گورستان پیر بَنکی، آزرده و دل خسته‌تر از پیش

گورستان تاریخی و محوطه‌ی نامدار به پیربَنکی در کازرون در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی جای گرفته است. قاچاقچیان اموال فرهنگی به انگیزه‌ی پوچ یافتن گنج به سنگ گورها دستبُرد زده و بیشتر آنان را شکسته و از میان برده‌اند.

به گزارش اَمرداد، یادگارهای دینی و گور مردگان هم از دست افراد سودجو در اَمان نبوده و مورد دستبُرد نابخردان فرومایه جای گرفته است. در نزدیکی کازرون در استان پارس‌(:فارس) روستای کوچکی است که آرامگاه منسوب به شیخ عبدالله انصاری در آن جای دارد و به انگیزه‌ی روییدن درخت بَنه (پسته وحشی) بر روی بام آرامگاه که با سیمان و گچ گِرداگرد آن را به گونه‌ی گنبدی درآورده‌اند، به پیربَنکی نامدار شده است. در پایین و کنار این آرامگاه نیز، گورستانی تاریخی با سنگ گورهای ارزشمندی وجود دارد که به حال خود رها شده و به وسیله‌ی افراد سودجو و قاچاقچیان اموال فرهنگی مورد تاراج جای گرفته است. سنگ گورهایی که دارای نوشته‌(:کتیبه) و نمادهای زیبا و ویژه‌ای همچون درخت سرو، جانوران و سروده‌های‌(:اشعار) دینی بوده که همگی رو به نابودی هستند. کَند‌و‌کاوهای غیرمجاز تاراج‌گران به بهانه‌ی پوچ و نادرست یافتن گنج، افزون بر آسیب جدی به سنگ گورها، چهره‌ی زشت و زننده‌ای را به نمایش گذاشته است. همچنین برخی از مسافران و بازدیدکنندگان از شاخه‌ی درخت پیربَنکی به انگیزه‌ی چیدن میوه‌ی آن بالا رفته و به این یادمان طبیعی آسیب می‌رسانند. همه ی این رُخ‌دادها در حالی روی می‌دهد که به گفته‌ی سرپرست ثبت آثار تاریخی و کارشناس حرایم میراث فرهنگی استان، هنوز این محوطه‌ی تاریخی به ثبت ملی نرسیده است. از سویی، کوشش‌های ما برای گفت‌و‌گو‌(:مصاحبه) با سرپرست اداره‌ی میراث فرهنگی کازرون به نتیجه‌ای نرسید و تلفن‌های ما بی‌پاسخ ماند!‌

اما محسن عباس پور، کُنشگر‌(:فعال) میراث فرهنگی کازرون در همین زمینه به اَمرداد گفت‌: «‌سنگ گور آرامگاه شیخ عبدالله انصاری که درون حصاری فلزی جای دارد و زیر نظر سازمان اوقاف اداره می‌شود تا کنون دو بار مورد دستبُرد افراد سودجو جای گرفته و آسیب دیده است. به دید من، به جای این که ما از سازمان میراث فرهنگی و اداره‌ی اوقاف با چانه‌زنی خواستار این شویم که دایره‌ی حفاظتی خود را بیشتر کرده و بر روی آن نظارت کنند که هیچ نتیجه‌ای هم تا کنون نداشته، بهتر است از قاچاقچیان اموال فرهنگی بخواهیم که دیگر به این محوطه دستبُرد نزنند! زیرا پیشتر دیگر افراد سودجو به این جا آمده و با کَند‌و‌کاوهای غیرمجاز خود و شکستن سنگ گورها، متوجه شده‌اند که در این جا گنج یا اشیای تاریخی وجود ندارد. ما دیگر از گفت‌و‌گو با مدیران میراث فرهنگی و اوقاف نا امید شده‌ایم و کاری در راستای پاسداری و نگاه‌بانی از یادمان‌های تاریخی فرهنگی از سوی آنان پیش نمی‌رود. از همین روی باید با آگاهی‌رسانی به مردم و آموزش و پالایش فرهنگ و سرمایه‌گذاری بر روی مردمان بومی، بخواهیم خود پاسدار و نگهبان یادمان های نیاکانی باشند».

این هَموَند (:عضو) انجمن میراث فرهنگی هم‌اندیشان جوان کازرون در دنباله‌ی سخنانش افزود‌: «‌با نزدیک شدن به گورستان تاریخی و محوطه‌ی پیربَنکی با انواع کَند‌و‌کاوهای غیرمجاز از زیر و درون سنگ گورها و شکستگی آنان رو‌به‌رو خواهید شد به گونه‌ای که می توان یک گنج‌خانه‌ی‌(:موزه) میدانی کاوش‌های غیرمجاز را در آن جا دید! میراث فرهنگی نیز با توجیه این که، گورستان و محوطه دور از دسترس و دورافتاده است، آن را به حال خود رها کرده است. یکی از کاستی‌ها درباره‌ی این محوطه‌ی تاریخی این است که میراث فرهنگی و اوقاف به مشارکت مردم بومی هیچ نگرشی نداشته‌اند. به هر روی افرادی در این جا روزانه رفت‌و‌آمد دارند و می‌توان به عنوان سرمایه‌های اجتماعی از آنان پشتیبانی‌(:حمایت) کرد. حتا با پشتیبانی‌های حداقلی می‌توان در راستای حفاظت و نگهبانی آثار از آنان بهره برد. باید پیوسته با مردم بومی در پیوند بود و آنان را آموزش داد تا بتوان یادگارهای گذشتگان را حفظ کرد. اما شوربختانه‌(:متاسفانه) نه سازمان میراث فرهنگی و نه اوقاف هیچ گوشه‌ی چشمی به این یادمان‌ها ندارند».

عباس پور در بخش دیگری از سخنانش گفت‌: «‌در این محوطه‌ی تاریخی حتا تا کنون کار پژوهشی و مطالعاتی نیز انجام نشده است و دیرینگی این گورستان به درستی روشن نیست. باید میراث فرهنگی با همکاری اوقاف این گورستان را ساماندهی کند و تدابیر امنیتی و حفاظتی برای آن در نظر بگیرد و بررسی کند که اگر راهی دارد دست‌کم سنگ گورهای با ارزش را به جای دیگری جا به جا کند تا بیش از این بیننده‌ی نابودی آثار گذشتگان نباشیم».

به گزارش اَمرداد، با نگرش به بازدید میدانی ما و بررسی سنگ گورها و برخی از تاریخ‌های نوشته شده بر روی سنگ‌ها، این محوطه به گمان بسیار باید وابسته به دوره‌ی قاجاریه باشد. هر چند نیاز است که بررسی بیشتر و هدفمندتری بر روی این گورستان انجام شود تا بتوان دیرینگی درست آن را به دست آورد. همچنین پیربَنکی را باید بی‌گمان وابسته به روزگار باستانی ایران دانست که در دوره‌ی صفویه به این سو، به نمادی دینی درآمده است. به هر روی حفاظت و پاسداری از محوطه‌ی پیربَنکی و گورستان تاریخی آن اَمری بایسته‌(:ضروری) به شمار می‌آید و باید هر چه زودتر سرپرستان میراث فرهنگی برای ثبت ملی آن اقدام کنند تا دست‌کم در برگیرنده‌ی قانون‌های حفاظتی میراث فرهنگی شود. نا گفته نماند این محوطه به انگیزه‌ی رویش طبیعی و شگفت‌انگیز درخت بَنه بر روی بام آرامگاه، می‌تواند یکی از جاذبه‌های چشمگیر گردشگری منطقه و شهرستان کازرون شود که در این راستا نگاه مسوولانه‌ی مدیران و کوشش‌های آنان را می‌طلبد‌

پیربَنکی در 20 کیلومتری خاور (:شرق) کازرون و در نزدیکی دشت برم جای گرفته است و با نگرش به منطقه‌ی گرم سیری کازرون، فصل پاییز و زمستان گردشگران را به سوی خود فرا می‌خواند.

سنگ گور در بقعه که آسیب فراوان دیده است

آرامگاه منسوب به شیخ عبدالله انصاری

انبوه حفاری‌های غیرمجاز

حفاری‌های غیرمجاز و شکستگی سنگ گورها چیزی جز افسوس بر جای نمی گذارد

درختی که شگفتی‌های طبیعت است و ریشه آن درپایین و خاک نیست و می‌تواند یک جاذبه بزرگ گردشگری باشد

سنگ گورهای قاجاری کتیبه دار ارزشمندی که شکسته شده است

گورستان ارزشمند قاجاری که در حال محو شدن از چهره تاریخ است و مدیران همچنان در خواب زمستانی!

نمادهای بسیار زیبایی که بر روی سنگ گورها تراشیده شده و درحال نابودی است

فرتورها از سیاوش آریا است.
6744