یکی از موضوعهای بُنیادین یادمانهای تاریخی، پاسداری و حفظ حریم آنان است. بر پایهی قانونهای میراث فرهنگی، پاسداشت حریم یادمانهای تاریخی بایسته(:ضروری) بوده و همهی نهادها و اُرگانهای دولتی و شرکتها و موسسههای خصوصی باید پیش از هر ساختوسازی در پیرامون یادمانهای تاریخی از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درخواست آگاهی کنند(:استعلام گرفتن).
به گزارش اَمرداد، هنگامی که یک یادمان تاریخی و فرهنگی به ثبت ملی میرسد، رو نوشتی از پروندهی ثبتی آن از سوی استانداریها به همهی نهادها، اُرگانها و سازمانهای دولتی همچون شهرداریها، فرمانداریها، راه و شهرسازی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی و … برای آگاهی فرستاده میشود و همهی این مجموعهها از قانون و ضوابط یادمانهای تاریخی و فرهنگی به ویژه موضوع پاسداشت حریم آثار آشنا شده و ملزم به رعایت آن هستند. همچنین بر پایهی قانون مجازات اسلامی که در پروندهی ثبتی یادمانها نوشته شده، سرپیچی(:تخلف) از قانون ثبت آثار و رعایت نکردن مواد پروندهی ثبتی یک اثر، جُرم به شمار آمده و گناهکار به مجازات خواهد رسید. اما در کشور ما بیشترین سرپیچی از قانونهای میراث فرهنگی را نهادها و اُرگانهای دولتی و به ویژه شهرداریها و ادارهی راه و شهرسازی انجام میدهند. از سویی دیگر و بر پایهی قانون دولتی ایران که یکی از سُستیهای(:ضعفها) قانونگذار نیز به شمار میرود، سازمانها و نهادهای دولتی نمیتوانند از یکدیگر شکایت کنند و شکایت آنها یا به جایی نمیرسد و یا کمابیش و دستکم به سود میراث فرهنگی نیست! و همین امر انگیزهای شده تا اُرگانی همانند شهرداری با سرپیچی از قانون به حریم و حتا گاهی به گُسترهی(:عرصه) یادمانهای تاریخی و ملی آسیب برساند. همچنین همانگونه که پیشتر آورده شد، هر نهاد و اُرگانی پیش از ساختوساز در مرز یادمانهای تاریخی باید از سازمان میراث فرهنگی درخواست آگاهی کند. اما در کشور ما هرگز چنین قانونی پاس داشته نشده و نمیشود و زمانی که پس از چند ماه و حتا یک سال از ساخت مجموعهای در حریم یادمانهای تاریخی میگذرد و میراث فرهنگی آگاه میشود، تازه دست به کار شده و با نامهنگاریهای اداری کوشش میکند تا از ساختوسازها پیشگیری کند. گاهی کارهای اداری پیچیده تر شده و میراث فرهنگی دست به شکایت میزند، ولی در پایان و در بیشتر موارد ناکام مانده و ساختوسازها از سر گرفته میشود! در پایان نیز این حریم و گسترهی یادمانهای ملی است که خدشهدار شده و گاهی نیز آسیب میبینند. در این میان بازنگری و بازنویسی قانون دستکم در زمینهی میراث فرهنگی و حریم یادمانها اَمری بایسته بوده که قانونگذار باید به آن ورود پیدا کرده و هر چه زودتر آن را درست کند.
اما حریم مجموعهی تاریخی نامدار به «تنگ الله اکبر» شیراز در ورودی شهر یا همان دروازه قرآن از سوی شهرداری شکسته شده است. شهرداری منطقهی 3 با سرپیچی از قانون و بدون گرفتن درخواست آگاهی از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، دست به ساختوساز مهمانسرایی با 5 اُشکوبه(:طبقه) در حریم مجموعه آثار تاریخی تنگ الله اکبر زده است. تنگهای که یادمانهایی همچون چهارتاقی سلجوقی گهواره دید و سازهی ساسانی نامدار به چاه مرتاض علی در خود جای داده است. با ساخت این مهمانسرا که پیشرفتهایی هم داشته است، حریم آثار تاریخی تنگ الله اکبر شکسته و خدشهدار شده است. همچنین به کوه و زیستبوم منطقه آسیبهایی وارد شده است. در این مجموعهی تاریخی و بر پایهی ضوابط حریم میراث فرهنگی، هر اقدامی که انگیزهی بر هم ریختگی و گسیختگی خط آسمان را به دنبال داشته باشد و منجر به تغییر چشم انداز(:منظر) کوهستان شود، ممنوع بوده و متخلف برابر قانون باید پاسخگو باشد. نیاز به یادآوری است که ساختوساز در حریم تنگ الله اکبر شیراز صفر بوده و کامل ممنوع است. زیرا افزون بر پاس داشت یادمانهای تاریخی، چهرهی کوه را خدشهدار و ویران میکند.
به گزارش اَمرداد، در کنار مجموعهی چاه مرتاض علی و ارتفاعات مُشرف به تنگ الله اکبر و دروازه قرآن شیراز، ساختمانی با نام مهمانسرای شهرداری در 5 اٌشکوب و بلندای نزدیک 20 متر در دست ساخت است که از پایین و ورودی شهر کامل نمایان بوده و حریم مجموعه آثار تاریخی تنگ الله اکبر را شکسته است.
تنگ الله اکبر در گذشته نام درهای بوده میان کوه باباکوهی شیراز در باختر(:غرب) و چهل مقام در خاور(:شرق) که راه بُنیادین شیراز به اِسپهان (اصفهان) از میان آن میگذشته است. این تنگه هم اینک شاهراه پیوند شیراز و شمال استان است. این تنگه دارای شیب تندی بوده و آب بارانهای شدید زمستانی از کوههای پیرامون بدان وارد میشده است، چنان چه انگیزهی پیدایش درهای ژرف(:عمیق) در گوشهی خاوری این کوه شده است. این دره تا سال 1365 وجود داشت، ولی پس از آن، دره را هموار کرده و بر پهنهی آن بولواری دو سویه ساختند. تنگ الله اکبر در گذشته و امروز به عنوان گردشگاهی زیبا مورد نگرش مردم شیراز و گردشگران و مسافران است. در پیرامون این تنگه، آرامگاه خواجوی کرمانی، تکیه مشرقی، گهواره دید، دروازه قرآن، چاه مرتاض علی، آب زنگی و آب رکن آباد وجود دارد.
سازه ساسانی نامدار به چاه مرتاض علی
چهارتاقی سلجوقی نامدار به گهواره دید
مهمانسرای 5 طبقه شهرداری با تخلف در حریم مجموعه تاریخی تنگ الله اکبر در حال ساخت است
ساخت مهمانسرای شهرداری به زیست بوم و درختان هم آسیب میرساند
فرتورها از سیاوش آریا است.
6744
