نزدیکبه دو ماه پس از بتنریزی بر روی بخشهایی از شهر باستانی بیشاپور، این بتنریزی نه تنها جمعآوری نشد بلکه با افزودهشدن ماکادوم بر روی گچهای ساسانی که به تازگی کف بخشهایی از ارگ پادشاهی ساسانی را پوشاندهاند، نگرانیهای بیشتری را میان کنشگران میراثفرهنگی ایجاد کرده است. کنشگران میراثفرهنگی اکنون بیش از هر چیز نگران باقیماندن نم (:رطوبت) بر روی آثار گچی هستند که نزدیک به 1800سال است در شهر باستانی بیشاپور برجای ماندهاند و بخشی از هویت این شهر ثبتشده در فهرست آثار جهانی بهشمار میروند.
به گزارش امرداد، محسن عباسپور، کنشگر میراث فرهنگی، که پیشتر و در روزهای آغازین شروع بتنریزی بر روی بخشهایی از شهر جهانی بیشاپور در گفتگو با خبرگزاری مهر به بیان نگرانیها درخصوص اجرای این پروژه اشاره کرده و مواردی همچون وارد شدن صدمه به چشمانداز آثار و همچنین ماندگاری آب بر اثر ایجاد جویهایی در راهروهای ارگ شاهی مجموعه جهانی بیشاپور را یادآور شده بود، در اینباره به امرداد گفت: در پایشی که چند روز گذشته داشتم، متوجه شدم مسوولان پایگاه منظر باستانشناسی ساسانی فارس، روند این پروژه را دنبال کردهاند و افزونبر اضافه نمودن مصالحی با طرح چوب که هیچ سنخیت و هماهنگی با منظر آثار ساسانی بیشاپور ندارد، شروع به ریختن ماکادوم در جویهایی کردهاند که بر اثر بتنریزی آنها ایجاد شده است.
این کنشگر میراث فرهنگی، دربارهی پیامدهای نامطلوب چنین کاری یادآور شد: طرح اجراشده از سوی پایگاه منظر باستانشناسی ساسانی فارس، موجب حفظ و باقیماندن رطوبت بر روی لایههای گچیای میشود که دیرینگی 1800ساله دارند. این رطوبت میتواند در بلندمدت باعث ایجاد تغییر در گچ شده و سلامت این آثار را به خطر بیندازد.
وی همچنین افزود: چندی پیش و در گفتوگو با خبرگزاری مهر هشدار دادم که بتنریزی انجام شده در دالانهای کناری تالار تشریفات و ایوانموزاییک، جویهایی را ایجاد کرده و باعث ایجاد انتقال آب باران به پایههای دیوارهایی میشود که برخی از آنها هنوز گچبریهای ساسانی را در قسمتهای پایینی خود دارند. پس از آن، مسوولان مربوطه اعلام کردند که به دنبال یافتن راهحلی برای برطرف کردن این مشکل هستند. متاسفانه راهحلی که از سوی این مسوولان دنبال شده، نه تنها مشکل را برطرف نکرده، بلکه آن را تشدید خواهد کرد.
عباسپور ادامه داد: مسوولان مربوطه در پایگاه منظر باستانشناسی ساسانی فارس، شروع به ریختن ماکادوم در این جویها کردهاند. این اقدام باعث میشود آب منتقل شده از سطوح سیمانی به این جویها و همچنین بارانی که مستقیم بر روی آنها میبارد، تا مدتها تبخیر نشده و بر روی لایههای گچ ساسانی باقی بماند.
این کنشگر میراث فرهنگی به آسیب دیگر مربوط به بتنریزی که اکنون بیشتر نمایان شده است اشاره کرد و افزود: همانگونه که پیشتر نیز هشدار داده شده بود، بتنریزی بر روی لایهی پلاستیکی که بر سطحهای گچی کف بیشاپور انجام شده، به گونهای است که باعث ایجاد میعان شده و رطوبت را در تماس مستقیم با گچ قرار میدهد. در پایشی که روز گذشته داشتم متوجه شدم که اثر رطوبت ناشی از بارانی که حدود دو هفته پیش در بیشاپور باریده را هنوز میتوان در حاشیهی بتنهای ریخته شده مشاهده کرد و این زنگ خطر جدی برای حفاظت از گچهای ساسانی است.
عباسپور با تاکید بر اینکه هرچه زودتر بایستی بتنریزی صورت گرفته جمعآوری شود، افزود: همهی شواهد نشان میدهند بتنریزی انجام شده موجب واردآمدن صدمه به گچها میشود بنابراین بایستی بیدرنگ نسبت به جمعآوری آن اقدام کرد. با این وجود چنانچه مسوولان مربوطه همچنان بر این باوند که این پروژه، آسیبی را به سازه وارد نمیکند، پیشنهاد میکنم با پذیرفتن پیامدهای آن، در بازههای زمانی شش ماهه، بخشهایی از این بتن برداشته و اثرات برجای مانده بر روی لایههای گچ، ارزیابی شود. برای نمونه بهمنماه امسال و همچنین تیرماه سال آینده و با حضور گروهی از کارشناسان حوزهی باستانشناسی و مرمت و با حضور اهالی رسانه، به صورت نمونه، قسمتهایی از پروژهی اجرا شده برداشته شود و اثراتی را که بر روی گچهای ساسانی برجای گذاشته شده، به صورت علمی مورد ارزیابی قرار گیرد.
وی همچنین افزود: چنانچه پس از این اقدام و ارزیابیهای ششماهه، روشن شد که بتنریزی انجام شده، مشکلی را ایجاد نکرده، این کار به عنوان یک دستاورد از سوی پایگاه منظر باستانشناسی ساسانی فارس به یونسکو هم معرفی شود تا در تمام جهان بر روی لایههای گچ باستانی با دیرینگی 1800سال اجرا شود. اگر هم مشاهده شد که پروژه مشکلی را ایجاد کرده، چارچوبهای قانونی که در این زمینه وجود دارد و برای آسیب رساندن به آثار باستانی پیشبینی شده، برای همهی عوامل و دستاندرکاران این پروژه اعمال شود.
گفتنی است مهرماه امسال، محسن عباسپور، فعال میراثفرهنگی و محمد ثابتاقلیدی، مدیرکل میراثفرهنگی فارس، در گفتوگو با رسانهها از بتنریزی بر روی بخشهایی از شهر جهانی بیشاپور خبر دادند. این بتنریزی با عرض متغیری نزدیک به یک متر، با طول 250متر و با بلندایی میان 2 تا 5 سانتیمتر در ایوان موزاییک، تالار تشریفات و راهروهای منتهی به این دو سازهی واقع در ارگ شاهی شهر باستانی بیشاپور اجرا شده است. اجرا کنندگان این پروژه بر این باورند این کار را با هدف ایجاد زیرساخت گردشگری ایجاد کردهاند و فعالان میراثفرهنگی میگویند در شرایطی که این شهر نیاز به اجرای پروژههای فوری مرمت و استحکامبخشی دارد، اجرای چنین طرحی و صرف هزینه برای آن، میتواند ضمن وارد آوردن آسیب به منظر بنا، تهدیدی برای حفاظت از آثار شهر باستانی بیشاپور باشد.
شهر باستانی بیشاپور در 25 کیلومتری باختر کازرون در استان فارس جای دارد. این شهر به عنوان یکی از آثار جهانی ایران در قالب پروندی منظر باستانشناسی ساسانی فارس در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده و همه ساله پذیرای گردشگرانی است که از جایجای ایران و جهان برای بازدید آن، راهی شهرستان کازرون میشوند.
اضافه شدن ماکادوم در راهروها
اضافه شدن ماکادوم در راهروها
ماندگار رطوبت ناشی از بارندگی دو هفته پیش
ماندگار رطوبت ناشی از بارندگی دو هفته پیش
آسیب به منظر سازه به دلیل استفاده از مصالح غیربومی و غیرهماهنگ با منظر
فرتورها از محسن عباسپور است.
