گنجخانه یا همان موزهی مردمشناسی زرتشتیان را در آتشکدهی شهر کرمان ببینید. گنج خانهای که ما را با آیینها و فرهنگ ریشهدار زرتشتی آشنا میکند.
به گزارش اَمرداد، گنجخانهی مردمشناسی زرتشتیان کرمان، تنها گنجخانهی زرتشتیان در ایران است که از دو دهه پیش برپا شده است و اسناد و اشیای ارزشمندی را در خود جای داده است. این گنجخانه، دادههای سودمندی را پیش روی پژوهشگران و دوستداران تاریخ و فرهنگ ایرانی گذاشته و جای بررسیهای فراوانی دارد. همچنین در کنار این گنجخانه، میتوان از آدریان یا همان آتشکدهی کرمان بازدید کرد و با آیین و فرهنگ نژادهی زرتشتیان آشنا شد و به گفتهای میتوان با یک تیر، دو نشان را زد!
در یکی از روزهای بارانی و سرد بهمن ماه به سراغ گنجخانه و آتشکدهی کرمان رفتیم. گرمای وجود، مهربانی و روی خوش سرپرستان(:مسوولان) این مجموعه، سرمای نشسته بر تَنمان را گرما بخشید و جانی فزاینده داد و بازدیدی خاطرهاَنگیز را برایمان برجای گذاشت. همچنین میتوانید در این مجموعه از کتابخانه بازدید کرده و کتابهای ارزشمندی که در زمینهی تاریخ و فرهنگ زرتشتیان است را خریداری و اَرمغان ارزنده و گرانبهایی را به یادگار با خود ببرید.
گنجخانهی مردم شناسی زرتشتیان کرمان : هسته و اندیشهی آغازین این گنج خانه در سال 1362 همراه با راهاندازی کتابخانهی انجمن بُنیاد گرفت. در این سال دکتر پرویز وَخشوری، فَرنشین(:رییس) گردش دوازدهم انجمن به همراه زنده یاد مهران غیبی سرپرست وقت کتابخانه، اشیای میراث فرهنگی زرتشتیان کرمان را گِردآوری و تا امروز اشیای دیگری به آن افزوده شده است. سرانجام گنجخانهی زرتشتیان، هم زمان با جشن تیرگان در دهم تیرماه 1384 به گونهی رسمی از سوی مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وقت کرمان گشایش یافت. ساختمان گنجخانه در دههی 70 با کوشش و سرمایهی بِهدینان فرزانه هرمزیار اوشیدری و بانو مهیندخت سیاوشیان پی ریزی و در سال 1380 پایان یافت.
کهنترین اثر این گنجخانه، یک پوشینه(:جلد) کتاب دستنویس گاتها (سرودههای اَشو زرتشت) با پیشینهی بیش از 200 سال و یک دانه آتشدان دستی با تاریخ تراشیده شدهی 1207 خورشیدی است. از بخشهای ارزشمند این گنجخانه، بخش نگاره(:عکس) و اسناد است که روانشاد ارباب کیخسرو شاهرخ، نگارههای انجمن ناصری زرتشتیان کرمان و رفسنجان و کسانی همانند ارباب کیخسرو و شاهرخ، میرزا برزو آمیغی و کشور بانو را گِردآورده و از ارزش ویژهای برخوردارند. افزون بر این، انواع آتشدان، روغن سوز، پیه سوز و چراغ لاله، بخشی از این گنجخانه را به خود ویژه کرده است. پوشاک زنانه ویژهی زرتشتیان با دیرینگی 150 تا 50 ساله که در اسناد هخامنشی و ساسانی نیز طرح آنها دیده میشود، گویای پوشش زیبنده زنان زرتشتی است. مخنا(:مقنعه)، لچک، چارقد، کت، پیراهن و شلوارهای گلدوزی شده، زیبایی ویژهای دارند. در پایان نیاز به یادآوری است که زرتشتیان کرمان در راهاندازی واحدهای فرهنگی و درمانی نیز پیشگام بودهاند. کرمان یکی از قدیمیترین مرکزهای زندگی زرتشتیان است و هنوز هم زرتشتیان بسیاری در کرمان زندگی میکنند.
آتشکده کرمان : بُنیاد ساختمان، خانهی مسکونی ارباب سروشیار جهانگیر اوشیدری بوده که پس از مرگ دخترش بانو رستم فرخ در آن تغییرهای لازم انجام گرفته و آتشکده وقف زرتشتیان شده است. بخشی از هزینهی این کار از دهشِ دینیار موبد رستم مرزبان و خدا رحم جمشید نرسی آبادی (ساکن بمبئی) تامین و کار با کوشش منوچهر دادی، فَرنشین انجمن جوانان زرتشتیان کرمان انجام گرفت. این آتشکده با آتشی که از آتشکدهی محلهی شهر آوردهاند به روز سروش (هفدهم) از ماه شهریور 1293 یزدگردی (1284 خورشیدی) روشن شد. به گفتهی بزرگان جامعهی زرتشتیان کرمان، این آتش یادگاری از دورهی ساسانیان بوده و تا به امروز خاموش نشده است.
زرتشتیان روزی پنج بار رو به سوی نور و روشنایی(:قبله) نُماز (نُماک پهلوی، نَماز) میخوانند. زرتشتیان برای نگهداری از آتش و آیین (:مراسم) نیایش همگانی (جشن)، جایگاههایی به نام آتشکده یا آدریان ساختهاند. زرتشتیان در نُماز روزانهی خود پس از ستایش اَهورامَزدا، با خود و پروردگار خود پیمان میبندند که به خشنودی اَهورامزدا و خوار کردن اَهریمن جهان را با دانش نیک هر روز تازهتر از دیروز کنند.
در سفر به کرمان و در هنگامهی آغاز جشن جهانی نوروز ، بازدید از آتشکده و گنج خانهی مردمشناسی زرتشتیان کرمان را از دست ندهید. بیگمان تجربه و رهاورد خوبی را به همراه خواهد داشت.
آیین سدره پوشی یکی از بخش های جذاب موزه است
بخش اسناد و تابلو های عکس قدیمی، داده های ارزشمندی را در اختیار پژوهشگران قرار می دهد
بخش لوازم آروس (عروس) و پوشاک موبدان
تالار آدریان یا همان آتشکده کرمان
جایگاه آتش وَرهرام که همیشه روشن و شادی افزا و امیدبخش است
سنگ گورهای کتیبه دار بسیار ارزشمند، آگاهی های خوبی را به ما می دهد
مانکچی صاحب لیمجی هوشنگ هاتریا، نخستین نماینده پارسیان هندوستان در ایران
ناودان تاریخی دبیرستان ایرانشهر کرمان
ورودی آتشکده کرمان
ورودی موزه زرتشتیان کرمان
وسایل و اشیای تاریخی موزه در ویترین ها چشم نوازی می کند
فرتور از سیاوش آریا است.
1919
3 پاسخ
با تشکراز سیاوش آریا،که تصاویر و توضیحات زیبایی از گنجخانه وآتشکده رادر اختیار ما قراردادند.
ممنون از تصاویر زیبا
سلام من دانشجو هستم ببخشید من اومدم موزه و عکس گرفتم آقای فلاحتی یه توضیحاتی بهم دادن ولی چون اجازه ندادن که صدا ضبط کنم بعضی از عکسارو نمیتونم توضیح بدم که متعلق به کدوم دوره هست میشه کمکم کنین از طریق فضای مجازی؟