پس از بازگشت نقشبرجستهی ساسانی بازگرداندهشده از لندن در تیرماه 1402 خورشیدی، پس از هفت سال از کشف آن در یکی از فرودگاههای این شهر، دربارهی این اثر که گفتهشده سیوچند سال پیش به کشور امارات قاچاق و سالها پس از آن به انگلستان فرستاده شده پرسشهاایی از سوی دوستداران میراث فرهنگی پیش کشیده شد. در این گزارش امرداد این پرسشها را با یکی از هموندان پژوهشگاه میراث فرهنگی در میان گذاشته است.
دکتر داریوش اکبرزاده، هموند (:عضو) هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی، در گفتوگو با امرداد در آغاز دربارهی مکان گمانهزدهشدهی نقشبرجستهی ساسانی بازگرداندهشده از لندن گفت: از آنجا که فارس زادگاه ساسانیان است و بیشترین نقشبرجستهها و مهمترینها در این استان جای دارند، در گام نخست نگاهها بهسوی فارس کشیده میشود. اما باید بهیاد داشت که مرزهای فارس ساسانی گستردهتر از مرزهای استان فارس امروزی بوده است؛ بنابرین منطقههای جنوب باختری خوزستان، بوشهر تا فارس، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، تا اصفهان و حتا فراتر از آن هم میتواند خاستگاه این نقش باشد. در آذربایجان غربی و اردبیل هم میراث ارزشمند ساسانی وجود دارد. از سویی این نقشبرجسته گویی از گزند آسیبهای طبیعی مانند باد و باران و آفتاب در امان بوده و نمایی سالم دارد، از اینرو میتوان این دیدگاه را مطرح کرد که اثر در منطقهای خشک یا حتا میان غاری بوده باشد.
از سویی کفش این شخص نیز با بندی آشکار در نقش، در هنر ساسانی با اندک پاشنهای، تفاوت برجستهای ندارد. اما گونهی دوخت کفش و بستن بند اندکی تفاوت دیده میشود. هر چند نیازمند عکسهای بهتر هستیم اما به استناد پای چپ، گویی بند از زیر کفش، میان پاشنه و بخش جلویی رد شده و بر روی کفش از دو سر انتهایی گره خورده است. این مورد اندیشهبرانگیز است و تنها بهعنوان یک گمانه باید بگویم شاید با «فصل» ویا منطقهی خشک آبوهوایی در پیوند باشد!
اما دربارهی کردستان عراق (که از خاستگاه دیدگاه بیخبرم) باید دو موضوع را یادآور شوم: نخست بیان چنین دیدگاهی در شرایط کنونی پیامدهای حقوقی برای کشور دارد؛ کافی است با دست خود کشور عراق را وارد ماجرا کنیم؛ یعنی آنچه از سوی کارشناسان انگلیس برای ما و به سود ما رخ داده است را هم برای عراق مصادره کنیم. دو دیگر بدون مدارک کافی و درحالیکه دیگر نقشهای به یغما رفتهی این نگاربرجسته برای ما ناشناخته است، چه سخن منطقیای میتوان گفت. هیچ نوشتهای هم در اختیار نداریم!
آنچه در بالا آمده است بخشی از گفتوگوی نگار جمشیدنژاد با داریوش اکبرزاده، هموند (:عضو) هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی با عنوان «سنگنگارهی ساسانی چگونه دزدیده شد؟» که در تازهترین شمارهی امرداد آمده است.
متن کامل این نوشتار را در رویهی دوم (:رویداد) امرداد 472 بخوانید.
«امرداد» شمارهی 472 از دوشنبه، 9 امردادماه 1402 خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان خواهد بود.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پیدیاف شمارهی 472 هفتهنامه امرداد
فروش اینترنتی نسخهی چاپی شمارهی 472 امرداد
اشتراک ایمیلی هفتهنامهی امرداد