در سفری که در روزهای پایانی آبان‌ماه ۱۳۸۴ با دانشجویان گروه جغرافیای دانشگاه یزد به پیرامون شهرستان نایین رفتیم و این شانس را نیز داشتیم که از روستایی به نام سپرو (Separow) دیدن کنیم (فرتور یک). این روستا در فاصله نزدیک به ۳۰ کیلومتر شمال نایین و بر سر راه انارک قرار دارد. در آن زمان، به جز راه اصلی نایین به یزد (شاهراه تهران- یزد)، بیشتر جاده از شمال نایین به سوی منطقه روستایی شمالی و به سوی انارک خاکی-شنی بود. در این بازدید علمی، به یادمان‌های تاریخی از دوره ساسانی برخوردیم که در اینجا بازنویسی می‌شود.
در درازای این بازدید در روستای سپرو، یک دژ با برج و باروی سنگی در گوشه شمالی پایان ده دیده می‌شد که بر بلندی یک تپه ساخته شده بود. بخش‌های سازنده دژ، تخته‌سنگ‌های جگری رنگی بود که در آنجا بسیار یافت می‌شد و خود دژ هم بر روی یک تپه از لایه‌های سنگ به رنگ جگری تیره بنا شده بود. هنگامی که از یکی از مردم مهربان این روستا درباره آثار تاریخی دیگر پرسیدیم، راهی را به ما نشان دادند که به سوی کوهی به نام کوه شیر می‌رفت و گفتند از دور یک دژ (قلعه) دیرینه بر بلندی دامنه کوه دیده می‌شود.
ساختمان‌های روستای سپرو در آن زمان (سال ۱۳۸۴) دربرگیرنده خانه‌های خشت‌وگلی گنبدی بسیار فشرده و کنار هم بود و کشتزار و باغ‌ها بر روی یک شیب ملایم ولی دور از خانه‌ها قرار گرفته بودند (عکس یک). به نظر می‌رسید که یک رودخانه پس از دور زدن روستا، از پایین آن از جنوب (بلندی کوه‌های پیرامون) به سوی شمال (پستی‌های دشت انارک) پیش می‌رفت. شاید ریشه نام‌گذاری این روستا نیز با حالت درپناه بودن در برابر جریان آب سیل یا رود پیوند داشته باشد، چرا که این روستا در جایگاهی مانند یک پیچانه رود یا مئآندر (خمیدگی رود) جای گرفته است.
آنچه در بالا آمده، بخشی از نوشتاری باعنوان «چهارتاقی پاکوه، آتشگاهی یادگار تاریخ» است که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این گزارش بازدید از مجموعه تاریخی کوه شیر نایین به قلم داریوش مهرشاهی در رویه‌ی هفتم (زرتشتیان) شماره 492 امرداد بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 492 از دوشنبه، 30 مهرماه 1403 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفت.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پی‌دی‌اف شماره‌ی 492 هفته‌نامه امرداد
فروش اینترنتی نسخه‌ی چاپی شماره‌ی 492 هفته‌نامه‌ی امرداد
اشتراک ایمیلی هفته‌نامه‌ی امرداد
