنوز نشانه‌ای از نام مارکار در بوستان یزد نیست» از دوشنبه، 8 خوردادماه 1402 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفت.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پی‌دی‌اف شماره‌ی 469 هفته‌نامه امرداد
فروش اینترنتی نسخه‌ی چاپی شماره‌ی 469 امرداد
اشتراک ایمیلی هفته‌نامه‌ی امرداد
