انتشار کتاب «شهر تاریخی و رویکردهای حقوقی و قانونی ملی و بین‌المللی» نوشته‌ی ناصر مشهدی‌زاده دهاقانی را باید رویدادی باارزش برای میراث فرهنگی ایران دانست. این کتاب، همان‌گونه که از نام آن پیداست، دربردارنده‌ی قانون‌ها و آیین‌نامه‌هایی است که با میراث فرهنگی کشور پیوند دارند. اگر به یاد بیاوریم که گوشه‌گوشه‌ی سرزمین ما مالامال از سازه‌ها و نشانه‌های کهن تاریخی است، آنگاه بهتر درخواهیم یافت که دانستن و آشنایی با قانون‌های بخش میراث فرهنگی تا چه اندازه مهم و بایسته است. این نکته در یادداشت آغازین کتاب، نوشته‌ی علی نوروززاده، شهردار بافق، گوشزد شده است. او به‌درستی اشاره کرده است که این کتاب «چراغی است فراروی مدیران، شهرداران و دهیاران، کارشناسان، شوراهای اسلامی شهر و روستا، شهروندان و فعالان این عرصه تا بتوانند برای برنامه‌ریزی و اقدامات بهتر و کارآمدتر در جهت احیا و اعتلای بافت‌های باارزش فرهنگی و تاریخی شهرها و روستاهای کشور عزیزمان ایران، تلاش کنند» (رویه 14).
نویسنده‌ی کتاب «شهر تاریخی»، ناصر مشهدی‌زاده دهاقانی، دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی شهرسازی است و پیشینه‌ای 30 ساله در کار پژوهشی و آموزشی و مدیریتی در بخش معماری، میراث فرهنگی و گردشگری دارد. او پروژه‌های پُرشماری را مدیریت کرده و با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و درس‌گفتن در دانشگاه‌ها، به‌خوبی با میراث فرهنگی ایران و راه‌ها و روش‌های مدیریت درست آن‌ها آشنایی گسترده و دانشورانه‌ی خود را نشان داده است. مشهدی‌زاده دهاقانی را باید از کارشناسان برجسته و آگاه به شمار آورد که شایستگی علمی برای نوشتن چنین کتاب ارج‌داری را دارد. از این‌رو حاصل پژوهش او که در این کتاب دیده می‌شود، ره‌آوردی خجسته و گرانبها برای همه‌ی آن‌هایی است که در بخش میراث کهن تاریخی و فرهنگی ایران مسوولیت دارند. حتا برای دیگران نیز کتاب او سرشار از آگاهی‌های حقوقی است. دانستن آن چه در کتاب مشهدی‌زاده دهاقانی آمده است، چه‌بسا برای همه‌ی مردمی که دوستدار میراث فرهنگی کشور هستند و خویشکاری خود را در نگاهبانی از آن می‌دانند، مهم و بایسته است.
کتاب «شهر تاریخی» بسیار باریک‌بینانه و دقیق نوشته شده است و از نظمی درخور توجه برخوردار است. این کتاب چهار فصل دارد. در فصل نخست با عنوان «میراث فرهنگی و شهر تاریخی»، تعریف‌هایی از میراث فرهنگی و شهر تاریخی، بافت باارزش فرهنگی و تاریخی، و شهرهای تاریخی ایران و گذر آن‌ها از سده‌ها و هزاره‌ها، به‌دست داده شده است.
فصل دوم کتاب «جایگاه میراث فرهنگی و بافت‌های باارزش فرهنگی- تاریخی در برنامه‌های توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی» عنوان گرفته و دربرگیرنده‌ی پنج بخش و چند زیرمجموعه است. در بخش‌های پنج‌گانه از برنامه‌های سوم تا ششم توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی سخن گفته شده و با بخش «ضوابط ملی آمایش سرزمین» به پایان رسیده است.
فصل سوم با نام «جایگاه میراث فرهنگی و بافت‌های باارزش فرهنگی- تاریخی در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط»، نخست از مجموعه قانون‌ها، مقرارت و آیین‌نامه‌های میراث فرهنگی، با دقتی علمی یاد شده و سپس از قانون‌هایی که با کار و وظایف وزارت راه وشهرسازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، شهرداری‌ها و شوراهای اسلامی، پیوند دارند، سخن به‌میان آمده و آن قانون‌ها یک‌به‌یک برشمرده شده و آگاهی‌های فراوانی در اختیار خوانندگان گذاشته شده است.
فصل چهارم کتاب «شهر تاریخی» را با عنوان «جایگاه میراث فرهنگی و بافت‌های باارزش فرهنگی- تاریخی در منشورها و کنوانسیون‌های بین‌المللی» می‌خوانیم. این فصل از سه بخش شکل گرفته است؛ بدین‌گونه: اساس‌نامه‌ی سازمان‌ها و شوراهای بین‌المللی، منشورهای بین‌المللی، بیانیه‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی.
پایان بخش کتاب نیز به «منابع و مآخذ» ویژه شده است و گواه آن است که برای نوشتن و تدوین این کتاب مهم از هیچ کوشش علمی‌ای فروگذار نشده است.
حتا از عنوان فصل‌ها و بخش‌های کتاب «شهر تاریخی» می‌توان دریافت که این اثر تا چه اندازه کارآمد، گره‌گشا و مهم است و چگونه می‌تواند هر مدیر یا دوستدار میراث فرهنگی و تاریخی‌ای را با قانون‌هایی آشنا کند که دانستن آن‌ها برای حفظ و نگاهبانی از میراث پیشینیان بسیار بایسته و ضروری است. نویسنده‌ی دانشور کتاب، در پیش‌گفتار این اثر به‌درستی بر این نکته پافشاری کرده است که: «حفاظت و پاس‌داشت میراث تاریخی و احیاء و تداوم حیات بناها، خانه، بافت‌ها و شهرهای باارزش فرهنگی و تاریخی وظیفه‌ی همه‌ی مردم، نهادها و سازمان‌ها و همه‌ی ساکنین سرزمین است… هنگام آن رسیده تا با بهره‌گیری از توش‌وتوان فراهم آمده، چراغی فراروی راه آینده برافروزیم». نکته‌ی مهم دیگری که نویسنده‌ی کتاب در پیش‌گفتار خود به آن اشاره می‌کند این است که: «بررسی‌های به عمل آمده در این کتاب نشان می‌دهد که ظرفیت‌ها، امکانات، قابلیت‌ها و فرصت‌های گسترده‌ی فراوانی، در سطح ملی و بین‌المللی در عرصه‌ی حفاظت و هویت و تمدن و فرهنگ گذشته و گنجینه‌ی به‌جا مانده از گذشتگان، وجود دارد که باید از آن بهره بُرد».
کتاب آگاهی‌بخش «شهر تاریخی و رویکردهای حقوقی و قانونی ملی و بین‌المللی»، نوشته‌ی ناصر مشهدی‌زاده دهاقانی، را انتشارات علم نوین یزد، با همکاری اثرگذار و ارزشمند شهرداری بافق، در 367 رویه، با شمارگان هزار نسخه چاپ و پخش کرده و در اختیار دوستداران میراث فرهنگی و مدیران قرار داده است.
