در نوشابه را كه باز می‌كنی صدای بیرون زدن گاز و خنكای آن در هوای گرم دلچسب است، دلچسب تا آن اندازه كه هیچ‌گاه فكرش را هم نمی‌كنی كه آنچه با لذت می‌نوشی به غیر از خنكای چند لحظه‌ای چیزی به جز ضرر ندارد. ضررهایی كه هر روز با پژوهش‌هایی كه انجام میشود بر آن افزوده میشود. چند سال پیش تنها به پوكی استخوان می‌انجامید اما این روزها آنچه از خبرها و پژوهش‌ها می‌شنویم چیزهایی مانند چاقی، بیماری‌های قلبی و عروقی، افزایش چربی خون، افزایش فشار خون و بدتر از همه انواع سرطان است. همان بیماری‌هایی كه تا می‌شنویم گریبانگیر كسی شده از خود می‌پرسیم چرا؟ از كجا آمد؟ و …
در بخشی از یك نوشتار پژوهشی درباره زیان‌های نوشابههای گازدار چنین آمده: «تمام نوشابههای گازدار خاصیت اسیدی دارد و سبب فرسایش مینای دندان‌ها میشود همچنین میزان قند بالای این‌گونه محصولات پوسیدگی دندان‌ها را افزایش می‌دهد. نوشابههای گازدار از آب تصفیه شده، افزودنی‌های مصنوعی و شكر فراهم میشود. بنابراین هیچ‌گونه ارزش تغذیه‌ای ندارند و تنها به شوند میزان قند بالا دارای كالری زیادی است كه سبب چاقی میشود. مصرف نوشابههای گازدار كم‌كم كاهش اشتها را درپی دارد. بنابراین افرادی که نوشابههای گازدار می‌نوشند، دچار سوء‌تغذیه می‌شوند. نوشابه در كودكان نیز باعث سوء تغذیه میشود چراكه مصرف نوشابه جلوی اشتهای كودكان را می‌گیرد و به این ترتیب مانع رسیدن مواد مغذی به بدن و در نتیجه سوء تغذیه میشود. افزون بر این كودكان زمانی كه به نوشابه دسترسی داشته باشند، نوشابه را به شیر و میوه ترجیح می‌دهند و میزان فسفر، منیزیم، كلسیم، پروتئین و ویتامین دریافتی آنها با افزایش مصرف نوشابه‌ها كاهش پیدا می‌كند. اسید فسفریك موجود در نوشابههای گازدار شوند برداشتن یون كلسیم از استخوان‌ها میشود و به پوكی استخوان می‌‌انجامد»
چند سالی است كه خوشبختانه نوشیدن دوغ همراه با غذا بسیار جاافتاده و جای خود را به خوبی در میان سفره‌های مردم باز كرده است اما دوغ را برای ازمیان بردن عطش و تشنگی نمی‌توان نوشید، به ویژه پس از خوردن برخی دوغ‌ها كه از شوری باید چند لیوان آب نوشید.
نوشیدن شربت‌هایی مانند آبلیمو و خاك‌شیر هم برای رفع تشنگی بسیار سودمند است. اما اگر سری به عطاری بزنیم شاید چیزهای تازه‌ای بیابیم كه بیشتر مردم آنها را از یاد برده‌اند، براساس پژوهش‌های تاریخی، ایرانیان از نخستین تولیدكنندگان گلاب و عطر و عرقیات در جهان هستند و این كار در سرزمین پارس انجام گرفته است.
امروزه نیز مردم پرتلاش كاشان، میمند، فارس، خراسان، آذربایجان و شهرهای دیگر ایران پهناور، با تكیه بر پیشینه و تجربه‌های خود در این كار، در صدها كارگاه سنتی و نوین، نقشی بزرگ را در تولید عرقیات ایفا می‌كنند.
عرق گیاهی فرآورده‌ای است كه از جوشاندن یك گیاه و یا مخلوطی از گیاهان گوناگون در برابر بخار آب و سرد كردن بخار حاصله به دست می‌آید. عرقیات پرسودی كه داشتن كمی آگاهی درمورد چگونه استفاده كردن از آنها ما را هم از تشنگی رهایی می‌بخشد و هم از بیماری. این عرقیات گیاهی افزون بر رفع تشنگی هزاران ویژگی دیگر هم دارند. بسیاری از آنها را میتوان با كمی شكر یا شیره به شربتی گوارا تبدیل كرد و برخی نیز بدون شیرنی خوشمزه هستند.
مثلا عرق كاسنی با كمی گلاب یا به تنهایی دارای ویژگی‌هایی چون تصفیه‌کننده خون، سفیدکننده پوست، درمان کم‌خونی، درمان بیماری‌های مزمن پوستی، رفع یبوست، تقویت کبد، برطرف‌کننده جوش صورت است یا عرق برگ زیتون پایین‌آورنده قندخون، مفید برای نارسایی‌های کبدی، رفع سردرد، تقویت حافظه، مدر، تسکین درد دندان است. و یا شربت عرق بیدمشک به تقویت قلب، رفع گرفتگی و خفقان قلب، تقویت بدن و كم كردن فشار خون كمك می‌كند.
از دیگر عرقیات گیاهی میتوان به عرق بهارنارنج با ویژگی‌هایی چون تقویت قلب و اعصاب، ضد تشنج، ضد هیستری، رفع افسردگی، درمان بی‌خوابی و اختلالات عصبی و رفع سکسه است.
گلاب هم یكی از نامی‌ترین این عرقیات است كه دارای ویژگی‌هایی چون مقوی قلب و اعصاب، آرام‌بخش، خوشبوکننده، ملین، روشن‌کننده پوست و محافظ آن و نشاط‌آور است.
اینها تنها چند نمونه از عرقیات گیاهی هستند كه از دیگر عرقیات میتوان به عرق آویشن، اسطوخودوس، بابون، برگ چنار، چهل گیاه، بومادران، بیدمشك، خارشتر، دارچین، رازیانه، زیره، شیرین بیان، نسترن، هل و … اشاره كرد.
خوب است بدانیم كه بیماری‌ها یك شبه به وجود نمی‌آید بلكه در سال‌ها بر اثر پیروی از رژیم‌های غذایی نامناسب ایجاد میشود. بنابراین تلاش كنیم مصرف نوشابههای گازدار را به كمترین میزان برسانیم و به جای آن به نوشیدن آب و آب میوه‌های طبیعی و نوشابههای گیاهی روی آوریم.
