نخستین روز از چَهرهی گهنبار میدیاریم گاه با سپندینه آوای واجیشت در آتشکدهی ورهرام یزد آغاز شد.
آیین واجیشت گهنبار چهره میدیاریم گاه همزمان در شهرهای تهران و یزد برگزار شد. این آیین در یزد با یسناخوانی موبد دکتر مهربان پولادی در یشتخانهی آتشکده ورهرام از نیمهشب تا بامداد روز یکشنبه دهم دیماه ادامه یافت. از ساعت 6:15 بامداد به روز مهرایزد 3761 گاهشمار زرتشتی با باشنگی همکیشان، آیین جَشَنخوانی گهنبار را موبدان خرمن خسرویانی، شاهبهرام بلیوانی، بمان کیانی، ایرج دهموبد، رستم کاووسیانزاده و بهروز نجمیزاده برگزار کردند. شرکتکنندگان سدرهپوش و بستهکُشتی برای به جا آوردن آیین نوکردن کشتی به پا ایستادند و هماهنگ با موبدان رو به سوی روشنایی هم آوا اوستای کُشتی را خواندند. پس از پایان جَشَنخوانی موبد دکتر مهربان پولادی، فرنشین انجمن موبدان در سخنانی به رهنمود دینی پرداخت. در پایان، باشندگان با لُرک (آجیل هفتگونه خشکبار) و شربت هوم و صبحانه پذیرایی شدند. در هنگام یسناخوانی و سرودن یسنا، موبد شربت هوم را از کوبیدن و نرم کردن ساقهی گیاه هوم با آب در هاون برنجی به دست میآورند در ظرفهای کوچکیمیریزند و در پایان آیین واجیشت به باشندگان در آیین میدهند تا بیاشامند. هوم گیاهی دارویی است که در اوستا از آن نام برده شده است.
واجیشت گهنبار یکی از کهنترین آیین زرتشتی است که در شهرهای زرتشتینشین به تایید انجمن موبدان با همکاری انجمن زرتشتیان تهران و انجمن زرتشتیان یزد برگزار میشود. موبدان پیش از سپیده دم، پیش از آغاز هر چهره گهنبار، در مکان سپندینه یشتخانهی آتشکدهی ورهرام، به نیایش میپردازند. این آیین یزشنخوانی یا یسناخوانی نام دارد. موبدان از آغاز گاه اوشهین نیمهشب پیش از آغاز گهنبار به یسناخوانی واجیشت میپردازند. موبدان (موبد زوت) در یزشنگاه آتشکده آیین واجیشت را به جا میآورند و موبدان «راسپی» با سرودن بخشهایی از یسنا با موبد «زوت» همکاری میکنند. در هنگام یسناخوانی و سرودن یسنا، موبدان شربت هوم را از کوبیدن و نرم کردن ساقهی گیاه سپندینه هوم با آب در هاون برنجی به دست میآورند. آیین گهنبار از جشنهای سالیانه است که در شش هنگام یا شش چَهره و هر چهره به مدت پنج روز برگزار میشود. شش چهرهی گهنبار در باور زرتشتیان نماد آفرینش جهان و هستی از سوی پروردگار در شش گام است. این شش پله در «فروردینیشت»، بند هشتاد و شش، به این ترتیب است: «آسمان، آب، زمین، گیاهان، جانوران و انسان». شادی اهورایی در جشنهای زرتشتی، با نیایش اهورامزدا و بزرگداشت جلوههای مینوی و گیتوی آفریدگار، با دادودهش، همازوری، هبستگی به بار مینشیند و خویشکاری دلپذیر دینی زرتشتیان میشود.
گهنبار، آیین و جشنی است که از دیرباز در پهنهی ایران فرهنگی، بهپا داشته میشده، جشنی که نخستین بنپایه و مایهی آن گردهم آمدن، همافزایی، همازوری و شادی است. شش چهره گهنبار یادآور شش پلهی (:مرحلهی) آفرینش است. گهنبار چَهرهی میدیارم (گهنبار میانهی زمستان بزرگ)، گاه آفرینش جانوران و چارپایان است، هر ساله برپایهی سالنمای خورشیدی از ۱۰ تا ۱۴ دیماه برابر با مهر ایزد تا ورهرام ایزد در گاهشمار زرتشتی برگزار میشود. آیینهای این گهنبار همچون دیگر گهنبارها در راستای همافزایی و همازوری برگزارمیشود. در روستاهای زرتشتینشین، هر روز با آوای نیایش در خانهای سفرهی گهنبار گسترده و اشیا و خوراکهایی به نماد فروزههای اهورایی و آفرینش روی آن گذاشته میشود.
/
فرتور از فیروزه منوچهری است.
6744
