ماموران کلانتری بهارستان ده‌ها اثر تاریخی روزگار اشکانیان را از یک سمساری کشف کردند.
نمی‌دانیم از خوشبختی ما مردم است که فراوانی آثار و یافته‌های باستانی‌مان به اندازه‌ای است که در هر جا می‌توان آن‌ها را خرید، یا نشان از بی‌در و پیکری میراث کهن ما دارد که سر از این‌جا و آن‌جا درمی‌آورند؟ همین دیروز بود که در میان ده‌ها خبر ریز و درشت درباره‌ی کرونا و پیامدهای آن، از پیداشدن ده‌ها قطعه‌ی باستانی از روزگار اشکانیان باخبر شدیم که در یکی از سمساری‌های تهران به‌دست آمده بود!
این که آثار باستانی ما در جایی پرت و کم و بیش دور از چشم دیگران خرید و فروش می‌شود، شاید خبر تازه‌ای نیست. اما آن‌چه پرسیدنی است این است که فروشنده‌ی کالاهای دست دوم چطور می‌تواند آثاری را به دست بیاورد که هر کدام از آن‌ها سرشار از نشانه‌های کهن تاریخی است و می‌تواند بر دانسته‌های فرهنگی ما بیافزایند؟ اگر به یاد بیاوریم که آگاهی‌های پژوهندگان تاریخ درباره‌ی اشکانیان اندک است و هر اثری که از آن دوره به‌دست بیاید گران‌بهاست، آن‌گاه درمی‌یابیم که سر درآوردن آثار تاریخی از یک سمساری تا چه اندازه می‌تواند برای میراث تاریخی ما فاجعه‌بار باشد. به‌راستی، چند سمساری و عتیقه‌فروشی دیگر در این کلان‌شهر هست که پنهانی آثار تاریخی و ملی ما را تاراج می‌کنند و به بهایی گزاف به این و آن می‌فروشند؟ هیچ پیداست که این آثار را از کجا به‌دست می‌آورند؟
گزارش خبرگزاری ایسنا نشان از آن دارد که آثار به‌دست آمده از سمساری میدان بهارستان، سر به ده‌ها نمونه‌ی باارزش می‌زند. تنها بسنده است نام برخی از آن یافته‌ها را بیاوریم تا دریابیم گاه چه دستبردهایی هولناکی به آثار تاریخی ما زده می‌شود. شماری از آن یافته‌ها چنین بوده‌اند: سرامیک کاسه و بشقاب، تندیس‌های طرح تیران سفالی (گونه‌ای از سفال‌های باستانی)، آب‌خوری سفالی، بشقاب مفرق، نیم‌تنه‌ی تندیس نقره‌ای، سرمه‌دان و موبند و دست‌بند مفرقی، تلسم مفرقی خط‌دار (:ابزاری برای نیایش‌های دینی، همانند طلسم) و چند نمونه‌ی دیگر. این اشیا را ماموران کلانتری بهارستان پیدا کرده‌اند. هنگامی هم که از فروشنده پرسیده بودند که این اشیا را از کجا به‌دست آورده است؟ پاسخ داده بود: از فروشنده‌ای ناشناس!
نکته این‌جاست که گستره‌های باستانی ما به‌درستی نگاهبانی نمی‌شوند و قاچاقچیان و عتیقه‌فروشان به‌سادگی دست به کاوش‌های ویرانگر می‌زنند و آن‌چه را که به دست می‌آورند، در بازار می‌فروشند. چنین کاری نه تنها به پراکندگی و نابودی آثار تاریخی می‌انجامد بلکه فرصت پژوهش‌های میدانی را از باستان‌شناسان می‌گیرد. یک اثر باستانی زمانی ارزش باستان‌شناسی خواهد داشت که جای کشف شدن آن پیدا باشد تا با پژوهش درباره‌ی گستره (محوطه) باستانی و سنجش آن با نمونه‌های دیگر، به یافته‌ای راهگشا و اثرگذار برسند. آثار و اشیایی که از عتیقه‌فروشان و قاچاقچیان به‌دست می‌آید چون جای کشف آن‌ها پیدا نیست، ارزش پژوهشی خود را از دست می‌دهند و تنها برای نگهداری در موزه‌ها به‌درد خواهند خورد؛ بی آن که بدانیم در کجا و چه گستر‌ه‌ای یافته شده‌اند.
* عکس گزارش تزیینی است.
2 پاسخ
???· ?????·
صد افسوس
اینهم شانسی پیدا شده!