نگاهی به تاریخچه ارومیه و غارهای تاریخی استان آذربایجان غربی

آریا حافظی
1396-02-12
00:00

شهر ارومیه كه در غرب دریاچه ارومیه قرار دارد، مركز استان آذربایجان‌غربی است. در این شهر چشمه‌های آب معدنی گوناگون، غارها و مكان‌های تاریخی بسیار زیادی وجود دارد. طبق اسناد و مدارك تاریخی سابقه این شهر كهن به پیش از تاریخ می‌رسد.
پس از اسلام ارومیه دومین شهر آذربایجان، پس از مراغه به شمار می‌رفت. از سده‌ی 15 میلادی كه تركان عثمانی جایگزین امپراتوری روم شرقی شدند، بازار ارومیه به عنوان شهر مرزی اهمیت بسیاری پیدا كرد و از برج و باروی مهمی برخوردار شد. برج سه گنبد و مسجد جامع ارومیه از یادگارهای عظیم تمدن ایرانی در منظقه است.
شهر ارومیه نقطه تلاقی اقوام و ادیان پیرامون خود همچون آشوری، ارمنی، یهودی و اسلام است. انتساب سه تن از مغان زرتشتی كه در هنگام تولد عیسی(ع) به بیت‌الحم رفته بودند و در ارومیه مدفونند، حاكی از این است كه این شهر یكی از بزرگترین كانون‌های دینی و اجتماعی در گذشته‌های دور بوده است. سرداران رومی برای دستیابی به آتشكده بزرگ زرتشتیان كه به آذرگشسب نامور بوده و در نزدیكی تكاب جای دارد، بارها به این منطقه حمله كرده‌اند. علاوه بر آن پایتخت تابستانی ساسانیان كه «گزنا» نام دارد در نزدیكی تخت سلیمان قرار دارد.
قسمت غربی دریاچه ارومیه همواره پیش از سایر نقاط ایران مورد توجه ملل ماقبل تاریخ قرار داشته است. شهرها و دهكده‌های گوناگونی كه امروزه تپه‌هایی از آنها باقی است، موید همین امر است. یكی از این تپه‌ها كه به نام «گوی تپه» معروف است، با قدیمی‌ترین تپه‌های باستانی بین‌النهرین، آسیای صغیر و فلات ایران رقابت می‌كند.
اینك به شرح چند غار تاریخی و مهم استان آذربایجان غربی می‌پردازیم:
غار بورنیك بزرگ:
غار بورنیك بزرگ كه در نزدیكی شهر مهاباد واقع شده در زمره یكی از غارهای نسبتاً معروف ایران به شمار می‌رود.
این غار كه طولی در حدود 500 متر دارد دارای دالان‌های گوناگونی است. از آنجایی كه این غار دارای پرتگاه و چاله‌های درونی است. لذا بازدیدكنندگان باید به وسایل ایمنی لازم مجهز باشند.
غار بورنیك كوچك :
این غار در نزدیكی غار بورنیك بزرگ جای دارد و دارای طول و عرض كمتری است. برجای‌مانده‌های دیوارهای خراب در دهانه ورودی آن، نشان می‌دهد كه این محل در گذشته سكونت‌گاهی بوده است. در درون این غار، سكوهایی به منظور دستیابی به انتهای آن ایجاد كرده بودند.
غار چاه زندان :
این چاه در نزدیكی تكاب و در سه كیلومتری آثار باستانی تخت سلیمان (آتشكده آذرگشسب) و در بلندای 2950 متری از سطح دریا جای دارد. غار چاه زندان كه بر اثر عوامل آتشفشانی زمین به وجود آمده ، با دستكاری انسان در زمان گذشته بصورت زندان در آمده بود.در اطراف همین چاه تعدادی چشمة آب گرم معدنی وجود دارد. این چاه مخروطی شكل كه به نظر طبیعی می‌آید ، عمقی در حدود 70 متر و دهانه‌ای به قطر 40 متر دارد. غارهای كهل و كرفتو در نزدیكی این ناحیه جای دارند.