امروز روز دین از ماه آبان 3762 زرتشتی، آدینه هجدهم آبان‌ماه 1403 خورشیدی، هشتم نوامبر 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
به درستی همه آنان که بوده‌اند، زنده‌اند و خواهند بود.
رستگاری خویش را در پناه او جست‌وجو می‌کنند.
بی‌گمان بخشش شادی همیشگی
برای روان اشوان و درستکاران بوده است.
آنکه درگوَنت و پیرو دروغ باشد.
در رنج دیرپا به سر خواهد برد.
و این توانایی خشَترا در شهریاری مینوی
از دانش بیکران هستی‌مند، اهورامزدا
آشکار شده است.
یسنا؛ هات ۴۵ بند ۷
——————————– * ——————————-
دین:
– بیست وچهارمین روز هرماه سی‌روزه در گاه‌شمار ویژه مزدیسنان روز «دین» نام دارد.
– در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) روز آغاز می‌شود.
– «دین» برگرفته از واژه دَاِنَه در اوستاست که به چمار(:معنی) وژدان بیدار، بینش آگاهانه و نگرش درونی می باشد.
– دَاِنَه (دین= وژدان آگاه) از آغاز در نهاد هر کسی جای داده شده تا بتواند در زندگی با نیروی آن راه اَشا (راستی و درستی) را با خردمندی جستجو کرده و گزینش کند تا در آن گام بردارد.
—————————— * ————————
پشوتن جی دوسابایی، بازرگان نیکوکار پارسی هند، برای علاقه به ایران، زبان فارسی آموخت و زبان انگلیسی را هم به خوبی می‌دانست ولی به زبان گجراتی سخن می‌گفت. وی پس از پایان تحصیلات به بازرگانی روی آورد و صاحب ثروت بسیاری شد. در آغاز، سفیر انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی در ایران بود و مسوولیت داشت تا به امور زرتشتیان ایران رسیدگی کند و در سال ۱۳۰۴ نایب رییس انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی شد و در سال ۱۳۱۷ به مقام ریاست این انجمن رسید.
او با ساختن دبستان دخترانه و پسرانه مارکار در بهمن ۱۳۰۶ اولین گام را برای با سواد کردن کودکان یزدی برداشت و دبیرستان دخترانه و پسرانه مارکار را هم در شهریور ۱۳۱۲ بنیادگذاری کرد. وی با ساخت پرورشگاه، برج ساعت فردوسی یزد و مجسمه فردوسی تهران در سال ۱۳۱۳ توانست علاقه‌اش را با گسترش فرهنگ در ایران نشان دهد. پرورشگاه مجموعه مارکار یزد برخلاف اذهان عموم، خوابگاهی شبانه‌روزی برای اسکان دانش‌آموزان تهی‌دست پیرامون شهر با همه امکانات، بدون پرداخت شهریه بوده است. استفاده از این امکانات مخصوص زرتشتیان نبود و بسیاری از ایرانیان زرتشتی و غیر زرتشتی از امکانات این مراکز استفاده کرده‌اند.
از دیگر کارهای نیک او:
بنگاه ورزشی پشوتن‌جی دوسابایی مارکار در بمبئی
اختصاص سرمایه برای ادامه تحصیل شاگردان زرتشتی برتر مدارس مارکار در دانشگاه تهران
اختصاص سرمایه برای انتشارات دینی به سرپرستی انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی، که از جمله آن کتاب‌های ترجمه گات‌ها و یشت‌ها به دست ابراهیم پورداود است
بخشش سرمایه برای انتشار نوشته‌ها و متن سخنرانی‌های سودمند
ساخت آموزشگاه پسرانه و دخترانه در وسو هندوستان
خرید و آبادسازی زمین‌های تهران پارس تهران
اهدای زمین پارک مارکار در یزد
ساخت همایشگاه مارکار در تهران
او سه بار در سال‌های ۱۳۰۳، ۱۳۱۳ و ۱۳۲۸ برای سرکشی و مشاهده پیشرفت و بررسی وضعیت موسسات خیریه با حمایت خویش، به ایران مسافرت کرد. در سال ۱۳۱۳ در دومین سفرش به یزد از سوی وزارت فرهنگ به دریافت نشان درجه اول علمی سرافراز شد. در سال ۱۳۲۶ نیز نشان همایونی را دریافت کرد و در واپسین سفر خویش به ایران در سال ۱۳۲۸ به دریافت نشان درجه اول سپاس ملی سرافراز شد و به دیدار با شاه ایران دعوت شد.
پس از درگذشتش، سروش لهراسب سرپرستی این مدارس و موسسات را تا مدت‌ها به دوش داشت و پس از چندی برابر یک آیین‌نامه اجرایی وکالت تملک تمام مایملک و موسسات مارکار را به انجمن زرتشتیان تهران واگذار کرد. این آیین‌نامه با امضای سروش لهراسب و در روز ۲۷ آذر ۱۳۵۳ است. روانشاد میرزا سروش لهراسب، نخستین مدیر و سرپرست مجموعه‌های مارکار بود. پس‌از آن، روانشاد اسفندیار مرادیان، سرپرست و مدیر مجموعه های مارکار را به دوش داشت.
نخستین مدرسه شبانه‌روزی کودکان بی‌سرپرست در یزد – 1292 خورشیدی، 1913 میلادی،
از نمونه اقدامات پشوتن جی دوسابایی مارکار پیش از ایجاد مدرسه و پرورشگاه مارکار یزد است. پرورشگاه مارکار، اکنون پردیس دانش مارکار نام گرفته و به کارهای فرهنگی خود ادامه می‌دهد. در زیرزمین این پرورشگاه موزه‌ای به نام موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان برای آشنایی بازدیدکنندگان با آداب و رسوم زرتشتیان ایجاد شده است.
گفته شده که پشوتن‌جی دوسابایی مارکار به جای استفاده از قطار و اتوبوس برای رفت‌وآمدهای شهری، پیاده می‌رفت و می‌گفت می‌خواهد تا با پولش به دانش‌آموزان عزیز ایرانی کمک کند.
—————————— * —————————-
یادروز 18 آبان‌ماه:
“روز ملی “کیفیت”.
آغاز نبرد “آق‌دربند”، نبردی که میان سپاهیان ایران و عثمانی اتفاق افتاد و به پیروزی ایرانیان انجامید. (۱۱۱۲ خورشیدی)
زادروز اقبال لاهوری، شاعر پارسی، فیلسوف و سیاستمدار پاکستانی، (زاده ۱۸ آبان ۱۲۵۶ سیالکوت – درگذشته یکم اردیبهشت ۱۳۱۷ لاهور)
او اشعار زیادی به‌زبانهای فارسی و اردو سروده است و نخستین کسی بود که ایده یک کشور مستقل را برای مسلمانان هند مطرح کرد و در نهایت منجر به ایجاد کشور پاکستان شد. او در آغاز، موافق تجزيه هند نبود، ولى به‌سبب جنگهاى خونينى كه ميان مسلمانان و هندوها پيش آمد، با اكراه آن‌را پذيرفت. اين جدايی ٩ سال پس از درگذشت وی صورت گرفت. وی در این کشور به‌طور رسمی”شاعر ملی” خوانده می‌شود.
وی دبیرستان را در کالج میسیونری اسکاتلند (Scotch Mission College) گذراند و در رشته فلسفه از دانشگاه لاهور مدرک کارشناسی ارشد فلسفه گرفت.
در دانشگاه با توماس آرنولد ارتباط نزدیکی پیدا کرد و در اروپا نیز با ادوارد براون و رینولد نیکلسون مراودات علمی داشت.
او در دوران جنگ جهانی اول در جنبش خلیفه، برضد استعمار بریتانیا عضویت داشت و با مولانا محمدعلی جناح همکاری کرد. در سال ۱۹۲۰ در مجلس ملی هندوستان حضور یافت و پس از انتخابات ۱۹۲۶ وارد شورای قانونگذاری پنجاب شد و در ۱۹۳۰ به‌عنوان رئیس اتحادیه مسلمانان در الله‌آباد و لاهور انتخاب شد.
اقبال یکی از نامورترین و سرشناس‌ترین شاعران پارسی‌گوی غیرایرانی در ایران است که نظیر شاعر بزرگی همانند بیدل دهلوی پذیرش ویژه‌ای در ایران یافته‌است. از کل ۱۲ هزار بیت شعری که توسط اقبال سروده شده‌است ۷ هزار بیت آن فارسی است. شریعتی در جایی وی را ایرانی‌ترین خارجی و شیعه‌ترین سنی خطاب کرده‌است. وی آرزو داشت تهران روزی جایگاه ژنو در اروپا را پیدا کند. تز دکترای او با نام سیر حکمت در ایران نخستین اثر وی بود که توسط امیرحسین آریان‌پور به‌فارسی برگردانده شد. اين كتاب كه رساله دكترى اقبال است، به‌وسيله دكتر بقايی ماكان با عنوان “سير حكمت در ايران” به‌فارسى برگردانده شد.
مجلس شورای ملی درخواست دولت برای گرفتن ۵ کرور تومان (۲ و نیم میلیون تومان) وام از خارج را به دلیل تضعیف حاکمیت ملی رد کرد. (۱۲۸۵ خورشیدی)
نایب حسین کاشی که سالیان دراز به راهزنی و قتل و غارت در نواحی کاشان مشغول بود اعدام شد. (۱۲۹۸ خورشیدی)
سردار همایون والی به فرماندهی دیویزیون قزاق منصوب شد. (۱۲۹۹ خورشیدی)
ماژور محمودخان از سرپرستی ایالت خراسان و فرماندهی ژاندارمری استعفا داد. (۱۳۰۰ خورشیدی)
زادروز “آلنوش تریان“، نخستین فیزیک‌دان زن ایرانی، ملقب به “مادر نجوم ایران”، وی بنیادگذار رصدخانه فیزیک خورشیدی ایران بود. (۱۳۰۰ خورشیدی)
او که به «مادر نجوم» و «بانوی اختر فیزیک ایران» شهرت داشت، از پدر و مادری تحصیل کرده زاده شد. پدرش “آرتو تریان” دانش‌آموخته رشته بازیگری از مسکو و پایه‌‌گذار دومین مرکز آموزشی هنرهای دراماتیک و نمایش در ایران بود و بخش‌هایی از شاهنامه فردوسی را به زبان ارمنی برگردانده بود. مادرش بانو وارتو تریان، رشته ادبیات و هنر سخنوری را در سویس فراگرفته بود و شعرهای فارسی را دکلمه و در هنر نمایش نیز فعالیت می‌کرد. آلنوش تریان در خانواده‌ای با چنین پشتوانه فرهنگی ادبی و هنری دوران کودکی را سپری کرد و مدرک لیسانسش را در سال ۱۳۲۶ از دانشگاه تهران گرفت و همان‌جا به‌عنوان متصدی عملیات آزمایشگاهی دانشکده علوم استخدام شد، سپس به دانشگاه سوربن رفت و سال ۱۳۳۵ مدرک دکترا گرفت.
با وجود پیشنهاد استادی در دانشگاه سوربن، با هدف خدمت به کشورش به ایران بازگشت و در دانشگاه تهران به عنوان دانشیار ترمودینامیک منصوب شد.
در سال ۱۳۳۸ برای شرکت در بورسیه دولتی آلمان در مطالعه رصدخانه خورشیدی انتخاب شد و پس از چهارماه مطالعه به ایران بازگشت و در سال ۱۳۴۵ نقش عمده‌ای را در بنیانگذاری نخستین رصدخانه فیزیک خورشیدی در ایران ایفا کرد.
او در سال ۱۳۴۳ به‌مقام استادی در دانشگاه تهران رسید و نخستین کسی بود که درس فیزیک ستاره‌ها “اخترفیزیک” را در ایران تدریس کرد. وی به زبان‌های فارسی، ارمنی، فرانسوی تسلط داشته و با ترکی و انگلیسی آشنایی داشت.
دکتر آلتوش تریان بعد از ۳۰ سال تدریس، در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد.
او هرگز ازدواج نکرد و خانه‌اش را در جلفای‌نو اصفهان، وقف دانشجویانی که محل اسکان مناسبی نداشتند کرد و در اواخر زندگی در «آسایشگاه سالمندان توحید» زندگی می‌کرد.
خدمات علمی:
پایه‌گذاری نخستین رصدخانه فیزیک خورشیدی.
پایه‌گذاری نخستین تلسکوپ خورشیدی.
اعدام “سیدحسین امامی” عضو جمعیت فدائیان اسلام به جرم ترور “عبدالحسین هژیر”. (۱۳۲۸ خورشیدی)
هنری کی‌سینجر، وزیر امور خارجه آمریکا وارد تهران شد. وی ماموریت داشت پیرامون صلح خاورمیانه با مقامات سیاسی ایران مذاکره کند. (۱۳۵۲ خورشیدی)
قلعه “فلک الافلاک” زندان معروف خرم آباد موزه مردم شناسی گردید. (۱۳۵۴ خورشیدی)
فرمان تشکیل یک کمیسیون عالی برای نظارت بر کار دستگاه‌های دولتی صادر شد. (۱۳۵۵ خورشیدی)
درگذشت توران میرهادی، استاد ادبیات کودکان، نویسنده و کارشناس آموزش و پرورش، (زاده ۲۶ خرداد ۱۳۰۶ شمیران – درگذشته ۱۸ آبان ۱۳۹۵ تهران)
او بیش از ۶۰ سال در گستره آموزش و پرورش و فرهنگ و ادبیات کودکان کوشید و در این راه یکی از چهره‌های تأثیرگذار سده کنونی ایران است. وی به همراه همسرش محسن خمارلو، به مدت ۲۵ سال مجتمع آموزشی تجربی فرهاد یا مدرسه فرهاد را از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۵۹ اداره کرد. او به همراه لیلی ایمن ( آهی) از بنیان‌گذاران شورای کتاب کودک هستند و میرهادی را «مادر ادبیات کودک و نوجوان در ایران» خوانده‌اند.
وی در سال ۱۳۱۱ آموزش بیرون از خانه را آغاز کرد و به مدرسه آلیانس فرانسه رفت و زبان آلمانی و فرانسه آموخت. سپس در رشته علوم طبیعی (زیست‌شناسی) دانشگاه تهران پذیرفته شد. در همین دوره، با جبار باغچه‌بان آشنا شد و حضور در کنار جبار باغچه‌بان به او اهمیت آموزش سواد پایه را یادآوری کرد. در کنار این به کلاس‌های درس محمدباقر هوشیار در دانشکده ادبیات می‌رفت که علوم تربیتی و اصول آموزش و پرورش درس می‌داد. تجربه‌هایی که او از این دو استاد به دست آورد، سبب شد که تصمیم بگیرد در راهی دانش بیاموزد که علاقه‌اش را داشت و تصمیم گرفت برای آموزش در زمینه علوم تربیتی و روانشناسی به اروپا برود و در پاییز ۱۳۲۵ به پاریس رفت. در این هنگام یک سال از پایان جنگ جهانی دوم گذشته بود و اروپا ویرانه‌ای بود که از داغ جنگ و گرسنگی می‌سوخت. اما اراده او برای آموختن سبب شد که این دشواری‌ها مانعی در راه هدف او نشود و خود را با وضعیت ناگوار پس از جنگ در اروپا سازگار کند. او یک بار به هرزگوین و یک بار هم به کوه‌های تاترا چکسلواکی رفت و در بازسازی راه‌آهن آن مناطق شرکت کرد. این سفرها و دیدن چهره اروپا پس از این جنگ ویرانگر چنان تأثیر عمیقی بر او گذاشت که از همان هنگام به نقش آموزش و پرورش در پاسداری از ارزش‌های انسانی یا ویران کردن آن پی برد.
وی در زمستان ۱۳۳۰ به ایران بازگشت و خود را درگیر جنبش ملی شدن نفت و پیامدهای آن کرد. در سال ۱۳۳۱ این فعالیت‌هایش را با جوانی به نام سرگرد جعفر وکیلی که از افسران روشنفکر زمانه خود بود آشنا کرد. این آشنایی به ازدواج کشید، اما پس از رخداد سال ۱۳۳۲ با اعدام این افسر جوان رشته زندگی مشترک کوتاه‌شان گسسته شد و میوه این زندگی پسری به نام پیروز بود. تسلط او به زبان‌های آلمانی، فرانسه و انگلیسی او را فراتر از مرزهای ملی برده است و همواره از او چهره‌ای فرامرزی ساخته است. وی در سال‌های دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ در کنگره‌های بین‌المللی ادبیات کودکان و ژوری جایزه جهانی هانس کریستین آندرسن مشارکت داشت.
آرامگاه او در کنار پسرش در امامزاده عبداله شهرری است.
زادروز محمود مشرف‌آزاد تهرانی “م.آزاد”، شاعر، نویسنده و مترجم (زاده ۱۸ آبان ۱۳۱۲ تهران – درگذشته ۲۹ دی ۱۳۸۴ تهران)
او در سال ۱۳۳۶ از دانشکده ادبیات و زبان فارسی دانشگاه تهران لیسانس گرفت و دوره دانشسرای عالی تهران را نیز گذراند. سپس ۱۰ سال به آموزگاری ادبیات فارسی پرداخت و در سال ۱۳۴۶ به استخدام کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درآمد. از او علاوه بر ترجمه اشعار شاعران سرزمین‌های دیگر، در زمینه زندگی‌نامه، نقد ادبی و ادبیات، و قصه به شعر و نثر برای کودکان به‌چاپ رسیده است.
آرامگاه وی در امامزاده طاهر کرج است.
درگذشت “یزدگرد یکم” سازنده شهر یزد بر اثر لگد اسب. (۴۲۰ میلادی)
“یزدگرد یکم” از دودمان ساسانیان که رهسپار جنگ و بیرون راندن هون‌ها از مناطق شمالی ماوراءالنهر بود در محل چشمه سبز (حدود چهل کیلومتری نیشابور) بر اثر لگد اسب کشته شد. وی خود تصمیم به رام کردن یک اسب سرکش گرفته بود. یزدگرد یکم ۲۱ سال بر ایران سلطنت کرد و در دهه اول قرن چهارم میلادی شهر یزد را ساخت که نام وی بر آن نهاده شده است. از کارهای مهم یزدگرد تحمل ادیان دیگر در قلمرو ایران بود.
پادشاه ویزیگت (ژرمن) اسپانیا یهودیان این کشور را متهم به همدستی با یک دشمن خارجی اسپانیا کرد و دستور داد که همه آنان بَرده شوند. (۶۹۴ میلادی)
کودتای “ناپلئون بُناپارت” در فرانسه و تشکیل حکومت کنسولی. (۱۷۹۹ میلادی)
شهرِ کوروش در “استیت مینه‌سوتا” یکی از ایالت‌های ۵۹ گانه عضو فدراسیون آمریکا در کنار رود چیپووا در منطقه پُپ ساخته شد. (۱۸۸۲ میلادی)
برچیده شدن امپراتوری آلمان پس از شکست در جنگ جهانی اول. (۱۹۱۸ میلادی)
تجاوز هوایی آلمان به تونس در جریان جنگ جهانی دوم. (۱۹۴۲ میلادی)
تصرف الجزایر توسط متفقین در جنگ جهانی دوم. (۱۹۴۲ میلادی)
روز ملی و استقلال “کامبوج” از استعمار فرانسه. (۱۹۵۳ میلادی)
کشور “کامبوج” با بیش از ۱۸۱ هزار کیلومتر مربع مساحت، در جنوب شرقی آسیا و در شبه جزیره هند و چین واقع شده است. پایتخت آن “پنومپن” نام دارد و دارای واحد پول “ریل” می‌باشد. اکثریت قریب به اتفاق مردم کامبوج ملیت خِمِری داشته و به زبان خِمِری صحبت می‌کنند. دین رسمی در کامبوج بودایى است. کامبوج بیش از ۱۱ میلیون نفر جمعیت دارد. نوع حکومت آن نظام مشروطه سلطنتی است.
مرگ “عبدالعزیز بن سعود” اولین پادشاه عربستان سعودی و بانی این کشور. (۱۹۵۳ میلادی)
مرگ “شارل دوگل” نظامی مشهور فرانسوی و رئیس جمهور پیشین این کشور. (۱۹۷۰ میلادی)
تخریب و برداشته شدن دیوار برلین بین آلمان شرقی و غربی. (۱۹۸۹ میلادی)
در انگلستان مجازات اعدام کاملا لغو شد. (۱۹۹۸ میلادی)
