ادبیات کهن(:کلاسیک) فارسی با درونمایهای بیمانند در جهان جایگاهی ویژه دارد. فردوسی، حافظ، سعدی و خیام امروزه در جهان از چهرههای ادبی شناخته شده هستند. در جایی خواندم که در جنگ نخست جهانی هنگامی که سربازان بریتانیایی برای جنگ روانه میشدند برگردان سرودههای خیام را زمزمه میکردند. ادبیات همروزگار معاصر فارسی هم درونمایهی نسبی خود را دارد ولی به شوند دیدگاههای ویژهی باخترزمین در سه دههی گذشته نسبت به ایران، ادبیات فارسی هم به گونهای با تحریم روبهرو بوده است.
از این رو ادبیات همروزگار ایران چندان در آن سو شناختهشده نیست که به باور من بیشتر ریشه در انگیزههای سیاسی دارد. با این همه، برخی از نویسندگان زبان فارسی در جهان شناختهشده هستند. نامزد شدن چند بارهی احمد شاملو برای نوبل ادبیات نشاندهندهی این است که ادبیات فارسی در جهان شناختهشده است. شگفتآور است که نویسندگانی در جهان جایزهی نوبل میگیرند ولی احمد محمود، احمد شاملو و محمود دولتآبادی نوبل را دریافت نمیکنند. به گمان من پشت این نگاه انگیزههای سیاسی نهفته است وگرنه ما امروز در زمینهی ادب فارسی به ویژه در ایران سرایندگان و نویسندگانی داریم که شایستگی گرفتن نوبل ادبیات را دارند.
آنچه در بالا آمده است بخشی از گفتوگوی امرداد با رهنورد زریاب نویسندهی نامدار افغان است. متن کامل این گفتوگو را با عنوان «زبان فارسی، جهانی که در مرزها نمیگنجد» در امرداد 375 رویهی چهارم(ادب و هنر) بخوانید.
لینک خرید شمارهی 375 امرداد:
لینک اشتراک ایمیلی امرداد: