به گواه تاریخ یکی از دستاوردهای فرهنگی این سرزمین اهورایی، ملیگرایی بیهمتای ایرانی است. اگرچه این اندیشه در ساختار امروزین، پدیدهای نوین به شمار میآید، اما اگر ملیگرایی را بهچم (:بهمعنای) میهندوستی بر پایهی یکپارچگی سیاسی، فرهنگی، زبانی، دینی و سرزمینی بدانیم پیشینهی آن را باید از روزگار باستان در ایران جستوجو کرد.
به گواه کتابهایی چون خداینامکها و شاهنامهها ایرانیان باستان به نگرش والایی از میهندوستی فراتر از دلبستگی قومی و محلی دست یافتند که در روزگار ساسانیان به اوج خود رسیده، با ساخت شناسهي ملی برآمده از آبوخاک، دین، زبان فارسی، استورهها، آیینها و باورها در ریخت ملیگرایی نمایان شد.
چنان که در همین بازه نام «ایران» با برجستگی در برابر واژهی «انیرانی» افزونبر کارکرد سیاسی، آرمان ملی پیدا میکند.
یکی از نشانههای آشكار آن در استورههای ایرانی دیده میشود. آنجا که آرش کمانگیر برای گسترش مرز «ایرانزمین» از جان خویش میگذارد و رستم نیز برای ماندگاری این گستره بارها رنج فراوان میبیند.
از اینرو، اندیشه ملیگرایی در درازنای تاریخ آنچنان با دلوجان فرهنگ ایرانی آمیخته شد که جایگاهی ممتاز در ایستادگی و ماندگاری آنان در برابر یورشهای سهمگینی داشته که از بیابانهای عربستان تا مغولستان و از یونانیان تا تیموریان به این مرزوبوم انجام گرفته است.
به گفتهی رویه ۲۵ کتاب هویت ایرانی از احمد اشرف «هویت تاریخی ایرانی بر اساس شواهد بسیاری، از دوران ساسانی تنظیم و تدوین شده و به صور گوناگون تا قرن نوزدهم میلادی به دفعات بازسازی شده و در دو قرن اخیر به “هویت ملی ایرانی” تحول یافته و بهصورتی جدید ساخته و پرداخته شده است».
به ياد داشته باشيم ما با دیگر کشورهای مسلمان بسیار گونهگونیم، زیرا از دو بازهی تاریخی و دو پشتوانهی فرهنگی جداگانه برخورداریم که هریک ویژگیها و انگارههای خود را دارند.
ایران باستان دارای پیشینهای درخشان و دیرین است که بسیاری از فرمانروایان آن در روزگار کهن نیمی از گیتی را بر پایهی سازگاري و دادگری درنوردیده، راه رستگاری جهانیان را در پیش گرفتنِ اندیشه، گفتار و کردار نیک میدانستند، تا جاییکه امروز نیز جهان از آموزههای آن سود میبرد.
هنگامي که اهرام سهگانه مصر، دیوار چین و تالارهای یونانی با گوشت و پوست بردگان ساخته میشد، در ایران هیچگاه بردهداری نبوده، تخت جمشید با زور بازوی کارگران روزمزد به آسمان رفت و کارگران زن آن نیز مرخصی زایمان داشته و همسران آنان پنجم اسفند، جشن سپندارمزدگان را در ارجگزاری آنان برگزار می
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاریست با عنوان «ملیگرایی ایرانی، آمیزهای از اندیشهها و باورها» به خامهی اشکان زارعی، که در تازهترین شمارهی امرداد آمده است.
متن کامل این گزارش را در رویهی پنجم (اندیشه) شماره 490 امرداد بخوانید.
«امرداد» شمارهی 490 از دوشنبه 26 شهریورماه 1403 خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفت.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پیدیاف شمارهی 490 هفتهنامه امرداد
فروش اینترنتی نسخهی چاپی شمارهی 490 هفتهنامهی امرداد
اشتراک ایمیلی هفتهنامهی امرداد