صدای تیشه معدن‌کاران از پیرهریشت می‌آید

صدای تیشه‌ی معدن‌کاران از پیر هریشت می‌آید، گویی مسوولان به خواب رفته‌اند. شوربختانه چندی است که زیارتگاه‌های هریشت و چک‌چک که در دل کوه جای دارند، از سوی معدن‌کاران کندوکاو می‌شوند. این در حالی است که بنا است در آینده‌ای نزدیک به دیگر آثار ثبت ملی بپیوندند. زیارتگاه‌های مهم زرتشتیان در شهرستان اردکان است و در هیچ شهر از ایران این شمار زیارتگاه وجود ندارد. زرتشتیان برای نیایش و برگزاری آیین دینی به این مکان‌ها می‌روند. زیارتگاه پارس‌بانو در زرجوع، پیرهریشت و پیر چک‌چک از مهم‌ترین زیارتگاه‌های زرتشتیان هستند. 
به گزارش خبرنگار ایلنا، محسن میرجانی (مدیر پایگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردکان) با اشاره به بایستگی ثبت بافت تاریخی شهر عقدا گفت: چندی است بافت تاریخی شهر عقدا، در نوبت ثبت ملی قرار گرفته ولی این مهم، مستلزم اعتبار و بودجه‌ی لازم است. ما در حال حاضر یک پرونده مقدماتی تهیه کرده‌ایم تا به شورای ثبت میراث برسانیم تا حداقل موافقت اولیه‌ی آن انجام شود اما متاسفانه تاامروز اعتباری در این خصوص به ما تعلق نگرفته است.
محسن میرجانی با ذکر پیشینه‌ای از این شهر تاریخی ادامه داد: اردکان؛ هفت بافت ثبتی دارد و خود مجموعه ارزشمند عقدا قابلیت این را دارد که به ثبت ملی برسد. منابع و کتب تاریخی، بنیان این شهر کهن را به پیش از سده‌های اسلامی می‌رسانند که به دست سرداری ساسانی به نامِ عقدا تاسیس شده است. ازجمله بناهای دیدنی این شهر نیز می‌توان به مسجد جامع عقدا کاروانسرای ابوالقاسم رشتی، حصار خواجه نصیر، قلعه سام، حمام نو و مسجد شمس اشاره کرد.
او افزود: باید هرچه زودتر کارهای حقوقی این پرونده انجام شود و باید به فکر باشیم در صورت وجود اعتبار به‌صورت مشخص یک گروه پژوهشی کارهای مطالعاتی این شهر تاریخی را انجام دهند تا پرونده ثبتی آن حاضر شود. اگر هر مکان تاریخی دارای پلاک ثبتی نباشد از نظر دادگاه و یگان حفاظت میراث فرهنگی هیچ‌گونه پشتیبانی قانونی ندارند.
او با اشاره به کثرت زیارتگاه‌های مهم زرتشتیان کشور در شهرستان اردکان گفت: اردکان بهشت زیارتگاه‌ها و پیرهای زرتشتی است. در هیچ کجا از ایران این مقدار از تمرکز زیارتگاه‌های زرتشتی وجود ندارد. متاسفانه دو تا از مهم‌ترین این زیارتگاه‌ها یعنی پیر هریشت و چند سال است که در محاصره فعالیت‌های معدن‌کاران قرار گرفته است.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردکان، با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های پیرهای زرتشتی در حجاب بودن و محصور بودن آنهاست؛ اظهار داشت: کسانی که به این دو زیارتگاه می‌روند تا حداقل 5 دور پیچ در کوه نخورند، زیارتگاه قابل دیدن نیست. حدوداً دو سال است که مدام معدن‌کاران در حال کندنِ صخره‌های ورودی هریشت هستند؛ به رغم اینکه ما در صفحات اجتماعی مدام به مسوولین این مسیله‌ی مهم را گوشزد کرده‌ایم. وقتی این محوطه‌ها لخت شوند دیگر ارزش‌های محیطی خود را از دست می‌دهند و چشم‌انداز آن‌ها مخدوش می‌شود. این صخره‌ها هزاران سال در برابر طوفان‌های شنی ایستاده‌اند و اگر این‌ها از بین بروند، زیارتگاه‌ها فلسفه محیطی و فلسفه‌ی جغرافیایی‌خود را از دست خواهند داد و در ظرف چند سال تمام‌شان در زیر شن مدفون خواهد شد. متاسفانه چند سال است که معدن‌کاران در حریم درجه یک این زیارتگاه‌ها مشغول کار هستند
وی ادامه داد: ما وقتی مدام دم از ثبت جهانی می‌زنیم، این آثار هستند که از حیثِ دارا بودنِ زندگیِ چند‌فرهنگیِ مسالمت‌آمیز، پتانسیل ثبت جهانی دارند، ولی متاسفانه به رغم هشدارهای متعدد دوستداران میراث فرهنگی این روند همچنان بعد از دو سال ادامه داشته است.