در چند روز گذشته تصویرهایی از ریزش بخشی از کاشی‌های کاخ گلستان پخش شد، اکنون مدیراجرایی این مجموعه می‌گوید: «مرمت این کاشی‌ها در دستور کارگاه مرمت بود اما اولویت‌های دیگری نیز وجود داشت».
به گزارش خبرگزاری ایلنا، مدتی است فیلمی در فضای مجازی دست به دست می‌شود که نشان از ریزش بخشی از آجرهای لعابدار پله‌ی کریمخانی کاخ گلستان دارد. البته این تنها خبری نیست که این روزها کاخ گلستان را در صدر خبرها جای داده چرا که چندی پیش نیز گم شدن آلبوم ناصری از این مجموعه نیز خبرساز شده بود. با این‌همه مسوولان کاخ گلستان بر این باور هستند که این روزها به دلیل پویا شدن فعالیت‌ها در این مجموعه میراث جهانی است که هر روز شاهد انتشار خبرهایی در زمینه‌های گوناگون و هم پیوند (مرتبط) با این مجموعه هستیم چراکه هرچه یک مجموعه پویاتر و فعال‌تر شود خبرسازتر نیز خواهد بود.
در این میان جبار آوج، معاون اجرایی کاخ گلستان، که مسوولیت کارگاه‌های مرمتی این مجموعه را نیز بردوش دارد، در توضیح ریزش بخشی از کاشی‌های این مجموعه گفت: «این موضوع را می‌توان از چند جهت مورد بررسی قرار داد. نخست آنکه کاخ گلستان حدود ۷ هزار متر مربع کاشی‌کاری در تکنیک‌های گوناگون مانند هفت‌رنگ، معقلی، معرق، کاشی برجسته و… در محوطه خود دارد. این وسعت کاشی‌ها که در محوطه کاخ گلستان قرار دارد همواره در معرض عوامل محیطی و جوی و از همه بدتر در معرض برخورد مردم و بازدیدکنندگان قرار دارند. در عین حال کاخ گلستان دارای فضای سبز وسیعی است که مملو از پرندگان است. تمام این عوامل، کاشی‌های کاخ گلستان را در معرض آسیب قرار می‌دهند. وظیفه ما نیز آن است که مدام وضعیت کاشی‌ها را پایش و بررسی کنیم تا بخش‌هایی را که سست شده‌اند یا در معرض خطر قرار دارند تا جایی که برای ما مقدور است و بودجه به ما این امکان را می‌دهد، قبل از سقوط و قبل از آنکه اتفاقی برایشان بیفتد، نجات دهیم و مرمت کنیم».
او ادامه داد: «نباید فراموش کرد که ۷ هزار متر مربع بسیار گسترده است ضمن آنکه بسیاری از این کاشی‌ها در ارتفاع قرار دارند. باتوجه به امکانات موجود برای ما این امر میسر نیست که هر روز بتوانیم این کاشی‌ها را پایش کنیم. ضمن آنکه، شخصی که این کاشی‌ها را پیدا کرده بود در اسرع وقت به مدیریت اطلاع داد مدیر به محض مطلع شدن دستور انتقال کاشی‌ها را به کارگاه مرمت داد».
به گفته آوج، کاشی که در فیلمی که در فضای مجازی به نمایش گذاشته شده دیده می‌شود، از شمار کاشی‌های تازه‌ای است که نزدیک به۱۰ سال پیش بازسازی شده است و در طول این زمان دچار فرسودگی شده یا ممکن است به دلیل توفان‌های شب گذشته سقوط کرده باشد و البته اکنون نیز مرمت آن آغاز شده است.
چه کسی پاسخگو است؟
معاون اجرایی کاخ گلستان در پاسخ به این پرسش که اگر چنین امری در درباره‌ی کاشی‌هایی که ۱۰ سال پیش بازسازی شده و نیز کاشی‌های قدیمی و عتیقه، آن هم توسط بازدیدکننده‌ای آگاهی‌رسانی شده اگر او به جای آگاهی دادن به مدیریت مجموعه، کاشی را با خود می‌برد و بعدها در بازار سیاه به فروش می‌رساند، آن زمان چه کسی پاسخگو بود، گفت: «بناهای تاریخی دارای هویت، تاریخ، داستان و شناسنامه خود هستند. اگر بخواهیم به این اگرها زیاد توجه کنیم از خیلی چیزها غافل می‌شویم؛ اگر بخواهیم توجه هم نکنیم باز هم از چیزهای دیگر غافل می‌شویم. بخش حفاظت الکترونیک و فیزیکی کاخ گلستان با حضور مدیریت جدید تقویت شده است. تعداد دوربین‌های مدار بسته محوطه افزایش یافته و نیروهای حفاظتی تردد و بازبینی‌های متعددی را انجام می‌دهند. در این میان سعی شده تا دوربین‌ها در نقاط کور مجموعه گذاشته شوند البته با وجود تمام این کارها هنوز امر حفاظت در مجموعه کاخ گلستان کامل نشده چراکه این مجموعه بیش از ۴۰۰ دوربین مداربسته نیاز دارد و با توجه به اعتبارات موجود به مرور می‌توان این امر را محقق کرد».
به گفته‌ی وی در کاخ گلستان هر روز اتفاقاتی می‌افتد که ممکن است بازدیدکننده‌ای درصدد یادگاری‌نویسی روی دیوارهای محوطه و کاشی‌ها برآید یا آنکه بخواهد کاشی را یواشکی برای خود بردارد و هزاران اتفاق دیگر ممکن است بیفتد. در این میان حفاظت‌ها حتا شبانه نیز جریان دارد.
آوج افزود: «مرمت یک امر مستمر است و همیشه اتفاق می‌افتد. بنای تاریخی مستمر آسیب می‌بیند و مستمر نیز حفاظت و نگهداری می‌شود. ممکن است بخشی از بنای تاریخی امروز مرمت شود و فردا برای همان بخش اتفاقی بیفتد. بر اساس اسناد موجود، از حدود دو سال پیش تاکنون بخش‌هایی از کاشی مشبک که طی چند روز گذشته شاهد ریزش آن بودیم، دچار کسری‌هایی بود که سبب سستی آن شده بود و باید در برنامه‌های مرمتی قرار می‌گرفت. ضمن آنکه مرمت‌های اضطراری کاخ گلستان دارای اولویت‌هایی است. باوجود آنکه کارگاه مرمت کاشی که از حدود یک ماه پیش دایر شده، درصدد مرمت پروژه تعیین شده بر آمده بود اما باتوجه به اولویت‌های دیگری که وجود داشت هنوز به مرمت این بخش از کاشی‌ها نرسیده بودند. با توجه به آنکه این کاشی در ارتفاع قرار داشت، احتمال سقوط آن کمتر از آسیب‌های وارده به کاشی‌هایی بود که در دسترس مخاطبان و بازدیدکنندگان قرار دارند. نباید فراموش کرد که بازدیدکنندگان در بسیاری از موارد با کاشی‌ها تماس مستقیم دارند بنابراین احتمال تخریب آن بخش از کاشی‌هایی که در اولویت کار مرمت قرار دارند، بیشتر بود».
در حال حاضر از میان هفت هزار متر مربع کاشی‌های محوطه کاخ گلستان، باتوجه به بودجه و شرایط موجود، اعتبار تنها برای مرمت ۴۰ متر از کاشی‌ها اختصاص یافته است. این در حالی است که نزدیک‌به۱۵۰ تا ۲۰۰ متر از کاشی‌های کاخ گلستان که در ارتفاع و در بخش‌های گوناگون جای دارند، نیازمند مرمت اضطراری هستند.
چشم به راه اعتبار مالی هستیم!
مدیر اجرای کاخ گلستان در پاسخ به پرسش که پایش و نظارت این مجموعه در چه بازه زمانی انجام می‌شود، گفت: پایش‌ها روزانه است. به محض آنکه اعتبار تامین می‌شود سریعا وارد عمل می‌شویم!».
آوج در این‌باره که با توجه به روزانه بودن پایش‌ها چگونه است که مسوولان کاخ متوجه ریزش این کاشی‌ها نشده و یک بازدیدکننده با این رخداد روبه‌رو شد، گفت: «با توجه به شرایط کرونا و بخشی که این کاشی‌ها در آن ریزش کرده‌اند نمی‌توان گفت توسط مسوولان دیده نشده بود اما تا اطلاع‌رسانی و هماهنگی شود و کارشناسان برای جمع‌آوری آن بیایند، زمان برد!».
