شیوهی نگارش حماسهی گیلگمش به زبان سومری در دودمان سوم اور (نزدیک به 2100 پ.م.) آغاز شد و تا کنون دستکم پنج سروده دربارهی گیلگمش شناخته شده است:
گیلگمش و آگا: این نوشتار دربارهی جنگ میان شاه کیش، یعنی آگا و گیلگمش است. در این جنگ شاه اونوگ (اوروک) بدون تلاش بسیاری پیروز میشود؛ زیرا شکوه و بزرگیاش سپاه آگا را میترساند و او میتواند اینگونه آگا را در میان ارتشش به اسارت بگیرد. در پایان همهچیز به خوبی و خوشی پیش میرود و گیلگمش آگا را آزاد میکند؛ زیرا به یاد میآورد که آگا روزی مهمانش کرده و او هنوز مدیونش است. اکنون گیلگمش میتواند با آزادکردن آگا دِینش را به او ادا کند و اینگونه در جایگاه پادشاهی ستوده شود.
گیلگمش و گاو آسمانی: «من آواز آن مرد جنگی را خواهم خواند، آن مرد جنگی. من آواز خدایم، گیلگمش، را خواهم خواند، آن مرد جنگی. من آواز ارباب ریشسیاهم را خواهم خواند، آن مرد جنگی. من آواز او را خواهم خواند که اندامی متناسب دارد، آن مرد جنگی.» این سروده دربارهی «پیشنهاد اینانا و ردکردن گیلگمش» است. اینانا ایزدبانوی عشق و جنگ است که دلباختهی گیلگمش میشود و میخواهد با او ازدواج کند؛ اما مادر گیلگمش به او هشدار میدهد دوروبَر این ایزدبانوی خطرناک نگردد. بنابراین گیلگمش به ایشتار میگوید که گرایشی به این کار ندارد. اینانا بسیار آزرده شده، از پدرش میخواهد گاو آسمانی قدرتمند را به او بدهد تا گیلگمش گستاخ را به سزای کارهای زشتش برساند. پدرش در ابتدا زیر بار نمیرود؛ اما هنگامیکه اینانا تهدید میکند که جهان را نابود خواهد کرد، تسلیم میشود. بنابراین اینانا گاو آسمانی را رها میکند؛ اما حتی این حیوان قدرتمند نیز نمیتواند بر گیلگمش و انکیدو چیره شود. این دو دوست سرانجام گاو آسمانی را میکشند و جمجمهاش را به معبد اینانا پیشکش میکنند که گویا این خوارداشت دیگری به اینانا به شمار میآید؛ ولی داستان در اینجا به پایان میرسد.
آنچه در بالا آمده است بخشی ار نوشتاری است باعنوان «حماسهی گیلگمش به گزارش نوشتههای سومری»، نوشتهی «سباستین فینک» و ترجمهی بهنوش عافیتطلب که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویهی ششم (تاریخ و باستانشناسی) شماره 461 هفتهنامهی امرداد بخوانید.
«امرداد» شمارهی 461 از دوشنبه، 25 مهرماه 1401 خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان قرار دارد.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند:
فروش اینترنتی شمارهی 461 هفتهنامه امرداد