کارگروه ایران فرهنگی بنیاد فرهود با برپایی آیینی یاد دکتر اسلامی ندوشن را گرامی داشت. این آیین یکشنبه 12 آذرماه 1402 خورشیدی، با باشندگی شماری از اهالی فرهنگ، ادبیات و موسیقی در کلینیک دکتر داریوش فرهود برگزار شد.
سخنرانی عبدالرحمان حسنی، اجرای موسیقی مهدی قاسمی، سخنرانی و شعرخوانی مهدی بیانی از بستگان شیرین بیانی و زندهیاد اسلامی ندوشن، عبدالعظیم زرینکوب، منوچهر پیشوا، حبیب کریمی، مهرداد پورمند از برنامههای این آیین بزرگداشت بود.
دبیر این نشست کیوان سالمی فَیِه و گردانندهی آن مریم سراجیان بود.
کیوان سالمی فیه، دبیر نشست پاسداشت دکتر اسلامی ندوشن در آغاز برنامه با معرفی کنشها و برنامههای کارگروه ایران فرهنگی با پشتیبانی بنیاد دکتر فرهود، دربارهی اهمیت برگزاری بزرگداشت برای روانشاد اسلامی ندوشن سخن گفت. وی گفت مهمترین شاخصهی استاد ندوشن مردمیبودن او بود تا به دور از لقبها، پسوند و پیشوندها و خودنماییها، برای ایران و مردم بنویسد. سفارشنامهی (:وصیت) آن زندهیاد برای خاکسپاری در نیشابور و پای کوه بینالود، کلیدواژهای است که با توجه به جستار خیام و نیشابور میتوانیم دلیل آن را دریابیم. در این جستار او از دیدارش از شهر نیشابور میگوید و به ماندگاری مزار خیام و عطار در میان صدها شاعر بزرگ نیشابور در آن زمان اشاره میکند. او شگفتزده میشود که به جز این دو، هیچ نشانی از آن صدها شاعر دیگر پیدا نمیکند و نتیجه می گیرد تاریخ افراد را غربال میکند. همچنین در جستار بیهقی به کوه ریوند در اوستا اشاره میکند که به معنای رایمند با شکوه آمده است. نام بینالود، نام جدید کوه ریوند است که آتشکده آذربرزینمهر از سوی شاه گشتاسب بر بلندای آن ساخته شده است. بندهش؛ کوه ریوند را خانهی آتش آذربرزینمهر مینامد. آتشی که از آنِ پیشهوران، کشاورزان و دهقانان بود. سه آتشکده اصلی وجود داشت؛ یکی برای موبدان، یکی برای جنگجویان و یکی برای مردم بود. نام ریوند از اینرو مهم است که نام مردم را با خود به همراه دارد و این پیامی است که در وصیت و محل آرامگاه دکتر اسلامی ندوشن نهفته است.
نباشد همی نیک و بد پایدار
همان به که نیکی بود یادگار
عبدالرحمان حسنی، هموند (:عضو) انجمن دوستی ایران و تاجیکستان و کارگروه ایران فرهنگی که پیشینهی دوستی ۲۵ ساله با استاد ندوشن داشتند، در بخش نخست سخنرانی خود، خاطراتی از استاد ندوشن را بیان کردند و مقدمهی بهار در پاییز را به طور کامل خواندند و بخشهایی از آن را شرح دادند.
در ادامه دکتر مازیار مرتضوی، متخصص مغز و اعصاب در سخنانی به تاریخ چکیدهی ایران اشاره کرد و با یاد از چهرههای تاثیرگذاری مانند مازیار، بابک، طاهر، ابومسلم و یعقوب لیث که نقش چشمگیری در بازگرداندن هویت ایرانی و زبان پارسی داشتهاند، ادامه داد: ما وامدار بزرگانی هستیم که در درازای تاریخ این راه را حفظ کردهاند. وی از ابومنصور عبدالرزاق در زمان سامانیان، دقیقی طوسی و فردوسی در گردآوری شاهنامه سخن به میان آورد و افزود: این بزرگان کوشیدند تا امروز من بتوانم به زبان فارسی سخن بگویم. وی در ادامه به دوران معاصر اشاره کرد و احسان یارشاطر، محمدعلی اسلامی نُدوشن، عبدالحسین زرینکوب و احمد کسروی را از چهرههای تاثیرگذار در ماندگاری تاریخ و هویت ایرانی دانست که در مسیر بزرگان پیشین خود گام برداشتهاند.
استاد عبدالعظیم زرینکوب برادر روانشاد دکتر زرینکوب دربخشی از برنامه دربارهی ارزشها و اهمیت کار استاد نُدوشن سخن گفت و در پایان سخنانش با همخوانی و همراهی باشندگان دو تصنیف را آوازخوانی کرد.
منوچهر پیشوا در بخشی از برنامه با عنوان اینکه از نوجوانی عادت داشتم هر کتابی که میخریدم تاریخ خریدش را بر روی آن مینوشتم. یکی از کتابهایی که آبانماه 1353 از روبهروی دانشگاه خریداری کردم کتابی از زندهیاد نِدوشن با نام «زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه» بود. با خواندن این کتاب به شاهنامه و شاهنامهپژوهی گرایش پیدا کردم و بسیاری از کسانی که پژوهشکردهاند و کتابها نوشتهاند خوانندهی این کتاب ارزشمند بودهاند که بیش از نیم سده سیاران از آن بهرهها بردهاند.
وی افزود به گفتهی بزرگان ملتی که تاریخ خود را نخوانند ناچار به تکرار آن هستند. اکنون پرسش این است که ما چرا از تاریخ و گذشتهی خود درس و پند نمیگیریم. در تاریخ آمده است که 130 جنبش بر علیه خلفای عرب در شهرهای گوناگون شکل گرفت. مردم در این شرایط هرچه کردند نتوانستند به پیروزی برسند از اینرو برای رویارویی با این شکستها به تاریخ ایران پناه آوردند. در آغاز بخش کوچکی از ایرانیان به هند کوچیدند، برخی اهل دیوان هم به دربار خلفا رفتند. اما بخش بزرگ مردم که پیشهوران و کشاورزان بودند پاسدار و بازگوی (:راوی) فرهنگ ایران شدند و تاریخ ایران اینگونه زنده نگهداشته شد. خدای نامهها و شاهنامه همان تاریخ ایران است که در رویارویی با رخدادهای ناگوار، در سینههای مردم نگاهداشته شد و به کوشش بزرگانی چون فردوسی زنده ماند. در زمانهی ما هم چهرههایی چون اسلامی ندوشن برخاستهاند و در پاسداری از این تاریخ کوشیدهاند.
دکتر داریوش فرهود در پایان این نشست گفت: مردمی که جایگاه بزرگان خود را ارج نگذارند هرگز به بزرگی نخواهند رسید. شوربختانه در زمانهی ما میهنپرستی و هویتایرانی کمرنگ شده و بزرگان به فراموشی سپرده شدهاند و همهی دشواریهای ما از این رو است. نباید به کشور پشت کرد باید ماند و ساخت، چراکه ما همه فرزندان و سربازان ایران فرهنگی هستیم.
در بخشی از این آیین پیام سپاسگزاری دکتر شیرین بیانی همسر زندهیاد استاد اسلامی نُدوشن، از برپایی این نشست پخش شد که در دنباله آمده است:
«سلامی چو بوی خوش آشنایی / برآن مردم دیدهی روشنایی
این روزها خانواده ما به علت فقدان همسرم دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن دلشکستهایم، ولی چه میشود کرد، زیرا قضا را نمیتوان تغییر داد. دانشمندان فرهیختهای که در این جمع حضور دارند همگی از اساتید محترم ایرانی هستند به ویژه ریاست محترم انجمن جناب آقای دکتر فرهود که هم طبیب جسماند هم طبیب روح. آلام روحی را میتوان با مداوای جسمی مقداری تسکین بخشید و در این میان فرهنگ پربار ایرانی همواره تسکینبخش دردها بوده است، به شرط آنکه آن را خوب بشناسند و به کارش گیرند. تاریخ و ادبیات ایران که تواماناند، آکنده از این فراز و نشیبها و در نتیجه مسکن هستند. چهبسا شاعرانی که از سوز دل از جفای روزگار نالیدهاند و همراه با آن نالهها، سوزها از دل زدودهاند و چه بسا تاریخنویسانی که زیر و بمهای این کشور را یافتهاند و آنگاه دریافتهاند که سرانجام، “پایان شب سیه سپید” است. زیرا اگر چنین نبود در جنگ و جدال ارکان کشور از هم پاشیده میشد. در این میان فرهیختگان دلسوز و دانشمند علاج کار کردهاند و امور را گاه بسیار سخت و گاه آسانتر فیصله بخشیدهاند و ایرانیان را چون خود امیدوار ساختهاند و بار دیگر ایران بر پای خود ایستاده است.
حافظ میفرماید: چو غنچه گرچه فروبستگیست کار جهان/ تو همچو باد بهاری گرهگشا میباش».
کلینیک ژنتیک پروفسور فرهود
پروفسور داریوش فرهود
مریم سراجیان، مجری برنامه
از راست: فرهاد منصوری مدیر کارگروه فرهنگ و هنر انجمن ازنایی ها، داریوش آرین پور استاد موسیقی، مهرداد پورمند
کیوان سالمی فیه، دبیر نشست
عبدالرحمن حسنی، شاعر
مهدی قاسمی، نوازنده و خواننده موسیقی سنتی
دکتر مازیار مرتضوی، جراح مغز و اعصاب، فوق تخصص جمجمه و عروق از دانشگاه واشنگتن
چهره میانی، احمد محیط طباطبایی رییس ایکوم
مهدی بیانی، شاعر
حبیب کریمی، کنشگر فرهنگی
منوچهر پیشوا، کنشگر فرهنگی
شعرخوانی مهرداد پورمند، عضو کارگروه ایران فرهنگی
عبدالعظیم زرینکوب، نویسنده
شعرخوانی اکبر کائینی، از دبیران و مدیر قدیمی دبیرستان البرز
پخش صدای شیرین بیانی، همسر استاد اسلامی ندوشن از کانادا
پروفسور داریوش فرهود
سپاسداری از سخنرانان و باشندگان نشست فرهنگی
داریوش آرین پور، استاد موسیقی
علی اصغر نجات، بازیگر
استاد بهمنش
فرتور از همایون مهرزاد است.
2393
