امروز روز رام از ماه دی 3762 زرتشتی، روز نَبُر پرهیز از خوردن گوشت، شنبه پانزدهم دیماه 1403 خورشیدی، چهارم ژانویه 2025 میلادی
نیکوترین گفتار و کردار را در خود پرورش دهید.
به گفتار و کردار نیکو خو بگیریم.
گاتها – هات 34 – بند 15
————————- * —————————-
رام:
– بیست و یکمین روز هر ماه سیروزه در گاهشماری زرتشتیان روز «رام» نام دارد.
– رام یا ایزد رام، که در اوستا به گونه رامَه یا رامَن آمده، در زبان پهلوی به ریخت رامشن یا همان رام خوانده شده است.
– «رام» به چم (:معنی) رامش، دوستی و آشتی، آرام، خوشحال است.
– رام، بخشنده چراگاهها و خوراکهای خوب است. ایزد رام همیشه در فرهنگ آیینی با ایزد وَایو یا ایزد «باد» آمده است.
– روز رام در هرماه، یکی از چهار روز پرهیز از خوردن خوراکیهای گوشتدار است.
فردوسی میسراید:
ترا روز رام از جهان رام باد
همان باد را با تو آرام باد
—————————*—————————-
شاپور یکم دوباره نصیبین را آزاد کرد
شاپور یکم رومیان را شکست داد و شهر نصیبین را پس گرفت (۲۴۲ میلادی)
شاپور یکم شاه ساسانی ایران پنجم ژانویه 242 میلادی با شکست دادن رومیان، شهر نصیبین را پس گرفت. (نصیبین اینک شهری است 90 هزار نفری در ترکیه و در مرز ترکیه با سوریه و بیشتر کُردنشین). نصیبین از سال 536 تا سال 332 پیش از میلاد از مناطق امپراتوری ایران بود که در این سال به دست اسکندر مقدونی افتاد. در آن زمان شهری آرامی و آشوری (آسوری) نشین بود. پس از پیروزی اشکانیان بر جانشینان اسکندر، نصیبین باردیگر، شهری از شهرهای ایران شد و در دوران اشکانیان، بارها میدان جنگ ایران و روم. زیراکه دژی مستحکم داشت و محل استقرار یک واحد نظامی. در زمان اشکانیان، صدها خانواده ارمنی به نصیبین کوچ کردند و سکنا گزیدند و شماری از همین ارمنیان در نیمهی سال 1915 به دست نظامیان عثمانی کشته و شماری دیگر از آنان به سوریه و لبنان کوچ داده شدند. شاپور دوم (ذوالاکتاف) نیز در سال 363 میلادی نصیبین را از دست رومیان که دوباره بر آن چیرگی یافته بودند خارج ساخت. بر سر این شهر، سه بار میان شاپور دوم و رومیان جنگ شده بود. مارسلینوس تاریخنویس رومی که خود ناظر جنگهای شاپور دوم با رومیان و کشته شدن ژولیان امپراتور روم در این جنگها و تسلیم خواستهای شاپور دوم شدن ژویان ـ جانشین او بود شرح این رویدادها را نوشته است. مارسلینوس در جوانی یک نظامی رومی بود که تاریخنگار شد. ساسانیان پس از بازگرفتن نصیبین از رومیان، 12 هزار خانواده را از اصفهان (سپاهان) و استخر (شیراز) به آن شهر کوچانیدند تا شهر بیشترین پارسی را داشته باشد. به پیشنهاد ساسانیان، شماری از کُردها (مادهای کوچانیده شده پیشین از منطقه همدان و آذربایجان) به آشورستان (کردستان کنونی عراق) نیز به نصیبین کوچانده شدند که همانجا ماندهاند و فرهنگ ایرانی خودرا پاس داشتهاند.
شاپور یکم، دومین شاهنشاه ایران از دودمان ساسانی، از ۲۴۰ تا ۲۷۰ میلادی فرمانروایی کرد. او پس از مرگ پدرش اردشیر بابکان، تاجگذاری کرد و به سبب جنگهای متعدد با رومیان، به ویژه در نبردی که در آن امپراتور روم، والریان را محاصره و به اسارت برد، شناخته شد. شاپور یکم همچنین برای ساختن آثار عمرانی مانند شهر بیشاپور و پایهگذاری دانشگاه گندیشاپور شناخته میشود.
———————— * ————————-
یادروز پانزدهم دیماه:
روز پرهیز خوردن گوشت در نزد زرتشتیان. (نبر)
۱۵ دی “۴ ژانویه” روز جهانی بریل
لویی بریل با اختراع (بریل) پنجرههایی روشن به جهان نابینایان باز کرد
۴ ژانویه به مناسبت زادروز «لویی بریل» مخترع خط بریل “خط ویژه نابینایان” روز جهانی بریل نامگذاری شده که همهساله فعالیتهای صنفی و اجتماعی مختلفی در این روز برای آشنایی آحاد جامعه با این خط و نحوه فعالیتهای نابینایان در زمینههای مختلف در سراسر جهان برگزار میشود. ۱۵۰ سال پیش به نظر غیر ممکن میرسید که روزی نابینایان نیز همانند سایرین قادر به خواندن و نوشتن باشند، اما لویی بریل که در زمان حیات خود از نعمت بینایی محروم شد، دست به ابتکاری زد که بعدها به نام خود وی به ثبت رسید. ابتکار او نه تنها نابینایان را قادر به خواندن و نوشتن کرد، بلکه حتی عدهای از آنان را به کسب مدارج عالی تحصیلی، علمی و نیز به موقعیتهای شغلی بالا رساند، شاهکاری که زندگی آنان را دگرگون و میل به حیات را در آنان دو چندان کرد. با وجود آسان بودن فراگیری الفبای خط بریل، اکثر نابینایان در انتقال حس بینایی به حس لامسه دچار مشکلاند و به راحتی قادر نیستند آن چیزی را که لمس میکنند درک کنند. با این همه، کارشناسان معتقدند الفبای بریل بهترین امکانی است که در دسترس نابینایان قرار گرفته تا بتوانند حداقل نیازهای خواندن و نوشتن خود را رفع کنند. نخستین ابتکار در به کارگیری نوشتههای برجسته نابینایان در قرن چهاردهم میلادی در ایران آغاز شد و چهارصد سال پس از آن، والنین هوی فرانسوی، اولین مدرسه نابینایان را در پاریس تأسیس کرد که در آن کلماتی بسیار ساده و ابتدایی با حروف برجسته روی کاغذ چاپ و به نابینایان آموزش داده میشد. آنان با این روش تنها قادر به خواندن بودند، بدون آنکه بتوانند بنویسند. لویی در روز چهارم ژانویه ۱۸۰۹ در فرانسه به دنیا آمد و در سه سالگی در اثر برخورد شی تیزی به چشمانش در کارگاه پدرش، نابینا شد. وی دوران دبستان را در مدارس عادی روستای خود به پایان رسانید و با حمایت پدر و مادر در شناخت استعدادهای بالقوهاش، موفق به فراگیری چندین آلت موسیقی نیز شد. بریل در ۱۱ سالگی در پی آشنایی با یک افسر ارتش به نام نیکلاس ماری اولین گام را در جهت ابداع روش خود برداشت و در ۱۶ سالگی موفق به ابداع زبان شش نقطهای خود شد، اما بدون این که اوج موفقیت خود را لمس کند، در ۴۳ سالگی بر اثر بیماری سل، درگذشت. پس از مرگ بریل، چهار مرد نابینا به رهبری دکتر توماس آرمیتاژ بر اهمیت این اختراع وقوف یافتند و انجمنی ایجاد کردند که سرانجام به موسسه ملی سلطنتی نابینایان مبدل شد. در نهایت ۵۰ سال قبل خدمات لویی بریل در فرانسه مورد شناسایی رسمی قرار گرفت و سال ۱۹۲۵ پیکر او را به پاریس انتقال دادند و در پانتئون، گورستان قهرمانان ملی فرانسه به خاک سپردند. خط بریل (به انگلیسی: Braille) که در سال ۱۸۲۱ توسط لوییس بریل ابداع شد، روشی است که به طور گستردهای در دنیا توسط نابینایان برای خواندن و نوشتن استفاده میشود. خط بریل در زبانهای راست به چپ از راست به چپ نوشته شده و از چپ به راست خوانده میشود و در زبانهای چپ به راست برعکس. هر کاراکتر یا سلول بریل از شش نقطه تشکیل شده که در یک مستطیل به صورت دو ستون سه نقطهای کنار هم قرار میگیرند. هر سلول میتواند دو حالت برجسته یا غیر برجسته داشته باشد که جایگشت این دو حالت در شش نقطه در مجموع ۶۴ حالت مختلف را ایجاد میکند. بدین ترتیب امکان نوشتن کلیه حروف الفبا، اعداد و علایم ریاضی، همچنین علایم نگارشی چون ویرگول، نقطه و… فراهم میآید. جهت ارجاع و نامگذاری، این نقطهها را به ترتیب شمارهگذاری میکنند. در زبانهای راست به چپ، به طور استاندارد نقطههای سمت راست از بالا به پایین شماره ۱ تا ۳ و نقطههای سمت چپ، از بالا به پایین شماره ۴ تا ۶ را دارند. مثلاً برجسته بودن خانههای ۱-۳-۴ یعنی خانه بالا سمت راست، پایین سمت راست و بالا سمت چپ نماد حرف “م” یا در انگلیسی حرف m است.
شیرالسلطنه وزیرانش را به “محمدعلی شاه” معرفی کرد. (۱۲۸۷ خورشیدی)
نجفقلی خان بختیاری با سه هزار نفر سوار بختیاری وارد اصفهان شد و پس از تصرف شهر امر به تشکیل انجمن مشروطه داد. (۱۲۸۷ خورشیدی)
انتصاب موسیو مرنارد به سمت خزانهداری کل ایران بجای مورگان شوستر آمریکایی، در پی اولتیماتوم روسیه به ایران. (۱۲۹۰ خورشیدی)
رضاقلی خان نظام السلطنه حکمران بروجرد و لرستان و خوزستان با یک عده قوا وارد صحنه کرمانشاه شد. وی ریاست کل قوای ملی ایران را برعهده گرفت و به روس و انگلیس اعلان جنگ داد. (۱۲۹۴ خورشیدی)
تروتسکی طرح تخلیه ایران از نیروهای روسی و ترکی را ارایه کرد و به دنبال آن نیروهای تحت فرماندهی ژنرال باراتف ایران را ترک کردند. (۱۲۹۶ خورشیدی)
منارهی مسجد جامع سمنان به عنوان یکی از آثار ملی ایران به شماره ۱۶۲ به ثبت رسید. این اثر نخستین اثر ثبت شده از سمنان است. (۱۳۱۰ خورشیدی)
خطوط اتوبوسرانی تهران تغییر قیافه دادند و دارای بلیت ژتونی، باجه بلیت فروشی و اتوبوس مرسدس بنز شدند. (۱۳۳۲ خورشیدی)
تعطیلی دانشگاههای ایران در اعتراض به سفر کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا به ایران. (۱۳۵۶ خورشیدی)
انجام عملیات نصر توسط غیور مردان ارتش ایران، عملیات نصر به عنوان بزرگترین نبرد موتوریزه نیروهای مسلح ایران در طول جنگ با عراق محسوب میشود هرچند که بیبرنامگی در تدارکات منجر به شکست این عملیات شد. (۱۳۵۹ خورشیدی)
سقوط هواپیمای حامل فرماندهان نیروی هوایی ارتش در اطراف اصفهان. (۱۳۷۳ خورشیدی)
شهادت سرلشکر منصور ستاری فرمانده نیروی هوایی در سانحه سقوط هواپیما. (۱۳۷۳ خورشیدی)
آغاز جنگهای ۲۴ ساله بین امپراتوری ایران و روم. (۶۰۳ میلادی)
در زمان پادشاهی خسرو پرویز پادشاه ساسانی بر امپراتوری ایران، موریکیوس نیز بر امپراتوری روم فرمانروایی میکرد و بین دو امپراتوری، روابط دوستانهای برقرار بود. در این میان، یکی از سرداران امپراتور روم به نام فوکاس علیه پادشاه روم شورش کرد و پس از کشتن او، خود را امپراتور روم خواند. خسرو پرویز که از این پیشامد ناراضی بود، به بهانه خونخواهی امپراتور مقتول و در حقیقت برای تصرف سرزمینهای بیشتر، جنگ علیه روم را آغاز کرد.
مرگ المعتصم پسر هارون الرشید که پس از برادرش مامون خلیفه عباسیان شد. وی که به خلافت رسید بسیاری از استقلال طلبان ایرانی از جمله بابک خرمدین و افشین را کشت. (۸۴۲ میلادی)
کشف سرزمین اروگوئه در آمریکای لاتین. (۱۵۱۶ میلادی)
چاپ نخستین اسکناس اروپا در سوئد. (۱۶۹۱ میلادی)
امضای عهدنامه داردانل بین امپراتوری عثمانی و دولت انگلستان. (۱۸۰۹ میلادی)
زادروز رودولف کریستف یوکن فیلسوف آلمانی، برنده ی جایزه ادبیات نوبل در سال ۱۹۰۸ میلادی. (۱۸۴۶ میلادی)
در جریان جنگ جهانی اول در یک نبرد یکروزه در ساری کامیس که میان نیروهای روسیه و عثمانی روی داد به فاصله چند ساعت ۷۷ هزار سرباز عثمانی کشته شدند. (۱۹۱۵ میلادی)
تولد ذوالفقار علی بوتو رییس جمهور پیشین پاکستان. (۱۹۲۸ میلادی)
اعلام سیاست جدید آمریکا در خاورمیانه معروف به دکترین آیزنهاور. (۱۹۵۷ میلادی)
درگذشت ماکس برن فیزیکدان و ریاضیدان آلمانی، برنده ی جایزه نوبل فیزیک در سال ۱۹۵۴ میلادی. (۱۹۷۰ میلادی)