پس از گذشت نیم سده بسته بودن، سرانجام در واپسین روزهای اردیبهشتماه، 1400 خورشیدی، باب عالی کاخ گلستان، کهنترین در این مجموعهی تاریخی، به روی بازدیدکنندگان گشوده شد.
آیین باززندهسازی (:احیا) و بازگشایی ورودی باب عالی کاخ گلستان (سردر شمسالعماره) با باشندگی (:حضور) وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی سهشنبه ۲۸ اردیبهشتماه ۱۴۰۰ برگزار شد.
خبرگزاری میراث آریا در اینباره نوشت: ورودی باب عالی با حضور دکتر علی اصغر مونسان وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، محمدحسن طالبیان معاون میراثفرهنگی کشور، محمد خیاطیان مهاون توسعه مدیریت و منابع، آفرین امامی مدیر کاخ گلستان، محمدرضا کارگر مدیرکل موزهها و اموال منقول تاریخی، مصطفی پورعلی مديركل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی افتتاح شد.
به گفتهی علیاصغر مونسان در آیین گشایش باب عالی: «این مجموعه یکی از مجموعههای ارزشمند میراثفرهنگی کشور است که به ثبت جهانی رسیده و یکی از مراکز مهم برای بازدید گردشگران خارجی است، به طوری که از همه تورهای خارجی به این مجموعه میآیند.»
دکتر مونسان افزود: «در بازدیدی که مدتی پیش از مجموعه کاخ گلستان داشتم، این سوال مطرح بود که درب مهم این مجموعه که به سمت ناصرخسرو باز میشود و بیشترین تردد انجام میشود چرا بسته است.»
وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی تصریح کرد: «بیش از نیم قرن است که به واسطه بسته شدن باب عالی بخشهایی از کاخ گلستان مورد بازدید قرار نمیگیرد، به این منظور به معاونت میراثفرهنگی دستور داده شد که این بخش را مرمت کنند و مشکلات آن را بر طرف کنند تا این در باز شده و باعث رونق مجموعه شود. خوشبختانه همکاران تلاش کردند و مرمت این مجموعه انجام شد و امروز شاهد افتتاح آن هستیم.»
او افزود: نزدیکبه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان نیز برای مرمت مجموعه باب عالی هزینه شده است.
کاخ گلستان یکی از باشکوهترین مجموعههای تاریخی پایتخت است که پیرامون میدان ارگ و در نزدیکی بازار بزرگ تهران، در خیابان پانزده خرداد جای دارد. این سازهی بیمانند و شاهکار عصر قاجار با دیرینگی ۴۴۰ ساله، سال ۱۳۹۲ خورشیدی، در سی و هفتمین مراسم سالانهی کمیتهی میراث جهانی یونسکو در فهرست میراث جهانی ثبت شده است. کاخ گستان که از آن بهعنوان مرکز هنر و معماری قاجار هم یاد میشود، نمونهی برجستهای است که تا کنون الهامبخش هنرمندان و مهرازان (:معماران) ایرانی بسیاری بوده است.
شمسالعماره، خلوت کریمخانی، ایوان تخت مرمر، عمارت بادگیر، نگارخانه و تالارهایی مانند تالار آیینه، تالار سلام، تالار سفرهخانه، تالار الماس و تالار برلیان بخشهای گوناگون این کاخ باشکوه هستند. سالهای بسیاری است که بازدیدکنندگان کاخ گلستان برای به این مجموعهی باشکوه از دری که در خیابان ۱۵ خرداد جای دارد، بهره میبرند.
عمارت باب عالی سازهایست در کنج جنوب خاوری (:شرقی) محوطهی کاخ گلستان که مجموعه را به خیابان ناصرخسرو پیوند میدهد. این سازهی دو اشکوبه (:طبقه) دارای حیاطی در جبههی جنوبی و دارای ویژگیهای شاخص معماری ایرانی است.
از ویژگیهای این سازه وجود فضاهای پرشمار در اشکوب همکف با پوششهای قوسدار گوناگون و آذینشده به تزیینات آجری، گچبری و کاشیکاری است که برخی از آنها دارای رسمیبندی و نقشهای هندسی هستند.
در اشکوب دوم سازه رو به خیابان ناصر خسرو تالاری با شکوه آراسته به گچبری و آیینهکاری به نام تالار بلور وجود دارد و ایوان آن جای جلوس شاه بوده است.
وجود ارسیهای پرشمار و ارزشمند در فضاهای گوناگون عمارت باب عالی از ویژگیهای برجستهی آن است.
