کتاب در اسارت فرهنگ نوشتهی طاهره شیخالاسلام به تازگی از سوی انتشارات صمدیه چاپ شده است.
این کتاب ریشههای خلق، آداب و عادات ما ایرانیها را به گونهای دیگر بازگو میکند و از کاستیهای فرهنگ هازمان(:جامعه) سخن به میان میآورد.
طاهره شیخالاسلام (مظاهری) که دوران دکترای خود را در استرالیا گذرانده است در این کتاب مشاهدات دوازده سالهی خود را از آداب و رسوم ایرانی و دگرگونیهای پدید آمده در آن بیان میکند. نویسنده این کتاب را به سه بخش کرده است. در بخش نخست با نام «کالبدشکافی درد» توجه خوانندگان را به ویژگیهای فرهنگی، که ما را در خود اسیر نمودهاند جلب میکند. در بخش دوم با نام «ملل آزاد دنیا چه بودند و چگونه این شدند» به صورت کوتاه دلایلی که غرب از دوران سیاه قرون وسطایی خود خارج شده است را بیان میکند و در بخش سوم به ترتیب از ترس، فقر، نابرابری و مقایسه بر رفتار فردی و جمعی ما ایرانیام سخن میگوید.
در بخشی از این کتاب زیر عنوان «آبروداری، همهجا، همه وقت» آمده است:
«متعجب بود که چرا وقتی هر خانواده ایرانی به تنهایی به دامن طبیعت میرود به اندازهی خودش غذا و تنقلات برمیدارد، اما همین که قرار باشد با خانواده یا افراد دیگر همراه شود، ناگهان احساس میشود که آبروها در مخاطره قرار میگیرد و برای حفظ آن احساس میزبانی و نشان دادن دستودلبازی و مهماننوازی به هر یک دست میدهد و این است که هر خانواده چند برابر نیاز خود غذا، نوشابه و تنقلات با خود میآورد و هر یک خود را ملزم میبیند که به دیگر تعارف کنند و از یکدیگر پذیرایی کنند. این هموطن میپرسید آیا میآید روزی که ما با یکدیگر راحت باشیم، روزی که از هم صحبتی یکدیگر لذت ببریم بدون این که نگران اثبات مهربانی و دست و دلبازی و مهماننوازیمان به یکدیگر باشیم؟»
2 پاسخ
من به عنوان يك پژوهشگر معمولي در زمينه فرهنگ شناسي ، پيشنهاد مي كنم به جاي
واژه (( فرهنگ )) از عبارت خلقيات يا رفتار يا آداب و رسوم و…. استفاده مي شد چرا كه فرهنگ با هر تعريفي و انتقادي ايجاد اسارت نمي كند.
هموطن عزیزم هومن، مگر مهمان نوازی و تعارف و آبروداری و بسیاری دیگر از آداب و عادات فرهنگی ما هم اکنون ما را در خود اسیر نکرده اند. اسارت به این معنا که نمی توانیم آنها را کنار بگذاریم به این دلیل که در طول زمان به ابزارهایی در دست ما تبدیل شده اند که با آنها محبت و خشم و دلگیری خود را نشان می دهیم. با سپاس