بیماری فشار خون بالا ، اصلی‌ترین عامل خطر قابل تغییر برای ناتوانی و مرگ و میر زودرس ناشی از بیماریهای قلبی، بیماریهای مزمن کلیه و سکته مغزی در جهان و ایران است . بیماری فشار خون بالا یکی از دسته بیماریهای غیرواگیر (NCDS) مهم است که برای پیشگیری و کنترل آن رویکردی جهانی با نگاه به اصلاح سبک زندگی (تغذیه مناسب و سفره سالم ، فعالیت بدنی و ورزش‌های مناسب ، تعاملات اجتماعی و انسانی) وجود دارد.
در سال 2017 بیش از 10 میلیون نفر در سطح جهان به علل مرتبط با فشار خون بالا جان خود را از دست داده‌اند.
بر اساس پیمایش ملی در سال 2016، حدود یک سوم جمعیت بالای 30 سال ایران مبتلا به فشار خون بالا هستند.
بیش از بر 15 میلیون فرد مبتلا به فشار خون بالا در ایران:
فقط 60 درصد آنان از بیماری خود آگاه هستند.
فقط نیمی از بیماران برای کنترل بیماری خود دارو دریافت می‌کنند.
فشار خون فقط 19 درصد این بیماران کنترل می‌شود.
از سال 1990 تا 2016 شیوع پرفشار خونی در ایران، نزدیک به 3 برابر شده است.
فشار خون بالا بیشتر بدون علامت است و به آن قاتل خاموش می‌گویند. تنها راه تشخیص آن، اندازه‌گیری منظم فشار خون است.
عوارض بالارفتن فشار خون جدی است
فشار خون بالا یکی از عوامل مهم خطر در بیماریهای عروق قلب (کرونر)است. افزون بر قلب، می‌تواند برای دیگر اعضای حیاتی بدن مانند مغز (ایجاد سکته مغزی)، کلیه (ایجاد نارسایی مزمن کلیه) و چشم (اختلال دید به علت خونریزی شبکیه) نیز خطرناک باشد.
اگر فشار خون بالا به موقع شناخته شود و به موقع درمان و کنترل شود ،می توان بسیاری از عوارض فشار خون بالا را پیشگیری کرد.
فشار خون بالا در تمام طول عمر نیاز به درمان دارد. از علل اصلی ناکامی در درمان فشار خون بالا می توان بی علامت بودن بیماری و آگاهی ناکافی جامعه دانست.
برنامه بسیج ملی پایش فشار خون در دو مرحله
مرحله آموزش و اطلاع رسانی از 28 اردیبهشت‌ماه 1298 خورشیدی تا پایان برنامه
مرحله غربالگری از 18 خورداد تا 15 تیرماه 1398 خورشیدی
با در نظر داشتن گروه هدف: افراد 30 سال به بالا، بیماران کلیوی در هر سن ، زنان باردار در هر سن با مشارکت
تمام مراکز درمانی و بهداشتی و پایگاه‌های سلامت و …. در این طرح ملی آغاز و ادامه می‌یابد.
افراد با مراجعه به این مراکز از تاریخ 18 خوردادماه( مرحله دوم طرح) تا 15 تیرماه به صورت رایگان اندازه‌گیری و ثبت فشار خون در سامانه برایشان انجام خواهد شد.
همچنین افراد قادر خواهند بود به صورت خوداظهاری فشار خون خود را در سامانه salamat.gov.ir ثبت و از آموزش‌های لازم برخوردار شوند.
برای پیشگیری از فشار خون بالا این موارد را در نظر بگیرید :
- داشتن ساعاتی از روز برای انجام فعالیت بدنی حداقل 30 دقیقه هر روز
- مواظب وزن خود باشید (کاهش وزن در صورت اضافه وزن )
- ترک مصرف دخانیات ( از هر نوع : سیگار ، قلیان و…)
- مصرف حداقل 5 وعده میوه و سبزی در هر روز
- کاهش مصرف نمک و مصرف کمتر غذاهای فرآوری شده (نمک پنهان در این محصولات وجود دارد )
- اندازه گیری منظم فشار خون، چربی خون و قند خون
- عوامل ایجاد و تشدید پر فشارخونی
- مصرف غذاهای پر چرب و پر نمک
- عدم مصرف میوه و سبزیجات به مقدار کافی
- مصرف دخانیات و الکل
- عدم تحرک بدنی کافی
- استرس
- چاقی
– برچسب مواد غذایی را بخوانید و انواعی از غذاها را انتخاب کنید که نمک ( سدیم ) کمتری دارند.
– سوسیس، کالباس، مواد غذایی کنسرو شده دارای نمک زیادی هستند.
– نمکدان را از سفره بردارید، برای چاشنی غذا از آب لیمو، سبزیجات معطر و… استفاده کنید.
– از سس های خانگی استفاده کنید.
– بدن انسان برای تحرک آفریده شده است. از هر طریقی که می‌توانید فعالیت ورزشی داشته باشید : پیاده‌روی سریع، دوچرخه سواری، نرمش و ورزش‌های گروهی
– ماشین خود را دورتر پارک کنید و بقیه راه را پیاده بروید .
– از سبزیها و میوه های رنگی استفاده کنید (مثلا از خودتان بپرسید امروز رنگ سبز مصرف کرده ام ؟ )
– انواع دانه‌ها و آجیل‌ها را به شکل طبیعی و خام و به عنوان تنقلات سالم مصرف کنید.
خداوند سلامت را سرنوشت من قرار نمی‌دهد مگر آن که خود بخواهم، خواستنی آگاهانه ،مسوولانه، هنرمندانه و ماهرانه
گردآفرید مرادیان. کارشناس پرستاری، هموند انجمن خیریه درمانی زرتشتیان – خورداد 1398
