در بیم و امید آغاز سال نو و در میان خبرهایی که از گسترش کرونا میرسید، ، بانویی آوازخوان در تنهایی و سکوت درگذشت. او را «مادر لالاییهای کُرمانجی» نامیده بودند و حافظهاش، پیش از آن که گرفتار بیماری آلزایمر شود، سرشار از نغمهها و آوازهای کرمانجی بود. نام او بانو خانگل مصرزاده بود.
کُرمانجها تیرهای از کردهای ایران هستند که سدهها پیش به شمال خراسان کوچ کردهاند. آنها به یکی از گویشهای کردی سخن میگویند و ادبیات شنیداری (شفاهی) دامنهداری دارند. خانگل یکی از زنان کرمانجی بود که آوازهای این تیره از کُردها را استادانه و دلانگیز میخواند.
خانگل 27 اسفندماه 1398 خورشیدی، چشم از جهان فروبست. خبر درگذشت او با دیرکردی چند روزه شنیده شد. از آن رو که او در تنهایی میزیست و دیر زمانی بود که یادی از او نمیشد.
خانگل تاریخ زاده شدندش را نمیدانست. میگفت: «وقتی روسها به ایران آمدند، من به دنیا آمدم». او که استعداد آوازخوانی شگفتانگیزی داشت، هرگز این بخت را نیافت تا شناخته شود و دیگران نیز از صدای دلنشینش بهره ببرند. تنها آلبومی که از صدای او به جا مانده به نام «آوازهای زنان کرمانجی» پخش شده است.
می گویند مجموعهای بیمانند از آوازهای کرمانجی را در سینه داشت. دلبستهی خواندن بود و میگفت: «وقتی تنهام، وقتی ناراحتم یا خوشحالم، فقط و فقط آواز میخوانم، برای دلم میخوانم و با همین آوازها زندهام».
در 23 اردیبهشتماه 1396 خورشیدی، در تالار آمفی تاتر دانشگاه هنر تهران، برنامهای به نام «هزار و یک شب» برگزار شد. در این برنامه استادان موسیقی مقامی شمال خراسان به اجرا پرداختند. عیسی قلیپور دوتار نواخت و خانگل، لالاییخوانی کرد. شاید این تنها دیدار دوستداران موسیقی نواحی ایران با مادر لالاییهای کرمانجی و شنیدن صدای دلنشین او بود.
به گزارش ایسنا، او در روستای اوغاز، در شهرستان شیروان، زاده شد و در همانجا به خاک سپرده شد.
یادش گرامی
* بخشهایی از آنچه دربارهی زندگی خانگل مصرزاده آورده شد، برگرفته از تارنمای همشهری آنلاین است.