چند ساعت پس از پایان بارش باران، نخستین عکسها از آبگرفتگی میدان «ارگ» کرمان، به سرعت در فضای مجازی پیچید و کرمانیها با طنازی به آن گستره، نامِ «سی و سه پل کرمان» را دادند؛ سی و سه پلی که به جای پیوستگی هویت تاریخ، به سادگی در زدودن آن نقش دارد!
به گزارش خبرگزاری ایسنا، تصویرها نشان میدهند آب تا سرِ ستونها بالا آمده است. بارشهای تند باران که پیشینهاش در کرمان کم هم نیست، تا کنون چندینبار مسوولان شهری و میراثی کرمان را شوکزده کرده است.
در این میان، در کنار دلنگرانیهایی که برای زندگی اجتماعی مردم در این شرایط، همواره پیش میآید، فرهنگ و تاریخ شهر هم هر بار زیر آب میرود و تنها کاری که از دستشان برمیآید کشیدن آب از میدان است.
میدان ارگ کرمان، یا همان میدان باغ پیشین، که قاجارها آن را در خاوریترین بخش بازار کرمان امروزی ساختند و ۲۸ فروردین ۱۳۸۰ خورشیدی، با شمارهی ثبت ۳۷۱۷ در فهرست آثار ملی ثبت شد.
اما در کنار همهی ساختوسازها و بیتوجهیهایی که در چند سال گذشته به این گستره ی تاریخی شده است، بارش بارانهای سیلابی که همهی پهنهی میدان ارگ را میپوشاند و از آن دریاچهای کم ژرفا میسازد، نگران کننده است؛ نهتنها برای این گسترهی تاریخی، که برای همهی بافت تاریخی کرمان.
پیِ سازههای تاریخی از میان رفته است
امید ابراهیمی، دانشآموختهی کارشناسی مرمت بناهای تاریخی و کنشگر میراث فرهنگی کرمان، که با پایان بارش باران در کرمان (سه شنبه ۲۶ فروردین) این بافت تاریخی را پیموده است، در گفتوگو با ایسنا شرایط رخ داده برای میدان ارگ کرمان و بافت تاریخی آن را چندان مناسب نمیداند.
او با گفتن اینکه هنوز در بخشهایی از میدان ارگ آب هست، از پدیدآمدن آسیبهای جدی در «بازار قلعه محمود جنوبی» به ویژه نشست موزاییکها خبر میدهد و میافزاید: «اطراف بازار قلعه محمود، بازار مظفری و بازار گنجعلی خان و مجموعههای تاریخی اطراف آن بعد از هر بارش باران به خصوص در سالهای گذشته دچار آسیبهایی شدهاند، کف بازار نشست کرده و پیِ بناهای تاریخی در بسیاری نقاط از بین رفتهاند».
وی با یادآوری اینکه بافت تاریخی کرمان و سازههای تاریخی آن بسیار آسیبپذیر هستند، ادامه میدهد: «از یکسو این منطقهی تاریخی نه شیببندی مناسبی دارد و نه حفاظت درستی از آن میشود؛ و از سوی دیگر نبود زیرساخت مناسب در بافت تاریخی، باعث بروز این اتفاقات و آسیبهای زیاد در این محوطه تاریخی میشود که در این شرایط نیز هر سال اتفاقات مشابه آبگرفتگی میدان ارگ رخ میدهد؛ اتفاقی که به مرور میتواند این محوطه را به یک آتش زیرخاکستر تبدیل کند».
ابراهیمی با پافشاری بر اینکه مجموعهی بازار و راسته بازار کرمان، با یکدیگر در یک مجموعه درفهرست آثار ملی به ثبت رسیدهاند، ادامه میدهد: «بعد از وقوع آبگرفتگی در این محوطه که هر بار رخ میدهد، معمولا شهرداری اقدام به کشیدن آب و جمعآوری آن میکند. اما به نظر نمیرسد تا کنون تدبیری برای بافت تاریخی در جهت برطرف کردن آبگرفتگی این محوطههای تاریخی و معبرها بعد از باران های سیلابی اندیشیده شده باشد».
وی با گفتن اینکه کارهای نخستین، مانند سبکسازی بامها، در بافت تاریخی کرمان انجام نشدهاند و بیشتر سازه ها متروکه و رها شدهاند، به قربانی شدن خانهی تاریخی «تیمو» در سیل نوروز 1398 خورشیدی اشاره کرد که به سبب همین بیتوجهیها ویران شد.
ابراهیمی محلههای تاریخی «بازار عزیز»، «قبه سبز»، «بازار قلعه محمود»، «بازار گنجعلیخان»، «بازار ابراهیم خان»، «بازار ارگ» و مجموعههای پیرامون آن، «محلهی شهر» و «حوض ملک» را از جاهایی میداند که با بارش باران این روزها با آسیبهای زیادی روبهرو شدهاند.