در یادداشت گذشته بسیار مختصر به متاخرترین نمونه تلاشی اشاره شد که برای «هماهنگی انجمن ها» توسط روانشاد کورش نیکنام در شهریور 1384 آغاز شد. باوجود بررسی‌های اولیه، اما نویسنده این یادداشت نتوانسته آیین‌نامه‌ای برای چگونگی ساختار این «گردهمایی» در همان زمان یا بعد به دست آورد. اما آنچه که از روش برگزاری آن مرسوم شد این بود که هربار یک انجمن، میزبان گردهمایی بود و نماینده‌ای از «انجمن‌ها و نهادها» معرفی و در روز نشست شرکت می‌کردند. معمولا نشست‌ها بین یک یا دو روز و در صبح و بعدازظهر ادامه داشته و از شرکت‌کنندگان پذیرایی هم انجام می‌شده. آن‌طورکه از گزارش‌های کوتاه این نشست‌ها می‌توان برداشت کرد بیشترین گفت‌وگو درباره «چگونگی تقسیم بودجه دولتی» و «هر یک از نمایندگان انجمن‌ها … به بیان نیازها و مشکلات محل‌های خود پرداختند»، بوده. در پایان گردهمایی هم معمولا «قطعنامه‌ای تنظیم و به امضا … می‌رسید تا در همایش بعدی مورد بررسی قرار گیرد»(1).
این «گردهمایی» در دوره بعدی «نمایندگی مجلس» هم ادامه پیدا کرد. البته نام «گردهمایی انجمن‌ها و نهادهای زرتشتی سراسر کشور» (از این به بعد در این یادداشت «گردهمایی») برای آن رایج شد. از نظر روش معمول اجرا هم از سوی «نماینده وقت» پیش از برگزاری «گردهمایی» از «انجمن‌ها و نهادها» درخواست می‌شد که موضوع‌های نشست آینده را پیشنهاد بدهند و ظاهرا براساس آن، پیش از «گردهمایی»، «دستورجلسه» مشخص می‌شد. در روز «گردهمایی» موضوع‌های «دستورجلسه» مطرح و گفت‌وگوهایی هم صورت می‌گرفت و در نهایت هم «صورتجلسه» نهایی مشخص و توسط شرکت‌کنندگان امضا می‌شد. در این دوره هم معمولا رییس انجمن میزبان و «نماینده وقت در مجلس» هماهنگی و اداره «گردهمایی» را برعهده داشتند. البته گاهی عنوان‌هایی مانند «دبیر همایش» هم در «عکس‌های» نشست‌ها دیده می‌شود که باید دید وظایف هرکدام از این افراد براساس ساختار و آیین نامه چه بوده است؟!
در این دوره، ساختاری به نام «کارگروه» هم در «گردهمایی» شکل گرفت مانند «کارگروه دینی»، «کارگروه وقف»، «کارگروه ورزشی»، «کارگروه مددکاری». درمورد این کارگروه‌ها هم آیین‌نامه یا شرح ساختار حداقل تا آنجایی که نویسنده این یادداشت تلاش کرده، در دسترس نیست. بنابراین باز هم آن‌طورکه از عملکرد می‌توان برداشت کرد این است که این «کارگروه‌ها» می توانستند نشست‌هایی را برگزار و طبیعتا گزارش نشست‌های خود را در «گردهمایی» مطرح کنند و در رابطه با کارگروه خود نیز نظر تخصصی‌اشان را به «گردهمایی» ارایه دهند. کارگروه‌ها احتمالا باید بازوی تخصصی «گردهمایی» در نظر گرفته می‌شد، نه ساختار تصمیم‌گیرنده و مستقل. شاید باید به «دستورجلسه سی و ششمین گردهمایی» که در تاریخ 30 اردیبهشت 1401 به صورت «مجازی» برگزار شد توجه کرد که در بخش «ارایه گزارش» به «کارگروه‌های تخصصی و برنامه‌ریزی (وقف، دینی، ورزش و …)» اشاره کرده است. بسیار مفید است اگر امکان دارد «دست‌اندرکاران» آیین‌نامه‌ی «گردهمایی» و این «کارگروه‌ها» را منتشر کنند تا بتوان وظایف و ساختار هر کدام را بهتر دانست.
در تمامی این سال‌ها «گردهمایی» در شهرهای زرتشتی‌نشین و نیز محله‌های مختلف یزد به صورت حضوری و معمولا از صبح تا بعدازظهر برگزار می‌شدند. معمولا در «گردهمایی» افرادی که الزاما نماینده انجمن‌ها نبودند هم امکان حضور داشتند که در محلی مشخص به عنوان مهمان می‌نشستند. نویسنده این یادداشت شانس این را داشت که به‌ویژه بین سال های 1388 تا 1391 در چند «گردهمایی» به عنوان مهمان شرکت کند.
سال‌ها گذشت و این «گردهمایی» نیز مانند «کنکاش یگانگی» با شروع همه‌گیری کرونا در ابتدا به درستی متوقف و همانند آن سپس به صورت «آنلاین» برگزار شد. بنابر اطلاعات مختصری که در دسترس است اولین «گردهمایی آنلاین» در تاریخ 22 اسفند 1399 برگزار شد و از همان زمان به صورت «آنلاین/ویدئو کنفرانس/مجازی» ماند! هرچند که دستورجلسه «سی و پنجمین گردهمایی» در مهر ماه 1400، «ادامه موضوع‌های مربوط به گردهمایی پیشین و به‌خصوص مباحث مربوط به کرونا و دوران پساکرونا» اعلام شده، اما ظاهرا برگزاری حضوری «گردهمایی» در دوران «پساکرونا» دیگر مورد توجه قرار نگرفت و «مسوولان برگزاری گردهمایی» نیز احتمالا نیازی به آگاهی‌رسانی درباره دلایل این را در خود احساس نکردند.
در طول سال‌ها «گردهمایی انجمن‌ها و نهادهای زرتشتی» می‌توانست فرصتی باشد برای هماهنگی بیشتر بین انجمن‌ها، قدم‌هایی برای مدرن شدن ساختار انجمن‌ها و بسیار هماهنگی‌های دیگر. امیدواریم که روزی گزارش و بررسی‌هایی در این باره انجام و نتایج آن آگاهی‌رسانی شود. البته متاسفانه گزارش‌های در دسترس از این «گردهمایی‌ها» بسیار خلاصه و اغلب «تصویری» هستند (2)، اما حداقل بررسی عنوان‌های «دستورجلسه‌ها» که تا حدودی در دسترس هستند، شاید بتواند نتایجی را به دست دهد. برای نمونه «دستورجلسه سی و هشتمین گردهمایی» که در تاریخ 28 اردیبهشت 1403 به صورت «آنلاین» برگزار شده، به این شرح است: «بررسی مصوبات و دستورجلسات پیشین، تبادل نظر چندجانبه انجمن‌ها، پروژه‌ها و جداول امتیازات بودجه، همچنین اعلام شده است که جدول پیشنهاد امتیازات مروبط به توزیع بودجه همانند سال گذشته است»! «دستورجلسه سی و هفتمین گردهمایی» که در تاریخ 28 بهمن 1401 به صورت «آنلاین» برگزار شده، به این شرح است: «نکاتی در رابطه با قوانین و شوراهای حل اختلاف زرتشتیان، مدیریت اقتصادی جامعه زرتشتی، مشکلات آموزشگاه‌های زرتشتی، بررسی مصوبات و دستورجلسات پیشین، پروژه‌ها و جداول امتیازات بودجه، تبادل‌نظر چندجانبه انجمن‌ها، همچنین جداول پیشنهاد امتیازات مربوطه به توزیع بودجه بدون تغییر و به مانند سال گذشته می‌باشد، این جدول براساس گزارش عملکرد پیشین و اعلامی انجمن‌ها است»! «دستورجلسه سی و ششمین گردهمایی» که در تاریخ 16 مهر 1400 به صورت «آنلاین» برگزار شد به این شرح است «ادامه موضوع‌های مربوط به گردهمایی پیشین و به‌خصوص مباحث مربوط به کرونا و دوران پساکرونا»! «دستورجلسه سی و سومین و سی و چهارمین گردهمایی» که اولی در اردیبهشت و دومی در تیر 1400 به صورت «آنلاین» برگزار شدند، هر دو به این شرح بود «ادامه مباحث مربوط {به} گردهمایی پیشین»! (3)
متاسفانه شاید بتوان گفت در طول سالیان «توزیع بودجه» مهم‌ترین کارکرد «گردهمایی» شد و البته وظایف و کارکرد «کارگروه‌ها» نیاز به بررسی دارد. اما هنگامی ساختاری مانند «گردهمایی» و یا حتا «کارگروه‌ها» در درازمدت مفید و تاثیرگذار است که بتوان ساختاری روشمند، شفاف و پاسخگو را برای آنها در دسترس داشت.
در پایان، امیدواریم که انجمن‌ها و نماینده جدید «گردهمایی انجمن‌ها و نهادهای زرتشتی» را از نو تعریف و به صورتی روشمند دوباره به صورت حضوری برگزار کنند. مخصوصا این که حداقل همان وظیفه «توزیع بودجه» که برای چندین سال براساس «عملکرد پیشین» انجام می شد، به اضافه «اعتبار عمرانی» نیاز به هماهنگی و روشی شفاف و مشخص دارد.
(1): گزارش آنلاین ششمین همایش در تاریخ اردیبهشت 1387.
(2): درباره «گزارش تصویری سی و یکمین گردهمایی» نگاه کنید به اینجا.
(3): دستورجلسه‌های آنلاین منتشر شده.
