تیرگان از جشن‌هایی است که هم جنبه‌ی دینی دارد و هم جنبه‌ی ملی. در گاهشمار دینی زرتشتیان، نام سیزدهمین روزِ هر ماه سی‌روزه به یاد و فرخندگی ایزد تیر آراسته شده است. با برابرشدن روز تیر با ماه تیر، جشن تیرگان، برگزار می‌شود (سیزدهمین روز تیرماه زرتشتی برابر است با دهمین روز تیرماه رسمی کشور).
در ارزشمندی کارکرد این ایزد باید گفت که، یَشت هشتم، به تیریشت نامور است. در این یشت، ستاره‌ی تشتر که از درخشان‌ترین ستارگان است، بسیار ستوده می‌شود. در گاتاهای اَشو زَرتشت، اثری از تشتر دیده نمی‌شود.
«تشتر، ستاره‌ی رایومندِ فَرهمَند را می‌ستاییم که خانه‌ی آرام و خوش بخشد. آن فروغ سپیدافشانِ درخشانِ درمان‌بخشِ تیزپروازِ بلندِ از دور تابان را می‌ستاییم که روشنایی پاک افشاند. آبِ دریای فراخ را، رود وَنگوهیِ نام‌آور را، گِوشِ مزداآفریده را، فَر توانای کیانی را و فروشی سپیتمان زرتشت اَشَوَن را می‌ستاییم (تیریشت، کرده‌ی یکم، بند2، برگردان از دکتر جلیل دوستخواه).
«تشتر» فارسی، در اوستا «تیشتریه» و در پهلوی «تیشتر» خوانده می‌شود. تشتر در فرهنگ‌ها، ستاره باران‌زا دانسته می‌شود.
استاد پورداود می‌نویسد: «از آنکه آیا تیر به‌معنی عطارد و تشتر به‌معنی شِعری* از یک ریشه و بنیان است و یا از دو اصل متفاوت، درست معلوم نیست… همین‌قدر می‌توان گفت که تیر غیر از تشتر است. هرچند که تشتر اوستایی در فارسی تیر هم گفته می‌شود، یشت هشتم اوستا معمولا به تیریشت موسوم است و چهارمین ماه سال و روز سیزدهم هر ماه که به اسم فرشته‌ی تشتر است، تیر ماه و تیر روز گفته می‌شود. به‌خصوص در فصل پنجم بندهش آنچه راجع به تیر و تشتر آمده است قابل توجه می‌باشد. در فصل مذکور سبعه‌ی سیاره با سبعه‌ی ثابته در جنگ و ستیز است. تیر (سیاره‌ی عطارد) به ضد تشتر و بهرام (سیاره‌ی مریخ) به ضد هفت‌اورنگ و غیره ذکر شده است». (پورداود، جلد اول: 325).
باید یادآور شد که: «این نام (ماه تیر) با تیر که جنگ‌افزاری است و با کمان پرتاب می‌شود وجه مناسبتی ندارد، چون تیر به این معنی در اوستا تیغرَ و تیغری آمده است و در صورت مخففش تیر شده است و تیغره‌ی اوستایی، نیز معنی می‌دهد» (رضی، 1381: 633).
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاری‌ست با عنوان «چیرگی بر دیو گرما و خشک‌سالی از زور و توانگری تشتر است»، به قلم سروش آبادیان که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است. متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی پنجم (اندیشه) امرداد شماره‌ی 470 بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 470 با عنوان «خطر در کمین آرامگاه داریوش بزرگ»، از دوشنبه، 29 خرداد 1402 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفت.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پی‌دی‌اف شماره‌ی 470 هفته‌نامه امرداد
فروش اینترنتی نسخه‌ی چاپی شماره‌ی 470 امرداد
اشتراک ایمیلی هفته‌نامه‌ی امرداد
