در هر جامعهای، واکنشهایی دیده میشود که گویای ویژگیها و رفتارهایی است که انسانها در برابر برخی رخدادها، از خود نشان میدهند. روستاها و شهرها با سازوکارهای ویژهی خود، هر کدام ارزش والایی دارند اما دانستن و کندوکاوِ ناهمگونی (:تفاوتهای) این سازوکارها، ریشهیابی و واکاوی رفتارهای روستایی و شهری را آسانتر میکند. دانستن این ناهمگونیها، رفتارهای انسانی را در برخورد با دشواریهای زندگی خردمندانهتر میکند.
در این راستا، «اجتماع روستایی» با روش زندگی ویژهی خود که در آن آیینهای بومی، دینی و … بسیار پررنگتر و تاثیرگذارتر است، جای خود را به جامعهای به نام «جامعهی شهری»* میدهد که ویژگیهایی دارد که اگر سازوکار و جزییات آن را درنیابیم، بیگمان در پیوندهای (:ارتباطات) اجتماعی، سازمانی و خانوادگی دچار سردرگمی خواهیم شد.
با انقلاب صنعتی که در اروپا و باخترزمین رخ داد، کموبیش پیامدها و چالشهای آن به کشورهایی که هنوز حتا به صنعتیشدن و شهرنشینشدن هم نمیاندیشدند، رسید. با کوچ بیرویه مردمان، از روستاها به شهرها و دگرگونشدن بافت جمعیتی، چه در روستا و چه در شهر، به چالشهای ژرفی برمیخوریم که دانستن آنها، انسان را در برخورد با آنها آمادهتر میکند. برخی اندیشمندان این چالشها را نابههنجار و گروهی آن را هنجارمند برداشت کردهاند. در اینجا برخی از ویژگیهای زندگی شهری را در مقایسه با زندگی روستایی روبهروی یکدیگر میگذاریم و از داوری این دو گونه زندگی میپرهیزیم، چراکه هر دو زندگی، لازم و ملزوم یکدیگرند.
در شهرها، شمار بسیاری از مردمان در کنار یکدیگر زندگی میکنند بدون آنکه همدیگر را بشناسند، اما این «شناخت» در روستاها میتواند به بالاترین اندازه خود میرسد. زندگی فردی در شهر برجستهتر شده که این پیامدهایی همچون گوشهگیری، دوری از دیگران، بیتفاوتی نسبت به پدیدهها و رخدادها را درپی خواهد داشت، که هر کدام در جای خود باید واکاوی شود. در شهرها، انسان گرفتار دستساختههای خویش است که گاهی این ساختهها آنچنان انسان را در بر میگیرد که زندگی او را نابههنجار میکند. در شهرها (وارون روستاها) مردمان تنها از دیدِ نوعِ کاری که انجام میدهند شناخته میشوند و دیگران به آنها ارج مینهند.
آنچه در بالا آمده، بخشی از نوشتاریست باعنوان «فراموشی ریشهها؛ بهای کوچ از روستا به شهر»، به قلم رستم شهریاری، که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویهی پنجم (اندیشه) شماره 501 امرداد بخوانید.
پانصدویکمین شمارهی هفتهنامهی امرداد در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان است.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پیدیاف شمارهی 501 هفتهنامه امرداد
فروش اینترنتی نسخهی چاپی شمارهی 501 هفتهنامهی امرداد
اشتراک ایمیلی هفتهنامهی امرداد