انجمن دوستداران شاهنامه البرز؛ کوشش‌های پُربار فرهنگی

از دیگر نهاد و انجمن‌های کوشا و اثرگذار که شایسته‌ی یادآوری است «انجمن دوستداران شاهنامه (اشا)» در استان البرز است.

برگزاری پیوسته‌ی نشست‌های علمی، شاهنامه‌خوانی و به‌ویژه نشست‌های «آدینه‌های ایران‌شناسی» که چندگاهی ادامه داشت، از مهم‌ترین دستاوردهای انجمن یادشده باید دانسته شود.

نشست‌های شاهنامه‌خوانی
نشان (:آرم) انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)، سه نقش را بر خود دارد: سیمرغ که رد و نشانه‌ی آن در فرهنگ ایران بسیار است؛ آرامگاه فردوسی و کتاب شاهنامه. این سه، هویت و شیوه‌ی نگرش انجمن دوستداران شاهنامه را در پیگیری آرمان‌های فرهنگی خود نشان می‌دهد. کتاب گشوده‌ی شاهنامه در این نشان گویای تداوم فرهنگ ایرانی و شاهنامه‌ی فردوسی است.
از برجستگان این انجمن و هموند پیوسته‌ی آن، دکتر زاگرس زند، تاریخ‌شناس و شاهنامه‌شناس و استاد دانشگاه، است. برخی از نشست‌های انجمن دوستداران شاهنامه (اشا) همراه با سخنرانی‌های او بوده است. افزون بر اینکه نشست‌های هفتگی شاهنامه‌خوانی به دستیاری و خوانش او در انجمن اشا برگزار می‌شود تا دوستداران فرهنگ ایران با درون‌مایه‌ی شاهنامه بیشتر آشنا شوند.
برگزاری دوره‌های آشنایی با شاهنامه (برای کودکان ‌و نوجوانان)، به دستیاری پریسا سیمین‌مهر، فرخنده کارآزما، گلی اشرف مدرس و سارا پژمان‌فر از دیگر برنامه‌های این انجمن است. به همین‌گونه، دوره‌ی آموزش زبان پهلوی با آموزگاری دکتر زاگرس زند و سروش شهبازی، نشست تخصصی‌ این انجمن است.
گوشه‌ای دیگر از کوشش‌های انجمن دوستداران شاهنامه به نشست‌های آن‌ها در پخش و نقد فیلم بازمی‌گردد. برای نمونه، به نشست‌های این انجمن با عنوان «بررسی آثار برگزیده‌ی تاریخ سینمای ایران» می‌توان اشاره کرد.

آدینه‌های ایران‌شناسی
انجمن دوستداران شاهنامه البرز(اشا)  تا چندی پیش نشست‌هایی را با عنوان زیبای «آدینه‌های ایران‌شناسی» و با باشندگی استادان تراز اول و آگاه برگزار می‌کرد. به این نشست‌ها که بسیار درخور نگرش، سودمند و نوآورانه است، نگاهی گذرا می‌افکنیم تا با عنوان‌ها و موضوع‌های آن آشنایی اندکی بیابیم.
– نخستین نشست «آدینه‌های ایران‌شناسی» با عنوان «مفهوم ایران‌شناسی» بود. در این نشست دکتر زاگرس زند درباره‌ی چیستی ایران‌شناسی، رامین محمدی درباره‌ی تاریخچه‌ی دانش ایران‌شناسی و نعیم فلاح‌پور درباره‌ی ایران از دیدگاه دکتر جواد طباطبایی، آگاهی‌های تخصصی خود را در اختیار علاقه‌مندان قرار دادند.
– دومین نشست با عنوان «گرامی‌داشت احسان یارشاطر و معرفی نخستین زبان‌شناسان ایرانی» برگزار شد. سخنرانان عبارت بودند از: دکتر نادره نفیسی که درباره‌ی استاد روان‌شاد صادق کیا سخن گفت؛ سروش شهبازی با عنوان معرفی زبان‌های باستانی ایران؛ مهسا شهراسبی با عنوان یادی از استاد احسان یارشاطر؛ فرزان احمدنژاد درباره‌ی معرفی ابراهیم پورداوود سخنرانی کردند.
– نشست سوم عنوان «فرهنگ عامه و هویت ایرانی» را داشت و در آن دکتر محمدجواد قنواتی درباره‌ی هویت ملی در ادبیات عامه؛ دکتر جواد رسولی درباره‌ی همگونی‌های فولکلور ایرانیان پیش از دوره‌ی اسلامی و پس از آن؛ حمید جعفری درباره‌ی شاهنامه‌خوانی در میان قوم لُر سخن گفتند.

– چهارمین نشست عنوان «طبیعت ایران (گیاهان و جانوران)» داشت. نشست پنجم «جشن‌های ایرانی» با باشندگی دکتر میرجلال‌الدین کزازی، زنده‌یاد دکتر مسعود گلزاری- باستان‌شناس، دکتر زاگرس زند و دکتر حسین محمدی برگزار شد. این سخنرانان درباره‌ی یلدا و ایزد مهر، کارکردهای جشن‌های ایرانی در جامعه‌ی امروزی و ارزش اساطیری جشن‌های ایرانی سخن گفتند.
– ششمین نشست آدینه‌های ایران‌شناسی اختصاص به «انتقال فرهنگ از ایران باستان به جهان اسلام» داشت و در آن استادان: دکتر علی اسودی، دکتر سهیلا قائم‌مقامی و دکتر مسعود گلزاری سخن گفتند.

– هفتیمن نشست «اسطوره‌های ایرانی»؛ نشست هشتم «شاهنامه و هویت ایرانی» با باشندگی زنده‌یاد ابوالفضل خطیبی و دکتر داریوش رحمانیان؛ نهمین نشست با عنوان «باستان‌شناسی زاگرس: کرمانشاه و لرستان»؛ نشست دهم آدینه‌های ایران‌شناسی با عنوان «حکمت و عرفان ایرانی» با باشندگی دکتر اصغر دادبه، دکتر زهرا دُری و دکتر رامین پورسعید برگزار شد.
نشست‌های دیگر تا شانزدهمین نشست نیز با این عنوان‌ها و با باشندگی استادان متخصص برگزار شد: «ریشه‌های ادبیات معاصر ایران در دوران قاجار»، «دوره‌ی مغول و ایلخانی»، «حافظ»، «هخامنشیان»، «جشن شب یلدا»، «تاریخ خط و نوشتار در ایران».
پیداست که برگزاری چنین نشست‌های علمی و پُرباری تا چه اندازه می‌تواند در آگاهی‌بخشی درباره‌ی گذشته‌ی تاریخی و فرهنگی ایران اثرگذار بوده باشد.
انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا) با دیگر انجمن‌ها و نهادهای مردمی، بانی برگزاری همایش‌ها و نشست‌هایی بوده است که هر کدام درخور اهمیت هستند. در این میان به‌ویژه باید به جشن‌هایی اشاره کرد که این انجمن در پاسداشت شاهنامه و فردوسی برگزار کرده است؛ یا برگزاری برنامه‌هایی آگاهی‌بخش و شاد برای یادآوری جشن‌های ایرانی.
برگزاری یابودی برای زنده‌یاد دکتر ابوالفضل خطیبی، شاهنامه‌شناس نامور، از سوی این انجمن و با همکاری انجمن سرو سایه‌فکن و خانه‌ی اندیشمندان علوم انسانی، در اردیبهشت‌ماه 1402، از دیگر کوشش‌های ارزنده‌ی انجمن دوستداران شاهنامه (اشا) است.
رونمایی از کتاب‌های ایران‌شناسی و فرهنگی، بخش دیگری از کارهای انجمن اشا است. یک نمونه از این نشست‌ها درباره‌ی کتاب دکتر زاگرس زند با عنوان «ایران‌شناسی؛ هویت، فرهنگ و خلقیات ایرانی» بود. در این نشست، استادان: حسین آبادیان (استاد تاریخ)، مقصود فراستخواه (استاد جامعه‌شناسی)، جعفر شجاع‌کیهانی (هموند هیات علمی فرهنگستان زبان‌وادب فارسی)، علیرضا حسینی (استاد زبان‌وادبیات) و صبا پژمان‌فر (استاد زبان‌وادب فارسی) کتاب یادشده را بررسی و دیدگاه‌های خود را درباره‌ی این اثر پژوهشگرانه، بازگو کردند.
کارنامه‌ی پُرفروغ انجمن دوستداران شاهنامه البرز بسیار بیش از آن است که در اینجا برشمرده شد. برای آگاهی‌های بیشتر و برنامه گذشته و آینده‌ی این انجمن می‌توان به تارنمای انجمن مراجعه کرد تا با دامنه‌ و گستره‌ی کار فرهنگی و تخصصی آن‌ها افزون‌تر آشنا شد.

با دیگر بنیادهای فرهنگی مردم‌نهاد ایران آشنا شوید:

بنیادهای فرهنگی؛ نگاهبانان میراث ایران‌زمین