امروز فرخ روز دین ایزد و بهمن‌ماه به سال 3758 زرتشتی، 18 بهمن‌ماه 1399 خورشیدی ششم فوریه 2021 میلادی
چنین روزی از ماه فوریه ۱۲۹۴ میلادی در دوران حکومت گیخاتوخان، ایلخان مغول و حکمران وقت ایران، این کشور همانند چین دارای پول کاغذی اسکناس شد که «چاو» نام داشت. فرمانروایان مغولی چین «دودمان یوان» از دو دهه پیشتر، پول کاغذی را در آن کشور رایج کرده بودند.
با صدور یک یرلیغ «فرمان حکومتی» گیخاتوخان، کار تهیه پول کاغذی به نام «چاو» در تبریز و در محلی به نام «چاوخانه» آغاز شد که از چهارماه بعد در سراسر قلمرو این خان، جای سکه‌های طلا و نقره را گرفت و پول رایج شد. این کار برگرفته از خان بزرگ مغولان «قاآن» که در خان بالیغ «پکن» می‌نشست انجام گرفته بود. خان بزرگ که همه‌ی فرمانروایان قلمرو مغولان، از روسیه تا شبه جزیره کره و از رود فرات تا رود سند ـ در واقع و یا به ظاهرـ پیرو او بودند، پول کاغذی را از سال ۱۲۷۱ میلادی در چین رایج کرده بود، زیرا که طلا و نقره موجود در چین تکافوی هزینه‌های سنگین و ولخرجی و اسراف آنان نبود. قدمت پول کاغذی در چین که به گونه‌ی «بلوکی ـ نوعی مُهرزنی» چاپ می‌شد به سال ۶۰۰ میلادی باز می‌گردد ولی پولی همیشگی نبود و هرگاه که هزینه‌های دولت بالا می‌رفت و طلا برای ضرب سکه کافی نبود، پول کاغذی چاپ می‌کردند که نوعی برات «حواله خزانه‌داری دولت» بود که بعداً و پس از حل مساله، این پول کاغذی گردآوری می‌شد، به این روش که دارندگان آن به خزانه‌داری و کارگزاران آن مراجعه و پول کاغذی را می‌دادند و طلا و نقره می‌گرفتند.
خزانه‌ی گیخاتوخان هم که مانند قاآن «خان بزرگ همه مغولان» مردی ولخرج و سطحی‌نگر بود و بزرگ وزیرش ـ صدر جهان «صدرالدین احمد خالدی زنجانی» ولخرج‌تر از او ـ تهی از طلا و نقره شده بود. وی و صدر جهان پس از مشورت با «چینگ سانگ» نماینده تام‌الاختیار «خان بزرگ» تصمیم به تهیه و رایج کردن پول کاغذی گرفتند به نام «چاوِ مُبارک».
این تصمیم به اجرا درآمد و «چاو» که قطعی بزرگ داشت با نقش‌ها و برخی حروف‌چینی به جریان گذارده شد. طولی نکشید که مخالفت با این پول از تبریز و شیراز آغاز شد، مغازه‌ها از فروش کالا به چاو خودداری کردند، مردم آن را «چاو نامبارک» اسم گذاردند و چون بیم شورش و انقلاب می‌رفت چندماه بیشتر عمر نکرد و گیخاتوخان اعتبار آن را لغو کرد.
«دین» واژه‌ای پارسی و به چم (:معنی) وجدان، بینش و نگرش درونی است که از سوی اهورامزدا در نهاد هر انسان جای داده شده تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه درست و راست را یافته و در آن گام بردارد.
همه مردمی باید آیین تو
همه رادی و راستی دین تو
دین، نام روز بیستوچهارم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است و نگهبانی روز بیستوچهارم ماه به ایزد دین سپرده شده است. دین نام ایزدی از ایزدان آیین زرتشتی، نگهبان خامه هست. در این روز فرزند به درس و آموزگار سپرند. …
ابوریحان بیرونی در پهرست نام‌های روزهای ایرانی نام این روز را «دین» و در سغدی هم «دین» و در خوارزمی نیز «دین» یاد کرده است. دین که از واژه‌ی دئنا گرفته شده به چم سروش که همان وجدان آمده است.
نگرشی درونی که از سوی اهورامزدا در نهاد هر آدمی مى‌باشد، تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه راست و درست را یافته و در آن گام بردارد.
در سانسکریت و گات‌ها و دیگر بخش‌های اوستا بارها واژه‌ِ «دئنا» آمده که هشت بار مى‌شود. دین در گات‌ها به چم‌های گوناگون کیش، و آیین و سروش و … معنا شده است.
فردوسی پیرامون این ایزد می‌سراید:
«همه مردمی باید آیین تو /
همه رادی و راستی دین تو»
مسعود سعد پیرامون آن می‌سراید:
«دین‌روز ای روی تو آکفت دین
می خور و شادی کن و خرم نشین».
