فراگیری آنفلوانزای پرندگان در تالاب بین‌المللی میقان، برای بار دوم در سال‌های گذشته، گزارش شده است. برخی پژوهش‌های جهانی از سبب انتقال این بیماری و پیوند آن با پشه‌ها گمانه‌زنی‌هایی کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری مهر، چند روز پیش گفته شد باز هم آنفلوانزای فوق حاد پرندگان به تالاب میقان بازگشته است و برپایه‌ی مصوبات «کارگروه مخاطرات زیست‌محیطی مدیریت بحران استان مرکزی» و با توجه به ناقل بودن پرندگان کوچ‌رو، آبزی و کنارآبزی به آنفلوانزای فوق حاد پرندگان هرگونه آمدوشد و نزدیک شده به تالاب میقان ممنوع شده است.
رضا میرزایی، مدیرکل محیط‌زیست استان مرکزی، در گزارش واپسین وضعیت انتشار بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در تالاب میقان اراک، گفته است: «بر اساس پایش انجام‌شده از سطح تالاب میقان و هشداری که پیش‌تر سازمان دامپزشکی داده بود که کشورهای شمالی همسایه ایران درگیر آنفولانزای فوق حاد پرندگان هستند، سازمان محیط‌زیست پایش گسترده‌ای را در تالاب‌های کشور انجام داد و با توجه به اینکه در سال 1395 هم تالاب میقان درگیر این آنفلوانزای فوق حاد شد و تلفات سنگینی را داشت، تیم‌های ما به نحوه عملکرد و رویارویی با لاشه و حرکات پرندگان مبتلا آشنایی داشتند».
مدیرکل محیط زیست استان مرکزی درباره‌ی چگونگی پایش‌ها گفته است: «به محض اینکه در هفته گذشته بی‌حالی پرندگان از نوع غاز خاکستری مشاهده شد، پایش‌ها تشدید شد و متاسفانه اولین لاشه روز جمعه کشف و تحویل دامپزشکی شد. کارشناسان دامپزشکی نیز عصر جمعه اعلام کردند که آزمایش آنفلوانزای فوق حاد این لاشه مثبت است».
هم زمانی فراگیری آنفلوانزای پرندگان و کرونا، ممکن است فاجعه بار باشد
محمود کلنگری، پژوهشگر حوزه تنوع زیستی و گردآورنده «اطلس مهره‌داران تالاب کویری میقان»، با پافشاری بر اینکه راهی جز از میان‌بردن پرندگان دچار شده به این ویروس وجود ندارد، گفت: «راه‌های پایش را می‌توانیم با کمک تکنولوژی‌های روز همچون پهبادها تسریع ببخشیم، این وسیله پروازی که از سطح تالاب‌ها تصویر برداری کنند، می‌تواند به یافتن پرندگانی که توانایی پرواز ندارند، کمک کنند».
وی ادامه داد: «ترس باعث پرواز پرنده می‌شوند و به این ترتیب به راحتی می‌توان پرندگانی را که توانایی پرواز ندارند و مبتلا به ویروس شده‌اند، تشخیص داد و راحت‌تر پیدا کنیم».
این کارشناس شناسایی به موقع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را راهی موثر برای جلوگیری از انتقال این ویروس به انسان برشمرد و افزود: «ممکن است خطر همزمانی فراگیری این ویروس با ویروس کرونا فاجعه‌ی انسانی را رقم بزند و باید از آن جلوگیری کرد».
کلنگری با پافشاری بر از میان بردن پرندگان مبتلا، تنها حفظ گونه‌های در معرض خطر انقراض جهانی را مثل غاز پیشانی سفید کوچک لازم دانست و گفت: «این پرنده در یک ماه در تعداد 20 تا 30 فرد در مسیر مهاجرتش در تالاب میقان ساکن می‌شود».
وی با گفتن اینکه برای مدیریت این بیماری باید از توان تمام ارگان‌ها برای مدیریت استفاده کرد افزود: باید از هلال احمر، اداره کل منابع طبیعی کمک گرفت، همان‌طور که در زمان آتش‌سوزی جنگل‌ها دیگر ارگان‌ها هم وارد عمل می‌شوند.در این برهه نباید اداره کل محیط زیست مرکزی تنها بماند.
شاید پشه‌ها عامل انتقال ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان باشند
این پژوهشگر بخش تنوع زیستی با گفتن اینکه ما با یک بازه زمانی چند ساله قراگیری این بیماری روبه‌رو هستیم که شدت آن متفاوت است، بر بایستگی انجام تحقیقات ویروس‌شناسی پافشاری کرد و گفت: «برخی تحقیقات جهانی که بر روی این ویروس انجام شده حاکی از آن است که این ویروس در بدن پشه‌ها زنده می‌ماند و لازم است که متخصصین ویروس‌شناس این پژوهش را داشته باشند که آیا این موضوع می‌تواند واقعیت داشته باشد».
وی ادامه داد: «شاید دلیل اینکه تالاب میقان نقطه‌ی آسیب‌پذیر این ویروس است به دلیل وجود پشه‌ها باشد که این تالاب را به بارانداز این ویروس تبدیل کرده است».
کلنگری با یادآوری این نکته که پژوهش یادشده در سال 2008 میلادی انجام شده است، گفت: «باید بر روی این فرصیه بیشتر تامل کرد».
بر پایه‌ی گزارش اداره کل محیط زیست استان مرکزی، تاکنون 500 هکتار از تالاب میقان مورد پایش قرارگرفته و نزدیک به 45 لاشه دفن شده است. تالاب میقان اراک یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان بین‌المللی است که هر سال در فصل پاییز، پذیرای شمار زیادی از گونه‌های مختلف پرندگان به ویژه درناهای خاکستری است که این مهم بسترساز اکوتوریسم پرنده‌نگری است. این تالاب تجربه فراگیری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را در سال 1395 را داشته که بیش از 2400 لاشه پرنده از سطح تالاب گردآوری شد.
مشاهده آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در دو استان دیگر
در گزارشی دیگر، خبرگزاری ایسنا از فراگیری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در دو استان اردبیل و مازندران، خبر داد. بر پایه‌ی این گزارش، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست افزون‌بر اشاره به مشاهده آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در سه استان کشور گفت: «تعداد تلفات پرندگان به‌دلیل ابتلا به این بیماری زیاد نبوده است، اما اکنون آمار دقیقی از تلفات ندارم».
شهاب‌الدین منتظمی افزود: «درحال حاضر سازمان دامپزشکی مرگ پرندگان مهاجر به‌دلیل ابتلا به آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان را در سه استان تایید کرده است که یکی از آن‌ها تالاب میقان در استان مرکزی و دیگری تالاب میل در استان اردبیل است همچنین در یکی از نقاط تالابی در استان مازندران آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان گزارش شده است».
وی ادامه داد: «سازمان حفاظت محیط زیست از پیش احتمال می‌داد که بخشی از پرندگان مهاجر که از کشور روسیه وارد ایران می‌شوند، به این بیماری مبتلا باشند. از این‌رو نشست‌هایی با سازمان دامپزشکی و وزارت بهداشت برگزار و هشدارهای لازم برای افزایش پایش و مدیریت این موضوع به دستگاه‌های گوناگون در استان‌های کشور داده شد».
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با پافشاری بر اینکه همکاران ما در استان‌ها هرگونه تلفاتی در پرندگان کوچ‌رو را به سازمان دامپزشکی برای نمونه‌برداری اعلام می‌کنند، گفت: «درحال حاضر تمامی لاشه‌های پرندگان مرده گردآوری و به‌صورت بهداشتی دفع شده است».
وی در پایان با اشاره به اینکه توصیه‌هایی از سوی وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی برای مدیریت آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان ارایه شده است، گفت: «به هرحال درحال حاضر هیچ‌گونه پروانه شکار برای مناطق درگیر بیماری صادر نمی‌شود و تمامی مناطق به‌صورت مرتب پایش و لاشه‌ها با رعایت پروتکل‌ها جمع‌آوری می‌شوند».
