شَمَن‌باوری چیست؟

«شمنیسم» یکی از جذاب‌ترین و گسترده‌ترین کارهای دینی است که از سوی مردمان ملت‌های آسیای شمالی و قاره‌ی آمریکا انجام می‌شود. «شمن‌»ها توانایی کنترل روح در بدن را دارند و می‌توانند حالت‌های هر روزه‌ی وجود را رها کنند و تا جهان دیگر سفر یا پرواز کنند. بنیان دین شمن‌ها بر پایه‌ی پرستش عوامل طبیعی چون باد و گیاه و باران و خورشید و دیگر پدیده‌های طبیعی است. یک شمن که معمولا مرد هم هست ممکن است برای تجربه کردن جنبه‌های دیگرِ آگاهی، از مواد توهم‌زا بهره ببرد یا مناسکی ویژه را برگزار کند.  برخی از شمن‌ها به ویژه در آیین‌های سیبری و جنوب آمریکا، قارچ‌های توهم‌زا می‌خورند تا به حالت خلسه و جذبه فرو روند. شمن‌هایی که در پیوند با مردمان «یانومامو» در آمریکای جنوبی هستند و در آمازون زندگی می‌کنند همچون دیگر شمن‌ها برای پیوند با روح‌ها باید آموزش ببینند. این آموزش شامل: روزه گرفتن، بهره‌گیری از مواد توهم‌زا و دست‌کم یک سال مجرد بودن است    .

 از دید شمن‌ها، گیاهان روح استادان هستند و با خوردن آن‌ها، شمن از دارایی‌ها و توانایی‌های آن روح در وجود خود بهره‌مند می‌شود و با این کار، با راستی‌هایی که با جهانی دیگر در پیوند است روبه‌رو می‌شود. اگر روح‌ها بدنهاد(:شرور) باشند باید کنترل یا نابود شوند و روح‌های پاک‌نژاد باید گرامی شمرده شوند تا شمن را در کارهای دنیایی و مینوی یاری کنند. شمن‌های کامروا، در بازگشت به جهان طبیعی به آن خدمت می‌کنند. باور بر این است که شمن‌های شکست خورده دیوانه می‌شوند یا حتا می‌میرند. آن‌ها با بهره‌وری از توانایی‌هایی که در رویارویی با راستی‌ها به دست آورده‌اند، توانایی شفابخشی می‌یابند و می‌توانند با آواز، وِرد، دانش سِحر و یا گیاهانی ویژه، آینده را پیش‌بینی کنند، به درگیری‌ها پایان دهند، با بلایای طبیعی مبارزه کنند یا به دشمنان بتازند.