شهرستان باغین که در 25 کیلومتری از مرکز شهر کرمان و در قسمت غربی آن قرار دارد به چند دلیل مهم، در گذشته‌ای دور، محل تجمع زرتشتیان به‌ویژه زرتشتیان مهاجر بوده است. اول اینکه باغین بر سر یک سه راهی مهم قرار گرفته که از یک‌طرف به سمت شمال و مرکز کشور و از سمت دیگر به طرف جنوب و بندرعباس و جزیره هرمز و از سمت شرق به طرف سیستان و مرزهای شرقی راه دارد. دوم اینکه قدیمی‌ترین آتشکده باستانی ایران که در آن دوران، آتش ورهرام در آن نگهداری می‌شده در نزدیکی همین شهرستان قرار گرفته که زرتشتیان به گفته تاورنیه یکبار هم که شده به دیدن این آتشکده می‌آمدند. در استان کرمان چهار مسیر مهاجرت به خارج از مرزهای کشور ایران برای زرتشتیان وجود داشته که شهرستان باغین در یکی از همین مسیرها واقع شده است.
دخمه باغین** در فاصله دوهزار متری به سمت شمال شرقی این شهرستان بنا شده و با کاربری عمومی و با سبک ایرانی از نوع قله گذاری بوده است. این دخمه شباهت زیادی با دخمه شریف‌آباد راور دارد که احتمال می‌رود هر دو در یک دوره ساخته شده‌اند. این دو دخمه بدون درب ورودی و از نوع قله‌گذاری هستند و هر دو نیز در مسیرهای مهاجرت قرار گرفته‌اند. استودان این دخمه‌ها در بیرون از حصار سنگی قرار دارد. البته در دخمه باغین به علت ارتفاع زیاد قله میان آن، از روی دیوار تا وسط قله پلی ساخته‌اند تا حمل‌کنندگان جسد از روی آن عبور کنند. ارتفاع دیوارها بیش از 3 متر است و از سنگ و ساروج ساخته شده اند.
*آرش ضیاتبری، دانش‌آموخته دکتری تاریخ، پژوهشگر تاریخ زرتشتیان ایران
**اردیبهشت‌ماه 1401 در تازه‌ترین تصمیم‌گیری شورای ملی ثبت آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول کشور، دخمه زرتشتیان باغین کرمان در فهرست آثار ملی ثبت شد.
فرتورها از تریتی ضیاتبری است.
4090
