با برگزاری آیین پایانی پنجمین دوره «نشان فروهر»، از استادان و پژوهندگانی که کتاب و پایان‌نامه‌های دانشگاهی خود را درباره‌ی فرهنگ و زبانهای باستانی ایران نوشته‌اند، سپاسداری شد.
آغاز برنامه‌های آیین پنجمین دوره نشان فروهر با گاتاخوانی نوجوانان گروه نیایش سازمان جوانان زرتشتی (فروهر) همراه بود. پس از آن موبد پدرام سروش‌پور به استادان، پژوهندگان و باشندگان نشست خوشآمد گفت و با یادکرد از استاد نامور ایران، ابراهیم پورداوود، افزود: «بی‌شک استاد پورداوود، در زمانی نزدیک به هشتادسال پیش، هنگامی که برای نخستین‌بار کرسی اوستا‌شناسی و آموزش زبان پارسی میانه –پهلوی- را در دانشگاه تهران بنیاد گذاشت، چنین روزی را می‌دید؛ روزی که ما پذیرای شماری از اندیشه‌وران و پژوهشگرانی باشیم که در زمینه‌ی فرهنگ و زبانهای باستانی ایران کوشش علمی می‌کنند؛ فرهنگی که از باارزش‌ترین فرهنگ‌های جهان است و سبب افتخار همه‌ی ما ایرانیان».
سروش‌پور سپس برگزاری آیین نشان فروهر را سپاسداری هازمان زرتشتی از پژوهشگران و دانشوران فرهنگ‌وزبان‌های ایران باستان دانست و از پشتیبانی و حمایت انجمن‌های زرتشتیان کشور یاد کرد و همراهی آن‌ها را ارج نهاد. او سپس گفت: «بی‌شک نشان فروهر ریشه در تاریخ و فرهنگ این سرزمین دارد. آرزو داریم که سال‌های سال، همازور و دست در دست هم، این برنامه را برگزار کنیم و راهگشای آیندگان باشیم؛ آیندگانی که به گذشته‌ی خود افتخار خواهند کرد و مهم‌تر از آن با شناخت داشته‌های‌شان، پلکانی برای پیشرفت کشور خواهند ساخت».
سروش‌پور انجمن‌های زرتشتیان کشور را بزرگترین پشتیبان و حامی برگزاری نشان فروهر دانست و یاری‌های آنان را سبب‌ساز برگزاری پُربار این نشان علمی برشمرد. او از انجمن‌هایی یاد کرد که در این راه کوشنده بوده‌اند: انجمن زرتشتیان تهران، انجمن زرتشتیان یزد، انجمن زرتشتیان اهواز، انجمن زرتشتیان شیراز، انجمن زرتشتیان تفت‌وتوابع (مقیم مرکز) با اهدا یک نشان برگزیده، انجمن خیریه‌ی اردشیر همتی کرمان؛ و نیز پرویز ورجاوند و پروین اشیدری و خانواده‌ی روانشاد موبد شهریار نیریوسنگی که به نامگانه‌ی پدرشان همایش را یاری کرده‌اند.
پژوهش دانشوران راهی برای شناخت تاریخ و فرهنگ ایران است
در ادامه، دکتر فرزانه گشتاسب، دبیر نشان فروهر و استاد فرهنگ‌وزبان‌های باستانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، خرسندی خود را از برگزاری پنجمین دوره نشان فروهر ابراز کرد و گفت: «نشان فروهر به ابتکار انتشارات فروهر در سال 1399 بنیان‌گذاری شد. با همه‌ی مشکلاتی که بود- از همه‌گیری کرونا گرفته تا مسائل دیگر- خوشبختانه توانستیم چهارسال پیاپی این جشنواره را برگزار کنیم. هر سال هم بر این موضوع تاکید کرده‌ام که جامعه‌ی زرتشتیان خود را مدیون شما پژوهشگران رشتههای مختلفی می‌داند که درباره‌ی تاریخ، فرهنگ و زبانهای ایران باستان تحقیق و پژوهش می‌کنید. پژوهش‌های شما یاری‌رسانی به همه‌ی ایرانیان است؛ بدین سبب که با هویت آن‌ها و دانش ایران باستان گره خورده است و نشان از گذشته‌ی ایران دارد. از سوی دیگر، روی دیگر پژوهش‌های شما به جامعه‌ی زرتشتیان است؛ جامعه‌ای که با همه‌ی دشواری‌ها، خود را از قلب تاریخ کهن این سرزمین زنده نگه داشته و تا به امروز رسانده است. این جامعه، از تحقیقات شما بهره می‌برد تا به شناخت خود و فهم متون و تاریخ‌اش دست یابد. به این سبب است که خود را مدیون شما می‌داند و از آن‌جایی که هرچه از دل برآید لاجرم بر دل و جان می‌نشیند، امیدواریم سپاسگزاری ما که از جانِ جانِ جامعه‌ی زرتشتی برمی‌آید، بر دل و جان شما پژوهشگران تاریخ و فرهنگ این سرزمین بنشیند».
فرزانه گشتاسب برگزاری نشان فروهر را سپاسگزاری از پژوهندگان پایان‌نامه‌ها و رساله‌هایی دانست که درباره‌ی تاریخ، فرهنگ و زبانهای ایران باستان مطالعات خود را ارائه کرده‌اند؛ رساله‌ها و پایان‌نامه‌هایی از همه‌ی رشته‌ها، مانند باستان‌شناسی، زبان‌شناسی و جامعه‌شناسی، بوده است، با این همه، نشان فروهر رشتههای پژوهشی دیگری را نیز دربرمی‌گیرد که زمینه‌ساز تحقیق درباره‌ی تاریخ و فرهنگ و پیشینه‌ی باستانی ایران هستند.
این سخنران با یادکرد نیک از داورانی که با سختگیری علمی و باریک‌بینی نمونه‌وار، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشگاهی را بررسی کرده‌اند و برترین‌های آن را برگزیده‌اند، از بخش دیگر جشنواره نام بُرد که ویژه‌ی کتاب‌هایی است که هر سال استادان و پژوهندگان فرهنگ ایران منتشر می‌کنند. او این بخش از جشنواره‌ی نشان فروهر را نیز سپاسداری دیگر جامعه‌ی زرتشتی از پژوهندگان برشمرد.
گشتاسب در ادامه افزود: «اگر به نام کتاب‌هایی که امسال معرفی و قدردانی می‌شوند، نگاه کنیم درخواهیم یافت که پژوهشگران ایرانی به تحقیقاتی منحصربه‌فرد و ناب دست می‌زنند. پژوهش آن‌ها نه‌تنها سبب قدردانی و افتخار ماست، بلکه نشان از آن دارد که ایرانیان در جامعه‌ی علمی جهان نیز حرف‌هایی برای گفتن دارند».
او سپس از کتاب دکتر محمد شکری فومشی (یکی از برگزیدگان پنجمین دوره‌ی نشان فروهر) نام بُرد و آن را پژوهشی یگانه دانست. همچنین پژوهش پژمان فیروزبخش (از دیگر برگزیدگان نشان فروهر) را بسیار «عمیق و عالمانه» برشمرد و کتاب دیگر برگزیده‌ی این جشنواره- «کاربافی» پژوهشی از شیرین مزداپور و همکاران او- را کاری ارزنده در زمینه‌ی هنر زرتشتیان شناساند. سپس از زنده‌یاد فرشاد سلامتی –از پژوهشگران و نویسندگان کتاب یادشده- به نیکی یاد کرد و گفت: «دلم می‌خواهد در این‌جا از روانشاد فرشاد سلامتی یاد کنم. ما چندی پیش او را از دست دادیم، اما مطمئنم که او اکنون نظاره‌گر ما در این جمع است. خوشحالم که نتیجه‌ی تحقیقات او و همکارانش به چاپ رسیده است».
فرزانه گشتاسب در پایان سخنانش گفت: «چیزی که مشخص است، این همه توانمندی در دانش و همت در به ثمر رساندن آن، به پشتوانه‌ی پژوهش در تاریخ و فرهنگ ایران، به دست آمده است. بی‌شک، اکنون ایران ما شاد از داشتن چنین فرزندانی آگاه است؛ فرزندانی که برای بالندگی و شکوفایی دانش و گسترش آن در این سرزمین، تلاش می‌کنند».
کوشش پژوهشگران را ارج می‌نهیم
پیش از آغاز بخش علمی پنجمین دوره‌ی نشان فروهر، برخی از فرنشینان نهادهای زرتشتی سپاسداری خود را از استادان و پژوهشگرانی ابراز داشتند که اکنون ثمره‌ی کوشش علمی آن‌ها قدر شناخته می‌شود. نخست مهرتاش مهروزیاد- فرنشین سازمان جوانان زرتشتی (فروهر)- در سخنان کوتاهی میزبانی این جشنواره‌ی علمی را سبب افتخار سازمان فروهر دانست و از نهادهایی یاد کرد که انجام این کار را عهده‌دار بوده‌اند: هیات مدیره‌ی سازمان فروهر، پوروچیستا رستمی رابط کمیسیون انتشارات فروهر، فرزانه گشتاسب مدیر مسوول انتشارات فروهر، پرویز اهورایی مدیر مسوول مجله فروهر و نیز کانون جوانان زرتشتی.
افشین نمیرانیان، فرنشین انجمن زرتشتیان تهران نیز به نمایندگی از انجمن‌های زرتشیان سراسر کشور، از پژوهندگان و برگزیدگان نشان فروهر سپاسگزاری کرد و از اینکه هر سال در آیین پایانی این جشنواره‌ی علمی باشنده بوده است، مایه‌ی سربلندی خود دانست و گفت: «در هر دوره و همیشه یک سخن گفته‌ام: سپاسگزاریم!». او از سازمان فروهر، فرزانه گشتاسب و همکاران او و همه‌ی کسانی که دست‌اندرکار برگزاری نشان فروهر بوده‌اند، قدردانی کرد و گفت: «امیدواریم همه‌ی ما در جامعه‌ی زرتشتی و نهادهای وابسته به این جامعه، تشویق‌کننده و قدردان کسانی باشیم که برای فرهنگ و هنر این سرزمین اهورایی زحمت می‌کشند».
آغاز بخش علمی پنجمین دوره نشان فروهر
در بخش علمی پنجمین دوره نشان فروهر، از استادان و پژوهندگانی سپاسگزاری شد که زمینه‌ی مطالعاتی و تحقیقاتی خود را زبان و فرهنگ ایران باستان قرار داده‌اند. نخست از دکتر محمد شکری فومشی، نویسنده و پژوهشگر کتاب «فرشتگان مانوی» یاد شد. او که استاد و هموند هیات علمی دانشکده‌ی ادیان است، به سبب کتاب یادشده شایسته‌ی سپاسداری و کسب نشان علمی فروهر دانسته شده است. کتاب «فرشتگان مانوی؛ پژوهشی در فرشته‌شناسی و مفاهیم وابسته در کیش مانوی»، پژوهشی از این استاد در چندین گفتار و پیوست و نیز بررسی باریک‌بینانه‌ی متن‌های مانوی و دست‌نویس‌های آن دین است.
شکری فومشی در سخنانش، نخست از برگزارکنندگان و داوران نشان فروهر سپاسگزاری کرد و جامعه‌ی زرتشتی را سبب افتخار همه‌ی ایران دانست. سپس در بازگویی آنچه بررسیده و در کتاب فرشتگان مانوی آورده است، گفت: «باید بگویم که پیش‌تر در زمینه‌ی فرشتگان مانوی هیچ کتاب و نوشته‌ای وجود نداشت. زمانی که بر آن شدم که برای دانشجویانم درس‌نامه‌ای در این‌باره تهیه کنم دیدم که باید از صفر شروع کنم. چون در زبان فارسی و در زبانهای انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و زبانهای دیگر هیچ کتاب و تحقیقی نوشته نشده بود. اما طراحی چنین پروژه‌ای آسان نبود. زمانی که پس از شش سال پژوهش به پایان کتاب رسیدم، دیدم که موضوعات متعدد کتاب را باید بازطراحی کنم. افزون بر اینکه دریافتم که لفظ “فرشته” در زبانهای ایرانی میانه همان چیزی نیست که در زبان فارسی به‌کار می‌بریم، یا با کلمه‌ی عربی “مَلَک” از آن یاد می‌کنیم. به‌تدریج نیز برایم روشن شد که الهیات مانوی از واژه‌ی فنی فرشته برداشت خاصی داشته است».
شکری فومشی سپس افزود: «در پژوهشم دریافتم که مانویت، کلمه‌ی “فریستک” فارسی میانه و “فریشتک” پارتی را بازتعریف کرده بود و از این لفظ همه‌ی شخصیت‌هایی را درنظر می‌گرفت که به باور آن‌ها مینوی و آسمانی بوده‌اند و نیز انبیا و رسولان و اولیا دینی پیش از مانویت که به زعم آنان نمرده‌اند و زنده و حیّ‌وحاضر هستند. به همین‌گونه مانوی‌ها رسولان و آموزگاران و رهبران دینی خود را هم در شمار فرشتگان می‌آوردند».
این سخنران انجام چنین پژوهش دامنه‌دار و میان‌رشته‌ایی را وابسته به دانستن زبانهای پُرشمار و بررسی‌های ژرفی دانست که انجام آن از توان یک‌تَن بیرون است. از این‌رو، او در انجام پروژه‌ی پژوهشی خود از یاری بسیاری از استادان و پژوهندگان و دانشجویانش بهره بُرده است. سپس فروتنانه افزود: «این کتاب –کتاب فرشتگان مانوی- محصول اندیشه‌ی همه‌ی همکاران من است و من فقط به‌انجام رساندن آن را مدیریت کرده‌ام. شمار کسانی که یاریگر من بوده‌اند نزدیک به 30 استاد و پژوهنده است که نام آن‌ها در پیشگفتار کتاب آمده است».
شکری فومشی نگاه خود در کتاب فرشتگان مانوی را، زبان‌شناسانه دانست و از بررسی‌ها و مفاهیمی در این کتاب یاد کرد که پیش‌تر انجام نشده بود. آنگاه از چندین فرشته در باورهای مانویان نام بُرد که یکی از جالب توجه‌ترین آن‌ها، فریدون- شاه ایرانی- است که در متن‌های مانوی از او به نام «آفریدون» یاد شده است.
او در پایان گفت: «کتاب فرشتگان مانوی، در حقیقت پاسخی هم بوده است به کسانی در غرب که درباره‌ی مانویت پژوهش می‌کنند اما ریشه‌های ایرانی این دین را نمی‌بینند یا نمی‌خواهند ببینند یا دستِ کم تلاش می‌کنند که کم‌رنگ نشان بدهند».
برگزیده‌ی دیگر نشان فروهر
پژمان فیروزبخش، پژوهشگر پسادکترای دانشگاه هامبورگ آلمان، به سبب پژوهش و نوشتن کتاب «فهلویات»، از دیگر برگزیدگان نشان فروهر بود. کتاب «فهلویات؛ پژوهشی در اشعار بازمانده از زبان ادبی مشترک عراق‌عجم و آذربایجان» بررسی‌ای زبان‌شناختی است که در آن به شناخت و واکاوی زبانی پرداخته شده که آثاری از آن در تاریخ میانی ایران به‌جا مانده است. فیروزبخش که اکنون در آلمان سرگرم گذراندن دوره‌ی پسادکترا است، نتوانسته بود در این جشنواره‌ی علمی و دریافت نشان فروهر شرکت کند. از این‌رو پیام او را دکتر فرزانه گشتاسب خواند.
فیروزبخش در آغاز پیام‌اش گفت: «مفتخرم که در این جشن خجسته و در جمع هم‌میهنان زرتشتی‌ام، که به منظور تجلیل از رساله‌های دانشگاهی دانشجویان تاریخ و فرهنگ و زبانهای باستانی ایران عزیز برگزار شده است، چند دقیقه‌ای فرصت یافته‌ام تا پیرامون ادبیاتی بسیار کهن، اما فراموش‌شده، سخن بگویم. همچنین متاسفم که غربت‌نشینی مرا از حضور در این مجلس محروم کرده است».
او سپس افزوده بود: «چون موضوع کتاب من- یعنی فهلویات- که اثر لطف و توجه بانیان این مجلس قرار گرفته، ممکن است برای همه آشنا نباشد، فکر کردم در این فرصت مختصر، خاطر حضار را به موضوع فهلویات، چیستی و اهمیت آن در مطالعات ایرانی، جلب کنم».
فیروزبخش فهلویات را سروده‌هایی دانست که در چارچوب دوبیتی و به زبان معینی که فهلوی می‌نامند، گفته شده‌اند. او فهلوی را زبان گستره‌هایی برشمرد که به نام فهلو (پهلو) شناخته می‌شدند و همان است که در سده‌های نزدیکتر به ما، جبال یا عراق‌عجم نامیده می‌شد. این گستره دربردارنده‌ی پهنه‌های دینور، نهاوند، همدان، قزوین، قم، اصفهان و چند شهر دیگر می‌شد و نواحی آذربایجان را هم دربرمی‌گرفت.
فیروزبخش نخستین یادکرده‌های نوشتاری (:مکتوب) از فهلویات را در کتاب‌های «الفهرست» نوشته‌ی ابن‌ندیم (در نیمه‌ی دوم سده چهارم مهی)، «التنبیه‌والاشراف» نوشته‌ی مسعودی (در نیمه‌ی نخست سده‌ی پنجم) و نیز سه سده پس از آن در کتاب خواجه رشیدالدین فضل‌اله همدانی برشمرد. او اشاره کرده بود که: «تلقی همه‌ی محققان از فهلوی، زبانی است تقریباً یک‌دست که مردم نواحی مختلف فهله، از آذربایجان گرفته تا اصفهان، آن را می‌فهمیده‌اند و به آن سخن می‌گفته‌اند، اما امروزه فهم زبان متقابل میان مردمان این مناطق که به گویش‌های مختلفی از زبانهای ایرانی سخن می‌گویند، وجود ندارد. من در کتاب فهلویات، کوشیده‌ام که با عرضه‌ی شواهد و استدلال‌های زبان‌شناختی، این فرضیه را طرح و به اثبات برسانم که اکثر قریب به اتفاق اشعار فهلوی‌ای که به ما رسیده است، لزوماً نه به زبان مادری شاعران، که به یک زبان ادبی مشترک کهن، سروده شده‌اند؛ زبانی که اگرچه عناصری از زبانهای محلی در آن راه یافته است، لااقل از قرن‌های چهارم و پنجم به بعد، یعنی از زمانی که نمونه‌هایی از فهلویات را در اختیار داریم، به‌عینه زبان محاوره‌ی هیچ‌یک از شهرها و روستاهای عراق عجم و آذربایجان نبوده است».
به سخن فیروزبخش، مردمان آن گستره‌ها، فهلویات را از راه خواندن آثار ادبی فرامی‌گرفتند. «همین زبان مشترک ادبی بوده که رفته‌رفته فارسی و فارسی‌تر شده است و تا رسیده است به اشعاری از جنس دوبیتی‌های باباطاهر که دیگر به‌تمامی فارسی است».
او در پایان افزود: «احتمالاً چندان بی‌راهه نرفته باشیم اگر گفته باشیم ادب فهلوی در سراسر دوره‌ی ساسانی در مناطق مشخصی از ایران از اقبال فراوان برخوردار بوده است. یعنی در کنار فارسی که زبان دیوان و مراسلات دیوانی بوده است، فهلوی زبان داستان‌های کهن حماسی و عاشقانه‌ی فهله و آذربایجان نیز بوده و آن ادبیات در بین نجبا، از نسلی به نسل دیگر، منتقل می‌شده است. این احتمال هم هست که ادب فهلوی بخشی از ادب اشکانی بوده است».
کاربافی کتاب برگزیده‌ی دیگر
کتاب «کاربافی؛ پژوهش، مستندساری و بررسی مردم‌شناختی پوشاک و پارچه‌های سنتی زرتشتیان ایران- هویت و پوشش» اثری پژوهشی است که از سوی شیرین مزداپور و همکاران او: آذرمیدخت مزداپور، فرشاد سلامتی و همکاری و اِشراف دکتر کتایون مزداپور، به انجام رسیده و اکنون برگزیده‌ی پنجمین دوره نشان فروهر شناخته شده است.
شیرین مزداپور، به نمایندگی از نویسندگان اثر، در آغاز سخنانش گفت: «هنگامی که در کوچه‌های روستایی مانند رحمت‌آباد- در حومه‌ی شهر یزد- راه می‌رفتید، صدایی را می‌شنیدید که از بافتن پارچه حکایت داشت و صدای کوبیدن دفتین بود. زنان در خانه پارچه می‌بافتند، اما اندک‌اندک این‌گونه پارچه‌بافی تعطیل شد و امروزه فقط دوسه نمونه از آن برجای مانده است. بی‌گمان پارچه‌بافی سنتی فقط یک نمونه از موارد بسیار دیگری است که بنابر شرایط زمانی، دستخوش تغییر گشته‌اند و یا نابود شده‌اند. می‌توان از گل‌ونقش، یا سوزن‌دوزی زرتشتی، هم نام بُرد که به فراموشی سپرده شده است».
او در ادامه افزود: «هنگام بحث درباره‌ی پارچه‌بافی سنتی، نخست باید گفت که بهتر است به‌جای صنعت پارچه‌بافی واژه‌ای دیگر را به‌کار ببریم که تفاوت میان پارچه‌بافی سنتی و قدیمی و جدید را روشن کند. مثلاً می‌توان در برابر صنعت پارچه‌بافی که بر بافت کارخانه‌ای اطلاق می‌شود، پارچه‌بافی سنتی و قدیمی را “صناعت پارچه‌بافی” خواند».
به سخن مزداپور، با ساخت کارخانه و پدیدآمدن کارخانه‌های پارچه‌بافی در یزد، صناعت پارچه‌بافی سنتی از رونق افتاد و سپس در فاصله‌ی زمانی کوتاهی کم‌کم به دست فراموشی سپرده شد و به صورت بخشی از میراث فرهنگی درآمد.
او گفت: «با به بازار آمدن پارچه‌بافی کارخانه‌ای در طرح‌های جدید، طبعاً پارچه‌بافی دستبافت در برابر این کالای جدید نخست بازار خود را از دست داد و سپس حتا کاربرد خانگی آن نیز از رونق افتاد تا آنکه سرانجام به تعطیل پارچه‌بافی خانگی انجامید. این ماجرا در حدود نیم‌قرن صورت گرفت».
ادامه‌ی سخنان مزداپور درباره‌ی کاربرد آیینی پارچه‌بافی سنتی زرتشتیان و جایگاه و محل پارچه‌بافی در خانه‌های قدیمی یزد بود که هنوز هم جا و ابزارهای آن- با همه‌ی کمیابی- یافتنی است.
او در پایان گفت: «زنده نگه‌داشتن این صناعت و هنر شایان بحث و گفت‌وگو است و به خوبی می‌توان گفت که با پیروی از پیشگام ارجمندی مانند روانشاد فرنگیس یگانگی –فرزند کاردان و لایق ارباب کیخسرو شاهرخ- که صنایع دستی ایران، به‌ویژه در امروز، مدیون همت و تدبیر اوست، می‌باید از همگان یاوری و کمک خواست تا پارچه‌بافی سنتی زرتشتی به دنیای جدید معرفی شود و به کارآفرینی و خلق دستاوردهای جدید و امروزی بیانجامد».
دیگر برگزیدگان پنجمین نشان فروهر
پایان‌بخش آیین پنجمین نشان فروهر، پیشکش نشان و جوایز به کسانی بود که از سوی داوران شایسته‌ی سپاسداری شناخته شده بودند.
در بخش کتاب، نشان فروهر به دکتر محمد شکری فومشی، پژمان فیروزبخش و شیرین مزداپور (به‌نمایندگی از دیگران همکاران پژوهنده‌ی او) پیشکش شد.
در بخش رساله‌ی دکترا، نشان فروهر به این پژوهندگان تعلق گرفت: وزیر منبری نویسنده‌ی رساله‌ای «پروسوپوگرافی هخامنشیان (از 450 پ.م تا پایان هخامنشیان)»؛ حصار پولادی نویسنده‌ی رساله‌ی «زنگِ گاهان (یسن‌های 28، 30 و 45)».
آثار شایسته‌ی تقدیر در زمینه‌ی پایان‌نامه‌های دکترا، این پژوهندگان بودند: امیرحسین مقدس نویسنده‌ی پایان‌نامه‌ای «کاوشی در نمودِ پارسیانِ هخامنشی به مثابه‌ی “دیگری” در متون کهن‌بنیاد یونان باستان (507- 323 پ.م)»؛ میلاد محسن‌زاده کریمی با رساله‌ی «پژوهشی در جایگاه و تحلیل ویژگی‌های ساختاری و سازه‌ای ستون در معماری ساسانی».
پژوهندگان نویسنده‌ی پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد شایسته‌ی سپاس نیز چنین نام داشتند: علی مزاری با رساله‌ی «گویش سیستانی متقدم، واج‌شناسی تاریخی و واژه‌نامه»؛ سعید ابوطالبی با پایان‌نامه‌ی «بازنمایی هویت در زبان نمایش‌نامه‌ی مرگ یزدگرد و پروین دختر ساسان»؛ مریم خالصی با پایان‌نامه‌ی «قطعات شبه‌گاهانی اوستا» و آیدین گل‌روح با پایان‌نامه‌ی «بهرام‌یشت و بازتاب آن در سایر متون و زبانهای کهن».
برنامه‌های تدارک‌دیده شده‌ی دیگر
افزون بر سخنرانی‌ها و پیشکش نشان فروهر به برگزیدگان علمی، در این آیین برنامه‌های دیگری نیز تدارک دیده شده بود. یکی از آن برنامه‌ها چکامه‌خوانی سورنا سعیدی بود. این نوجوان متن کهن «یادگار زریران» را به شیوه‌ای امروزی و آهنگین بازنویسی کرده بود. او پیش از خواندن سروده‌اش گفت: «من می‌خواهم بگویم که خیلی خوب است که گنجینه‌ی خِرد و فرهنگی را که از گذشتگان ما باقی مانده، زنده نگه داریم و نگذاریم بمیرد. همچنان که بارها و بارها ایرانیان این کار را کرده‌اند و میراث‌شان را سینه‌به‌سینه نقل کرده‌اند».
سروده‌ی دلنشین او با این بیت‌ها آغاز می‌شد: «به نام خدایی که جان آفرید/ که تاریخ ایران‌مان آفرید؛ زریران بخوانید، این یادگار/ که گوید شرّ و نیکِ فرجام کار».
پس از پایان چکامه‌خوانی سورنا سعیدی، موبد پدرام سروش‌پور در ستایش از سروده‌ی او گفت: «من خیلی فکر کردم که پس از خواندن این سروده، با آن همه اندیشه و احساسی که داشت، چه بگویم. تنها چیزی که می‌توانم بگویم آن است که ملت‌ها را امیدشان زنده نگه می‌دارد و سورنای عزیز با این سروده نور امیدی در دل همه‌ی ما تاباند تا بدانیم که آینده‌ی ایران با چنین نوجوانانی بسیار بهتر از آنچه است که ما ساختیم».
برنامه‌ی دیگری که برگزارکنندگان نشان فروهر تدارک دیده بودند، بازدید مهمانان و پژوهندگان از مجموعه‌ی آتشکده‌ی تهران (آدریان) بود.
گفتنی است که نوجوانان گاتاخوان گروه نیایش سازمان فروهر، رادمهر شیدایی، دانش نمیرانیان، فربد فرهی‌فر، فراز فرهی‌فر، رامتین جمشیدی، میترا سیستانی و رامش شیدایی بودند.
آیین پایانی پنجمین دوره نشان فروهر، در پسین پنج‌شنبه 16 اسفندماه 1403 در تالار ایرج، با باشندگی شماری بسیاری از علاقه‌مندان فرهنگ ایران برگزار شد. انتشارات فروهر- وابسته به سازمان جوانان زرتشتی (فروهر)- برگزارکننده‌ی این آیین بود. آغاز این برنامه پخش سرود ملی کشور و نیز سرود «یتااهو» بود.
پیشکش نشان فروهر، آیینی است که هر سال به آرمان سپاسداری از نویسندگان و پژوهشگران کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های برتری برگزار می‌شود که موضوع آن‌ها تاریخ، فرهنگ و زبانهای باستانی ایران است.
فرتــــورها از مهربان افسرکشمیری است.
4090
