آشنایی با جغرافیای شهر باستانی سنگسر

سنگسر یا مهدی‌شهر کنونی، از شهرهای باستانی ایران در استان سمنان است. در روایت‌های حماسی مانند شاهنامه فردوسی از سنگسر با نام‌های سگسر یا سگسار سخن رفته است.

شهرستان مهدی‌شهر  از جنوب به شهرستان سمنان، از شمال به شهرستان ساری (مازندران)، از باختر (:مغرب) به شهرستان فیروزکوه (تهران ) و از خاور (:مشرق) به شهرستان دامغان می‌رسد. در فرهنگ جغرافیایی ایران که درسال 1329 چاپ شده است این ناحیه با مرزها و مشخصات کنونی به عنوان بخش سنگسر آمده است . این ناحیه در امرداد 1386 خورشیدی شهرستان شد. جمعیت این شهرستان برپایه‌ی سرشماری همگانی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، برابر با ۴۷۴۷۵ تَن ‌است.

 گستردگی شهرستان مهدی‌شهر سنگسر نزدیک‌به 1100 کیلومتر مربع است. مهدیشهر در 16 کیلومتری شمال سمنان جای دارد. شهر زیبا و خوش آب‌و‌هوای شهمیرزاد که هر ساله گردشگران بسیاری از چشم‌اندازهای زیبای آن دیدن می‌کنند از شهرهای شهرستان مهدی‌شهر است.

 در این گستره معدن‌های بی‌شمار سنگ ساختمانی، لاشه، خاک نسوز، کواتزیت، دولومیت، آهن، سرب، گچ آهک سفید، سنگ شیشه، معدن سیلیس و …وجود دارد. مهدی‌شهر، شهری کوهستانی است که در جنوب رشته کوه البرز جای گرفته است. کوه‌های اِسپی لت (سفید لت)، گل رودبار و آسب نو (آسمان لو) به بلندای 3308 متر در باختر این گستره از مهم‌ترین آن‌ها است که در 11 کیلومتری سنگسر جای دارد.  در جنوب باختری کوه‌های مهراب، سفید آب، کلیاب، کچ و بستانه (2160متر)، در شمال باختری کوه‌های دربند، نهرد، مرغک، سیاه دره، شیرقلعه، بشم و نیز گردنه بشم در 15 کیلومتری و گردنه چاشم در 14 کیلومتری، در شمال کوه‌های شیخ رضا، سیاه کوه و همچنین بلندترین چکاد (:قله‌ی) این شهرستان و نیزوای چاشم به بلندای 3810 متر از شمال، شهرستان مهدی‌شهر را دربر گرفته‌اند.

 گز، تاغ، کنار، کور، سمر، کرت، کوهنک و بنه، خارشتر، اسپند، سریش، ارس، کاروانکش شور و چرخک از پوشش‌های گیاهی این گستره است.

از شهمیرزاد به سوی شمال این منطقه، پوشش به‌گونه‌ی درختان سوزنی برگ مانند سرو، درختچه زرشک و به‌ویژه ارس نمایان می‌شود. در منطقه شهمیرزاد گیاهان خودرو شامل گون، درمنه، گیاهان تیره گندمیان، نعناییان و تیغ‌های کنگر مانند، اسپند‌، گل قاصدک، بومادران، کاسنی، گزنه و گل سرخ وحشی (نسترن) به فراوانی دیده می‌شود. مهم‌ترین فراورده‌های کشاورزی این شهرستان غلات (گندم و جو)، علوفه (یونجه و اسپرس)، گردو و آلوی شهمیرزاد، انار، انگور و زردآلوی درجزین  است.

بزکوهی، آهو، قوچ، میش، پلنگ، یوزپلنگ، روباه، خرس، گراز، کفتار، گربه‌ی وحشی، گرگ، شغال، خرگوش، کبک، عقاب، شاهین، بادخور، قمری، تیهو، فاخته، بلبل، قرقاول و … از جانوران و پرندگان گستره‌ی طبیعی مهدی‌شهر هستند.